Het Amerikaanse Hooggerechtshof zet geen streep door het verbod op TikTok. Een wet die aanstaande zondag in werking treedt, verbiedt de populaire Chinese video-app. TikTok had dit verbod aangevochten, maar verliest dus.

De rechters zeggen in hun uitspraak dat het Amerikaanse Congres heeft vastgesteld dat de verkoop van TikTok nodig is om "goed beargumenteerde" zorgen over de nationale veiligheid te adresseren. Het gaat dan specifiek om de manier waarop TikTok data verzamelt en de banden tussen de appmakers en de Chinese overheid.

Het Hooggerechtshof erkent tegelijkertijd wel dat de app 170 miljoen Amerikanen veel plezier brengt, maar dat weegt dus niet op tegen de zorgen die er bij het Congres zijn. TikTok had aangevoerd dat het verbod in strijd is met de vrijheid van meningsuiting. Daar gaat het Hof dus niet in mee.

Rol van China

In de VS is begin 2024 een wet aangenomen die TikTok als een gevaar voor de nationale veiligheid bestempelt, omdat de app in handen is van het Chinese bedrijf ByteDance. China wordt door de VS als een vijandige staat gezien.

De Chinese overheid zou TikTok kunnen gebruiken om op grote schaal gegevens van Amerikanen te verzamelen en om hen te beïnvloeden via de video's die op het sociale medium worden verspreid. Hard bewijs daarvoor ontbreekt.

TikTok stapte naar het Hooggerechtshof om te voorkomen dat de app verboden zou worden in de VS. Het bedrijf noemt een totaalverbod een beperking van de vrijheid van meningsuiting, ook voor alle Amerikanen die op het platform actief zijn.

Op zwart?

De beslissing van de hoogste Amerikaanse rechter betekent dat de app nu toch echt afstevent op het einde van zijn bestaan in de VS. Het betekent in principe dat downloadwinkels zoals de App Store de app niet meer mogen aanbieden en hostingproviders in de VS ook niet. Daarmee zou de app op zwart gaan. Of dat ook daadwerkelijk gaat gebeuren en voor hoe lang dit zal zijn, is nog de vraag.

Donald Trump, die maandag de nieuwe president van de VS wordt, is tegen een verbod op TikTok. Hij wilde dat het Hooggerechtshof zijn oordeel zou uitstellen. In plaats daarvan wilde hij zoeken naar een "politieke oplossing". Daarvoor moet hij proberen om de wet in te laten trekken of opdragen om het verbod niet te handhaven.

Alle masterstudenten en wetenschappers van gevoelige technologiestudies krijgen een verplichte screening. Het kabinet hoopt op deze manier te voorkomen dat kwetsbare informatie over de Nederlandse veiligheid door spionage en diefstal in handen komt van buitenlandse mogendheden.

Dit betekent dat duizenden studenten zo'n screening gaan krijgen, ook studenten uit Nederland en andere Europese landen. "Het is nodig voor onze veiligheid en economie, in een wereld waar steeds meer belangstelling is voor de kennis die we voor onszelf willen houden", zegt minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

In 2022 waarschuwden veiligheidsdiensten en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid voor spionage en diefstal van Nederlandse gevoelige technologie die op universiteiten en hogescholen wordt ontwikkeld.

Zogenoemde 'sensitieve technologie' houdt zich niet alleen met militaire techniek bezig, zoals het ontwikkelen van bijvoorbeeld wapens en nachtkijkers. Het gaat ook om het ontwikkelen van microchips en softwaresystemen voor de politie en veiligheidsorganisaties. En dat is, zeker nu, interessante informatie voor landen als Rusland en China.

Keerzijde

Nederland heeft instellingen jarenlang gestimuleerd om met allerlei buitenlandse onderzoeksinstellingen en universiteiten samen te werken, maar dat heeft ook een keerzijde. Iraanse studenten en onderzoekers bleken gevoelige informatie te lekken naar hun land en universiteiten moesten extra voorzorgsmaatregelen nemen. Een leerstoel in Groningen bleek deels gefinancierd te worden door China, met het verzoek dat de hoogleraar het imago van China niet mocht beschadigen.

Eigenlijk wilde het kabinet alleen 'derdelanders' een screeningsplicht opleggen. Dat zijn masterstudenten en wetenschappers uit landen buiten de Europese Unie, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland. Maar dat blijkt juridisch niet mogelijk te zijn, omdat iemand uit zo'n land juridisch bezwaar kan maken op grond van discriminatie, staat in een brief aan de Tweede Kamer.

De te screenen groep wordt nu behoorlijk groot, erkent minister Bruins. Over enkele maanden hoopt hij meer duidelijkheid te geven over welke studies die zich bezig houden met 'sensitieve' technologie onder de screening gaan vallen. Ook moet dan duidelijk worden wie die screening gaat uitvoeren en per wanneer.

In Vlaanderen zijn waarschijnlijk zeker vier mensen besmet geraakt met het hepatitis A-virus na het eten van blauwe bessen van Albert Heijn. Dat schrijven Belgische media.

De krant Het Laatste Nieuws meldt dat twee mensen uit de provincie Antwerpen komen, een ander uit Oost-Vlaanderen en iemand uit de naastgelegen provincie Limburg. Drie besmettingen dateren uit december, één uit januari.

Begin deze week haalde Albert Heijn diepvriesbessen van het huismerk uit de schappen. Zeker twaalf mensen werden ziek na het eten van de blauwe bessen. In twee gevallen was een ziekenhuisopname nodig.

Inmiddels hebben zich meer dan dertig mensen bij de supermarktketen gemeld omdat zij vermoeden besmet te zijn geraakt door de bessen. Het RIVM houdt er rekening mee dat honderden mensen zijn besmet.

Tachtig winkels in België

In België heeft Albert Heijn ruim tachtig winkels, onder meer in Antwerpen, Gent en Brugge. Ook daar zijn de diepvriesbessen uit de schappen gehaald.

Naar aanleiding van het Nederlandse nieuws over de bessen besloot het Agentschap Zorg en Gezondheid, dat valt onder het ministerie van Volksgezondheid, opnieuw naar de hepatitis A-besmettingen van de afgelopen tweeëneenhalve maand te kijken.

Het agentschap benaderde alle mensen bij wie de oorzaak van de besmetting destijds niet kon worden vastgesteld. "Zij werden bevraagd, en bij vier van hen kon een link worden gelegd met het eten van de bewuste blauwe bessen", zegt woordvoerder Joris Moonens tegen Het Laatste Nieuws.

Moonens laat desgevraagd aan de NOS weten dat het niet helemaal zeker is dat de blauwe bessen daadwerkelijk de bron van de besmettingen zijn. "Maar bij gebrek aan andere bronnen gaan we ervan uit dat het waarschijnlijk de oorzaak is."