Oekraïne is bereid om het NAVO-lidmaatschap te laten varen in ruil voor westerse veiligheidsgaranties. Dat heeft president Zelensky gezegd voorafgaand aan gesprekken met de Amerikaanse gezanten in Berlijn over een einde aan de oorlog in zijn land.

"Deze veiligheidsgaranties bieden de mogelijkheid om een nieuwe golf van Russische agressie te voorkomen", zei hij. "En dit is op zich al een compromis van onze kant."

Het opgeven van het NAVO-lidmaatschap is een belangrijke koerswijziging voor Oekraïne, dat zich al lange tijd ervoor inzet als bescherming tegen Russische aanvallen.

"Vanaf het begin was het de wens van Oekraïne om lid te worden van de NAVO; dat zijn echte veiligheidsgaranties. Sommige partners uit de VS en Europa steunden deze richting niet", zei hij in antwoord op vragen van journalisten.

Geen uitbreiding in het oosten

"Dus vandaag bieden bilaterale veiligheidsgaranties tussen Oekraïne en de VS, garanties vergelijkbaar met artikel 5 van het NAVO-verdrag, en veiligheidsgaranties van Europese collega's, evenals van Canada en Japan een kans om een nieuwe Russische invasie te voorkomen", zei hij. Zelensky voegde eraan toe dat de veiligheidsgaranties juridisch bindend moeten zijn.

De Russische president Poetin heeft herhaaldelijk geëist dat Oekraïne officieel afziet van zijn NAVO-ambities en zijn troepen terugtrekt uit de ongeveer 10 procent van de Donbas in Oost-Oekraïne die nog in Oekraïense handen zijn. Moskou heeft ook geëist dat er geen NAVO-troepen in Oekraïne gestationeerd mogen worden.

Russische bronnen meldden eerder dit jaar dat Poetin een "schriftelijke" toezegging wil van de belangrijkste westerse mogendheden dat het bondgenootschap niet wordt uitgebreid naar het oosten. Daarmee bedoelt Rusland landen als Oekraïne, Georgië, Moldavië en andere voormalige Sovjetrepublieken.

Kans op vooruitgang

Zelensky, de Amerikaanse gezant Witkoff en Trumps schoonzoon Kushner komen in Berlijn samen voor een nieuwe ronde gesprekken om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne.

Zelensky zei dat Oekraïense, Amerikaanse en Europese functionarissen een reeks bijeenkomsten in Berlijn gaan houden. Hij gaf aan dat hij een persoonlijke ontmoeting zal hebben met Witkoff en Kushner.

Witkoff heeft de onderhandelingen met Oekraïne en Rusland over een Amerikaans voorstel geleid. De keuze om hem naar Berlijn te sturen wordt gezien als een signaal dat Washington een kans op vooruitgang ziet.

De politie heeft een man aangehouden in verband met de schietpartij op de Brown University in de VS. NBC News schrijft dat de persoon nog niet is geïdentificeerd.

Twee studenten werden doodgeschoten, negen andere studenten raakten gewond. In totaal waren ruim 400 agenten bezig met de klopjacht naar de schutter.

Eerder deelde de politie al een korte video van een verdacht persoon, vlak bij de plek waar de aanslag plaatsvond. Het is nog niet duidelijk of de aangehouden man ook degene op die beelden is.

De aanslag vond plaats in de stad Providence. Daar opende een persoon het vuur op studenten. Het motief voor de daad is nog onbekend.

Campus weer open

De campus in de Amerikaanse staat Rhode Island was afgesloten, maar de universiteit laat in een bericht weten dat die inmiddels weer open is. Dat gebeurde op advies van de politie.

"De politie blijft daarentegen bezig in gebieden die nog steeds als plaats delict worden beschouwd", schrijft de universiteit. "Houd er rekening mee dat de toegang tot deze delen van de campus beperkt blijft."

Waarschuwingsborden hangen langs de weg in het dorpje Fujiyoshida aan de voet van Japans bekendste berg, Mount Fuji. "Niet stilstaan op het zebrapad", staat er in grote letters, in het Chinees en het Engels. "Thai, Indonesiërs, Filipijnen, Taiwanezen", somt reisagent Wangping Aw op terwijl ze om zich heen naar de toeristen kijkt. "Geen Chinezen vandaag."

