De Amerikaanse president Trump heeft een decreet ondertekend om het verslavende fentanyl te bestempelen als massavernietigingswapen. De zware pijnstiller, die ook als drug wordt gebruikt, wordt volgens hem met Venezolaanse drugsboten naar de VS gesmokkeld.

De Amerikaanse regering zit naar eigen zeggen in een oorlog tegen het massale fentanylgebruik in de VS en de illegale invoer uit onder meer Mexico en Venezuela. Daarom classificeert de regering het als massavernietigingswapen. "En dat is het ook. Geen enkele bom doet wat dit doet", aldus Trump.

Met zijn besluit voert Trump de strijd tegen Latijns-Amerikaanse drugskartels op. Sinds september voeren de Amerikaanse strijdkrachten aanvallen uit op boten op de Caribische Zee, waarbij zeker 82 mensen werden gedood. Volgens de Amerikaanse regering vervoeren de boten drugs zoals fentanyl of cocaïne, maar dat is tot nu toe nooit bewezen.

Vijftig tot tachtig keer sterker dan morfine

Trump noemde deze boten "een directe militaire bedreiging" voor zijn land. "Ze proberen ons land te drogeren." Hij kondigde aan de smokkel ook op land te gaan bestrijden. "Er sterven jaarlijks 200.000 tot 300.000 mensen aan, voor zover we weten", aldus Trump.

Volgens officiële cijfers zijn sinds 2021 een kwart miljoen mensen in de VS overleden aan een overdosis fentanyl. Het is niet duidelijk welke gevolgen het decreet gaat hebben voor mensen die fentanyl voorgeschreven krijgen. Het medicijn is alleen bedoeld voor mensen met extreme, chronische pijn.

De term massavernietigingswapen heeft betrekking op nucleaire, biologische of chemische wapens die blijvende schade kunnen toebrengen aan een bevolking, infrastructuur of het milieu. De term staat sinds de Amerikaanse invasie van Irak in 2003 ter discussie.

De CIA en andere inlichtingendiensten beweerden toen dat het regime van de Iraakse dictator Saddam Hussein massavernietigingswapens bezat, maar die werden nooit gevonden.

Fentanyl is vijftig tot tachtig keer sterker dan morfine en is net zo verslavend als heroïne. Het geldt als jaren als Amerika's stille sluipmoordenaar. Elk jaar sterven tienduizenden mensen aan een overdosis fentanyl. Een van hen was popster Prince.

NOS op 3 maakte deze video over hoe fentanyl zorgt ook voor spanningen tussen de VS en China:

Op een militaire luchthaven in Portugal is gisteren een vertrouweling van de afgezette president van Guinee-Bissau gearresteerd. De man arriveerde in een privéjet en had zo'n vijf miljoen euro aan contant geld bij zich. Hij wordt verdacht van smokkel en witwassen.

De politie en de Portugese belastingdienst hadden een anonieme tip ontvangen over de komst van de man. Over zijn identiteit is niets naar buiten gebracht, maar Portugese en internationale media melden op basis van bronnen bij de autoriteiten dat het om de rechterhand van ex-president Umaro Sissoco Embaló gaat. Na zijn arrestatie is de man op borgtocht vrijgelaten.

Embaló werd eind november afgezet bij een militaire coup in Guinee-Bissau. Hij is het land ontvlucht en dook onlangs op in Senegal en Congo. Waar hij nu verblijft is niet duidelijk.

Volgens het Duitse persbureau DPA was de vrouw van de ex-president aan boord van het vliegtuig waarmee de opgepakte vertrouweling in Lissabon arriveerde. Ook Embaló is volgens het persbureau van plan om naar Portugal te reizen en daar asiel aan te vragen. Guinee-Bissau is een voormalige kolonie van Portugal.

'Zelf georkestreerd'

De 53-jarige Embaló is een voormalige generaal. Hij was sinds 2020 aan de macht in het West-Afrikaanse land. Critici beschuldigden hem van machtsmisbruik en het onderdrukken van journalisten, activisten en politieke opponenten.

Enkele dagen voordat een groep legercommandanten de macht greep waren er verkiezingen in Guinee-Bissau. Die verkiezingen waren eerder twee keer uitgesteld door Embaló, De oppositie in het land zegt nu dat de afgezette president de coup mogelijk zelf georkestreerd heeft, omdat het er naar uitzag dat hij de verkiezingen zou verliezen. Het leger ontkent dat.

De Spaanse regering legt Airbnb een boete op van ruim 64 miljoen euro voor het illegaal aanbieden van woningen. Meer dan 65.000 advertenties op het verhuurplatform voldoen niet aan de registratie-eisen. Woningen zouden zijn aangeboden zonder vergunning, of hadden een verkeerd registratienummer. Airbnb zegt de woningen inmiddels te hebben verwijderd.

