Een roestig blikje met daarin een verzuurde, korrelige filmband uit de Tweede Wereldoorlog. Bij het Regionaal Archief Alkmaar is onlangs een bijzondere schenking binnengekomen. Op de beelden staan hoge Duitse officieren die in Hotel Proot in Alkmaar een feestje vieren, samen met onder anderen het hotelpersoneel. Er wordt gerookt, gedronken, muziek gemaakt en gelachen.

"Dat er tijdens de oorlog goed werd gefeest, is wel bekend", zegt Jesse van Dijl van het archief in Alkmaar. "Maar daar waren eerder geen bewegende beelden van."

Dat zegt ook onderzoeker Harco Gijsbers van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. "In de 26 jaar dat ik dit werk doe, heb ik dit soort beelden nog nooit gezien. Er waren alleen wat foto's van."

Collaboratie

Gijsbers denkt dat de komst van een hoge SS-functionaris naar Alkmaar aanleiding was voor het feestje. Verschillende rangen van de nazi's zijn aanwezig. "Er zijn SS'ers, leden van de Wehrmacht en ik zie ook een hele hoge marineofficier", zegt Gijsbers. Volgens de onderzoeker zag je die verschillende geledingen niet vaak samen. "Want dat kon nog wel eens botsen." Wie het waren, wordt nog onderzocht.

Het personeel van Hotel Proot feest met de Duitsers mee. De eigenaar van het hotel is te zien op de beelden, net als verschillende medewerkers.

Het feit dat er werd gecollaboreerd met de Duitsers is geen verrassing voor conservator Van Dijl. "Dat gebeurde aan de lopende band in het hele land. Voor veel mensen was het een manier om door de beroerde situatie heen te komen", zegt hij.

Wel is het opvallend dat deze beelden bewaard zijn gebleven. "Met het naderen van de bevrijding zijn veel beelden in de kachel verdwenen. Mensen waren bang dat het als bewijs tegen hen zou worden gebruikt als de oorlog voorbij zou zijn."

Mussert

In het Alkmaarse hotel waren tijdens de oorlog veel vaker nazi-bijeenkomsten. "NSB-leider Mussert heeft er weleens gegeten en de NSB had er film- en kameraadschapsavonden", zegt Gijsbers. Vermoedelijk waren er ook geregeld feestjes. "De eigenaar was nogal Duitsgezind."

Van Dijl voegt daaraan toe dat in Alkmaar iedereen wist dat het "niet pluis" was in het hotel. "Het was algemeen bekend dat de Duitsers hier meer dan welkom waren. En dat is nu voor het eerst ook echt in beeld."

Nabestaanden

Nabestaanden van de voormalige hoteleigenaar hebben de beelden ook gezien. "Dat vonden ze pijnlijk en aangrijpend", zegt Van Dijl, die contact heeft met de kleinkinderen. "Zij hebben hun opa, die een flinke straf heeft gekregen na de oorlog, leren kennen als een aardige man."

Toch vindt de familie het belangrijk dat de beelden naar buiten komen. "Zij zien ook in dat het bijzondere, historische beelden zijn. Maar het is voor hen erg dubbel."

Wanneer de video is gemaakt is onduidelijk, net als wie er gefilmd heeft. "Het enige dat we weten, is dat het gefilmd is in opdracht van de Duitsers. Dat kan niet anders, het was streng verboden om zomaar te filmen", zegt Van Dijl. "Daar stond de doodstraf op."

Voormalig premier David Cameron wil dat de Britse regering meer doet om prostaatkanker in een vroeg stadium op te sporen. Cameron heeft in een interview onthuld dat hij zelf prostaatkanker heeft gehad en dat hij zijn diagnose pas kreeg nadat hij zelf op een screening had aangedrongen. Hij kon zich tijdig laten behandelen.

De 59-jarige oud-premier sluit zich met zijn oproep aan bij een groeiend aantal prominente Britten die willen dat prostaatkanker eerder wordt opgespoord, zodat patiënten sneller kunnen worden behandeld. Bij prostaatkanker is het belangrijk dat de ziekte zo snel mogelijk wordt ontdekt.

De Britse Nationale Screeningcommissie doet waarschijnlijk dit jaar nog aanbevelingen over de kwestie. Daarna neemt de regering van premier Keir Starmer een beslissing.

Situatie Nederland

In Nederland kregen in 2024 ruim 15.000 mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben. Omdat prostaatkanker in het begin meestal geen klachten geeft, wordt het vaak pas opgemerkt als er uitzaaiingen zijn. Dit roept net als in Groot-Brittannië ook in Nederland de vraag op of er geen bevolkingsonderzoek zou moeten komen, zoals er bij borstkanker al is.

In Bosnië zijn presidentsverkiezingen in het Servische deel van het land gewonnen door de rechterhand van de vorige president. Sinisa Karan krijgt in de voorlopige uitslag een nipte meerderheid van 50,9 van de stemmen, meldt de kiescommissie. Zijn voornaamste tegenstander Branko Blanusa haalde bijna 48 procent.

Ongeveer 1,2 miljoen inwoners van de Republika Srpska mochten stemmen, maar de meeste mensen bleven thuis. Volgens voorlopige cijfers lag de opkomst van de vervroegde verkiezingen op 35 procent. De nieuwe president Karan is voor een jaar gekozen. Volgend jaar worden nieuwe parlements- en presidentsverkiezingen gehouden.

Daytonakkoorden

Karan is een bondgenoot van de vorige president Milorad Dodik, die afgelopen zomer uit zijn functie werd ontheven omdat hij de vredesakkoorden van Dayton saboteerde, Met die akkoorden werd Bosnië in 1995 na de burgeroorlog onderverdeeld in de Federatie Bosnië en Herzegovina, met vooral Bosniakken (Bosnische moslims) en etnische Kroaten, en de Republika Srpska.

De Duitser Christian Schmidt houdt als vertegenwoordiger van de internationale gemeenschap toezicht op de afspraken maar Dodik erkent hem niet. Hij noemt Schmidt "illegaal" en "een toerist" en zegt dat de hoge vertegenwoordiger de Republika Srpska onder de duim probeert te houden.

In zijn overwinningstoespraak zei Sinisa Karan dat hij door zal gaan waar Dodik mee bezig was. "Een grote dank aan Milorad Dodik en alle parlementsleden die de Republika Srpska hebben verdedigd", zei hij.

Dodik pleitte tijdens zijn ambtstermijn voor meer autonomie voor Republika Srpska en stuurde meermaals aan op een afscheiding van Bosnië en Herzegovina. De spanningen in het land liepen daardoor de afgelopen jaren steeds hoger op.