Op 7 november verklaarde de Japanse premier Sanae Takaichi in het parlement dat een Chinese blokkade rond Taiwan zou kunnen neerkomen op een "levensbedreigende situatie" voor Japan. Daarmee suggereerde ze dat het land in dat geval militair betrokken kan raken bij een Chinese aanval op Taiwan.

China reageerde woedend en riep zijn burgers op om "in de nabije toekomst" niet meer naar Japan te reizen. Chinese luchtvaartmaatschappijen boden vrijwel direct gratis annuleringen en omboekingen aan.

"Dit is een vorm van economische dwang", zegt Mong Cheung, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Waseda-universiteit in Tokio. Hij volgt de relatie tussen beide landen al jaren. "Voor de Chinezen is dit een makkelijke manier om de Japanse premier onder druk te zetten, het kost ze weinig."

Miljarden te besteden

Chinezen zijn veruit de grootste groep buitenlandse toeristen in Japan. In 2024 gaven zij volgens het toerismebureau van Japan 1730 miljard yen uit, omgerekend zo'n 9,5 miljard euro.

Tussen januari en september bezochten 6,7 miljoen Chinese toeristen Japan, op een totaal van 28,3 miljoen buitenlandse bezoekers.

Sinds de Chinese reiswaarschuwing is dat beeld abrupt gekanteld. Voor december hebben Chinese luchtvaartmaatschappijen bijna een op de vijf vluchten naar Japan geschrapt, goed voor ruim 156.000 stoelen. Hotelboekingen door Chinese toeristen zijn volgens boekingsplatform Tripla met meer dan de helft gedaald. Hotels in Osaka bevestigen die trend en melden een afname van 50 tot 70 procent tot het einde van het jaar.

"Vooral de grote touroperators lijden hieronder", zegt reisagent Aw. "Wie voor het eerst naar Japan wil, moet in China een visum aanvragen via een reisagent, maar reisagenten verwerken momenteel niets. Dus komen de mensen niet." Ze wijst naar een parkeerplaats langs een bekend meer bij Mount Fuji, waar één middelgrote bus staat. "Het is lunchtijd. Normaal staat het hier vol", zegt ze.

De voorzitter van de Japanse Vereniging voor Reisagenten, Hiroyuki Takahashi, bevestigde deze week dat "er een complete stop is van groepsreizen uit China". Enkele dagen later herhaalde de Chinese overheid zijn oproep, nu vooral gericht aan individuele reizigers.

Druk opvoeren

"Dit is pas het begin", zegt Cheung. "China heeft nog meer kaarten in handen, van economische sancties tot beperkingen op zeldzame grondstoffen, en in het uiterste geval het vastzetten van Japanse burgers op eigen grondgebied." Ook kan Peking zogenoemde grijsgebiedtactieken inzetten, zoals kustwachtschepen, gevechtsvliegtuigen of drones naar betwiste wateren sturen. Dat gebeurde deze week al.

Toch lijken deze middelen voor China niet het gewenste effect te hebben. Premier Takaichi weigert haar woorden terug te nemen. "Ze staat politiek sterker door haar koers", zegt Cheung. "Ze is populair bij het publiek en gebruikt dit conflict om haar machtsbasis te verstevigen."

Minder afhankelijk worden

Tegelijk past de toerismesector zich aan. Bedrijven proberen hun klantenbestand te verbreden en minder afhankelijk te worden van China. "Wij richten ons nu op Australische, Amerikaanse en Taiwanese bezoekers", zegt Aw. "Ik merk bij collega's in de sector dat iedereen daar actief mee bezig is. Uiteindelijk is het ook gewoon slimme business om niet te afhankelijk te zijn van één land."

Volgens Cheung verliest toerisme daardoor op termijn aan kracht als drukmiddel. "Deze ruzie kan nog zeker een jaar duren", zegt hij. "Maar China heeft nog genoeg andere manieren om de druk op Japan op te voeren."