De boete is de nieuwste stap van de Spaanse regering in de strijd tegen platforms als Airbnb en Booking.com. Spanje kampt met een woningcrisis en een tekort aan betaalbare woningen, vooral in de binnensteden van toeristische bestemmingen.

De verhuurplatforms worden verantwoordelijk gehouden voor het opdrijven van de huurprijzen, omdat via de platforms woningen tegen torenhoge prijzen aan toeristen worden verhuurd. Ook geven inwoners van populaire toeristische bestemmingen, zoals Barcelona, de platforms ervan de schuld dat hun buurt van karakter verandert.

Airbnb krijgt de miljoenenboete omdat tienduizenden accommodaties geen verplicht registratienummer hadden, of omdat het vermelde registratienummer niet overeenkwam met het nummer dat bij de autoriteiten bekend is, zegt het Spaanse ministerie van Consumentenzaken. Bij andere accommodaties werd niet de juiste informatie gegeven over de verhuurders. Zo moet duidelijk zijn of de verhuurder een particuliere eigenaar of een bedrijf is.

Demonstraties

In het afgelopen jaar gingen Spanjaarden op Ibiza en Mallorca en in steden als Malága en Barcelona massaal de straat op om te demonstreren tegen de sterk gestegen huurprijzen. Inwoners zijn het massatoerisme zat en verzetten zich tegen buitenlandse investeerders die via verhuurplatforms woningen opkopen.

"Er zijn duizenden gezinnen die op de rand van de afgrond leven vanwege huisvestingsproblemen, terwijl een enkeling rijk wordt van bedrijfsmodellen die mensen uit hun huizen verdrijven", stelt minister van Consumentenrecht Bustinduy.

Spanje probeert de verhuur van vakantiehuizen al jaren aan banden te leggen, maar dat is niet makkelijk. Nieuwsuur maakte deze reportage erover:

Airbnb heeft aangekondigd dat het de boete bij de rechter zal aanvechten. Het verhuurbedrijf zegt dat het samen met de autoriteiten werkt aan een nieuw nationaal registratiesysteem voor kortetermijnverhuur. Ook stelt het dat het al de nodige maatregelen heeft genomen om te voldoen aan de wetgeving. Airbnb zegt dat sinds januari al meer dan 70.000 accommodaties een registratienummer hebben gekregen.

Huurprijzen met 68 procent gestegen

In juli had Airbnb al 65.000 illegale advertenties van zijn website verwijderd, nadat het ministerie van Consumentenzaken daarvoor een verwijderingsverzoek had ingediend. Daarnaast signaleerde het ministerie nog eens ruim 55.000 advertenties die als illegaal worden beschouwd.

In 2024 kreeg concurrent Booking.com een boete van de Spaanse waakhond van 413 miljoen euro, omdat het bedrijf jarenlang misbruik had gemaakt van zijn dominante marktpositie. Zo verbood het platform hotels om lagere prijzen aan te bieden dan bij Booking.com. In juni droeg Spanje Booking.com al op ruim 4000 illegale advertenties offline te halen.

Barcelona kondigde vorig jaar een verbod aan op het verhuren van appartementen aan toeristen. De burgemeester zei dat tegen eind 2028 alle vergunningen moeten zijn ingetrokken voor de ruim 10.000 appartementen die momenteel als verhuurbaar geregistreerd staan. Aanleiding zijn de stijgende huizenprijzen: de afgelopen tien jaar zijn de huren met 68 procent gestegen en de huizenprijzen met 38 procent.

Miral de Bruijne, correspondent Spanje en Portugal:

In Spanje gelden sinds de afgelopen jaren steeds strengere regels voor kortdurende verhuur. Op nationaal niveau gaat dat bijvoorbeeld om een verplichte registratie in een nationaal register.

Naast deze nationale regels mag elke regio eigen regels opleggen. Ook steden doen dat in sommige gevallen. Een voorbeeld is het afbouwen van verhuurlicenties in Barcelona. In Madrid zijn de controles de afgelopen maanden aangescherpt. Dat heeft ervoor gezorgd dat het aantal accommodaties daar met 17 procent is gedaald.

Het leven in de centra van de grote steden is voor veel Spanjaarden onmogelijk geworden. De huren zijn de afgelopen jaren, onder anderen door kortetermijnverhuur, enorm gestegen. Hierdoor worden de oorspronkelijke bewoners uit de binnensteden verdreven, terwijl daar juist meer werkgelegenheid is.

Daarom zijn mensen over het algemeen blij met de vele regels rond dit soort verhuur. Verhuurders klagen daarentegen dat ze door de bomen het bos niet meer zien. De regels veranderen snel en zijn overal anders. Daardoor ontstaat veel onduidelijkheid, wat volgens hen de Spaanse toerismesector niet ten goede komt.