Goedemorgen! Vier verdachten van de dodelijke explosie aan de Tarwekamp in Den Haag staan opnieuw voor de rechter en het Nederlands elftal speelt de laatste wedstrijd voor WK-kwalificatie tegen Litouwen.

Eerst het weer: vandaag trekken vanaf het noorden buien over het land. Soms gaan ze gepaard met zware windstoten en hagel. De noordwestenwind is verder matig tot hard. De zon laat zich af en toe zien. Het wordt 8 tot 10 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Het Amerikaanse leger heeft opnieuw een aanval uitgevoerd op een vermeende drugsboot in de Stille Oceaan. Daarbij zijn volgens het US Central Command drie "mannelijke drugsterroristen" gedood.

Defensieminister Hegseth gaf toestemming voor de aanval, die volgens het Amerikaanse leger werd uitgevoerd in internationale wateren. Het leger spreekt van een "aanval op een schip dat betrokken was bij illegale drugshandel, dat op een bekende drugsroute voer en drugs aan boord had".

Het Amerikaanse leger heeft sinds september 21 aanvallen uitgevoerd op boten die volgens de regering-Trump drugs vervoerden. Bij dergelijke aanvallen kwamen tot nu toe 83 mensen om het leven.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Gisteren wist de Ierse voetbalploeg op het nippertje te winnen van Hongarije om een plek in de play-offs af te dwingen voor een WK-ticket. Grote man was AZ-spits Troy Parrott, die de wedstrijd daarvoor al van onschatbare waarde was tegen Portugal, met twee doelpunten. Deze keer maakte hij er drie. En de laatste dus in de allerlaatste minuut.

Wat volgde was een enorme Ierse vreugdesuitbarsting. Parrott in tranen na afloop, het X-account van Dublin Airport dat even de naam van de nieuwe volksheld draagt en zijn naam wordt toegevoegd aan andere grote Ierse spelers uit het verleden.

Daarom nog een keer De Goal die dit allemaal teweegbracht:

Fijne dag!

Na maanden tegenstribbelen roept de Amerikaanse president Trump partijgenoten nu op te stemmen voor het vrijgeven van documenten over zedendelinquent Jeffrey Epstein. "We hebben niks te verbergen", beweert Trump in een bericht op Truth Social. De draai is opmerkelijk, omdat hij zich lang verzette tegen publicatie.

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt waarschijnlijk deze week over het vrijgeven van alle documenten uit de rechtszaak tegen de steenrijke zakenman Epstein. Die overleed in 2019 in een Amerikaanse gevangenis, in afwachting van een strafzaak over mensenhandel en seksueel misbruik. Hij organiseerde seksfeestjes met rijke en beroemde vrienden.

In het Huis is een meerderheid voor publicatie van de duizenden documenten. Niet alleen Democraten willen daartoe overgaan, ook een handjevol partijgenoten van Trump vindt het belangrijk om zo inzage te geven in de praktijken van Epstein en zijn banden met de elite in Washington en New York.

Campagnebelofte

Trump had het vrijgeven van de Epstein-documenten aanvankelijk tot een campagnebelofte gemaakt, maar toen hij eenmaal aan de macht was loste hij die niet in. Hij typeerde alle aandacht voor de overleden zedendelinquent als een poging van tegenstanders om hem te besmeuren, omdat hij in het verleden bevriend was geweest met Epstein.

Zijn weigering zwengelde verdere verdachtmakingen door tegenstanders aan: waarom kwam Trump zijn woord niet na als hij niets te verbergen had? De verdenkingen groeiden toen Democraten vorige week enkele mails vrijgaven waarin Epstein leek te suggereren dat Trump van het misbruik had geweten.

Zo schreef Epstein in in e-mails naar zijn ex-vriendin en handlanger Ghislaine Maxwell dat hij zich verbaasde dat Trump "nooit genoemd was", hoewel ook hij uren met een slachtoffer had doorgebracht, Ook schreef Epstein in een e-mail van een paar jaar daarvoor dat Trump "wist van de meisjes".

'Kulverhaal'

Trump heeft altijd ontkend dat hij wist van het seksueel misbruik of de vrouwenhandel van Epstein. De Amerikaanse president houdt tot nu toe vol dat hij zijn vriendschap met Epstein verbrak voordat duidelijk was dat die tienermeisjes misbruikte. Volgens hem gebruiken tegenstanders de aantijgingen om hem zwart te maken.

Dat herhaalt hij nu in zijn bericht op Truth Social. "Laten we dit kulverhaal vergeten dat radicaal-linkse gekkies gebruiken om af te leiden van onze successen", schrijft hij. "Laat ze maar vrijgeven wat juridisch mag, mij maakt het allemaal niet meer uit."

Trump zegt niets over waarom hij na maanden van gedachten is veranderd. Wel valt hij in een ander bericht nogmaals zijn oud-medestander Marjorie Taylor Greene aan, die hij gestoord en een verrader noemt. Hoewel ze een medestander van het eerste uur was, brak Greene de afgelopen weken met Trump en pleitte voor publicatie van de Epstein-files. Hoewel ze het daarover nu eens lijken, vergeeft Trump haar dat blijkbaar nog niet.

Afgelopen vrijdag probeerde Trump nog Democratische prominenten te betrekken in het schandaal door de FBI en minister Bondi van Justitie te vragen een onderzoek te beginnen naar de banden van Epstein met Democraten als oud-president Clinton. "Verspil jullie tijd niet met Trump, ik heb een land te leiden", aldus de Amerikaanse president.

Een satelliet die vanuit de ruimte de stijging van de zeespiegel gaat meten, is gelanceerd vanaf een legerbasis in de Amerikaanse staat Californië. De sonde kan bijna de hele oceaan in de gaten houden. Dat is een belangrijke aanvulling voor meetstations op aarde, die vooral aan de kust liggen.

Sentinel-6B, zoals de satelliet heet, is een samenwerking tussen Europa en de Verenigde Staten. Het gevaarte is bijna 6 meter lang, weegt ruim 1100 kilo en werd gelanceerd op een raket van SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van multimiljardair Elon Musk.

Vijf jaar geleden werd al een tweelingzusje gelanceerd: de Sentinel6/Michael Freilich. Samen garanderen ze dat wetenschappers ten minste tot het begin van de jaren 30 van deze eeuw continu meetgegevens hebben. Dat is belangrijk omdat veranderingen in de zeespiegel beter zichtbaar worden op de lange termijn.

Opwarming en smelten

Klimaatverandering leidt ertoe dat de zeespiegel stijgt. Zo neemt de oceaan het grootste deel van de extra warmte op die de planeet vasthoudt. Daardoor zet het water uit en stijgt de zeespiegel. Ook komt er extra water in de oceaan door het smelten van ijskappen en gletsjers. Metingen laten zien dat die stijging versnelt.

Die stijging gaat niet overal even snel en kan verschillen van jaar tot jaar. Dat heeft te maken met variaties in het klimaat, zoals het verschijnsel El Nino. Ook stormen, zeestroming, beweging van het land, de zwaartekracht van ijskappen en nog veel meer zaken hebben hier invloed op.

Langlopende samenwerking

Technisch is het ingewikkeld de zeespiegel te meten vanuit de ruimte. Eerst stuurt een radar aan boord van Sentinel-6B signalen naar de aarde. Met de teruggekaatste signalen kan de satelliet bepalen hoe hoog de zee staat en hoe hoog de golven zijn.

Allerlei zaken beïnvloeden die signalen, zoals de luchtvochtigheid en de temperatuur van de atmosfeer. Daarom zijn er andere instrumenten aan boord die ook dat continu meten. Wetenschappers kunnen hier vervolgens rekening mee houden. Uiteindelijk kunnen ze zo het zeeniveau op circa 2,5 centimeter nauwkeurig meten.

Al sinds het begin van de jaren 90 houden wetenschappers de zeespiegel continu met satellieten in de gaten. Daarvoor gebeurde dat op en af, door Amerikaanse satellieten.

Aanvankelijk waren de metingen vanaf 1992 een Frans-Amerikaanse samenwerking. Inmiddels werken meer Europese organisatie mee, zoals ruimtevaartorganisatie ESA en EUMETSAT, de organisatie die verantwoordelijk is voor weersatellieten. De Europese Commissie betaalt mee aan de missie.

Scheepvaart en weersvoorspelling

Naast de gegevens van satellieten zijn er op aarde meetstations die de zeespiegel al veel langer in de gaten houden. Ook langs de Nederlandse kust staan daarvoor meetstations. Lange tijd steeg de zeespiegel hier heel gelijkmatig, maar in 2022 concludeerde het KNMI dat ook voor onze kust de stijging versnelt.

De data van Sentinel-6B zijn ook bruikbaar voor andere doelen. Zo kan het worden gebruikt om zeestromingen in kaart te brengen en weersvoorspellingen te verbeteren. Ook kunnen ze volgens NASA nuttig zijn om de scheepvaart veiliger te maken en orkanen beter te voorspellen.