Vanaf zaterdag is het in België verplicht om een mondmasker te dragen in winkels, winkelcentra en andere openbare gebouwen. Dat heeft het Overlegcomité van de verschillende regeringen in België vanavond besloten.

De mondkapjesplicht geldt voor een lange lijst openbare gelegenheden waar veel mensen samenkomen, zoals bibliotheken, musea, gebedshuizen en bioscopen. Premier Sophie Wilmès benadrukt dat de lijst in de toekomst aangepast kan worden, afhankelijk van de ontwikkeling van het coronavirus.

Op dit moment is een mondmasker al verplicht in het openbaar vervoer en bij contactberoepen als de kapper.

"In andere situaties blijft het dragen van een masker altijd sterk aanbevolen", zegt de premier. Ze benadrukt dat mensen die de nieuwe maatregel niet naleven strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Ook zullen gelegenheden worden gesloten als de regels er herhaaldelijk worden overtreden.

De mondkapjesplicht geldt niet voor kinderen jonger dan 12 jaar. Ook kunnen mensen om medische redenen worden vrijgesteld van de mondkapjesplicht.

Onaangepast gedrag

Het besluit volgt op een advies van de Hoge Gezondheidsraad, die eerder vandaag een pleidooi hield de mondkapjesverplichting in het land uit te breiden. Het wetenschappelijke adviesorgaan pleit daarvoor om klanten en verkopers te beschermen "tegen het soms onaangepaste gedrag van sommige personen die weinig bekommerd zijn om hun eigen bescherming en die van anderen".

Volgens De Standaard komt de aankondiging van de premier erg onverwacht. De Belgische krant schrijft dat de mondkapjesplicht pas volgende week in de Nationale Veiligheidsraad zou worden besproken.

Minister Schouten van Landbouw gaat in overleg met experts over de gevolgen van haar veevoermaatregel voor de gezondheid van dieren. De minister wil boeren verplichten om de hoeveelheid eiwit in veevoer tijdelijk te verlagen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen.

Als blijkt dat de risico's groter zijn dan gedacht, wordt de regeling aangepast, schrijft ze aan de Tweede Kamer. Daarmee komt ze tegemoet aan zorgen uit de landbouwsector, die zegt dat de maatregel slecht is voor de gezondheid van koeien.

De minister ziet dat anders. "In de melkveehouderij wordt over het algemeen meer eiwit gevoerd dan nodig is", schrijft ze. "Het teveel aan eiwit wordt niet opgenomen door het dier, maar in de vorm van ammoniak uitgestoten." Volgens de minister wordt dat "in de sector en in de wetenschap breed onderschreven".

Protest bij Lelystad Airport

De plannen van het kabinet om de uitstoot van ammoniak terug te brengen door het eiwitgehalte in het voer te verlagen leiden al een week tot nieuwe boerenprotesten. Ook vanavond werd er gedemonstreerd, onder meer bij Lelystad Airport.

De uitkomst van het overleg met de experts van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde volgt eind augustus. Dan komen ook de doorrekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving, dat de regeling van het kabinet en het alternatieve plan van de melkveesector nog eens tegen het licht houdt. Dat gebeurt op verzoek van de Tweede Kamer.

Door de coronacrisis wordt het geduld van koppels met een langeafstandsrelatie behoorlijk op de proef gesteld. Sommige stellen hebben elkaar vanwege gesloten grenzen al maanden niet gezien.

Maud van Leeuwen uit Den Haag zit in deze situatie: haar vriend woont in de Verenigde Staten. Daarom is ze de actiegroep #LoveIsEssential gestart. Het doel is om de reizen van ongehuwde partners ook als essentiële reizen te laten bestempelen. Inmiddels hebben 150 mensen zich aangesloten.

Maud zocht uit eenzaamheid naar lotgenoten. Toen ze zag dat wereldwijd koppels tegen hetzelfde probleem aanlopen, zette ze een Nederlandse actie op. Ze stuurde een brandbrief naar premier Rutte. "Ik wil dat we in Nederland het model van Denemarken en Zweden overnemen. Daar mogen partners 'inreizen' als de relatie al minimaal drie maanden duurt en je elkaar al minstens één keer eerder in het echt hebt gezien. Dat moet je kunnen bewijzen", zegt de 23-jarige rechtenstudent.

Maud staat niet alleen met haar oproep. Eurocommissaris Ylva Johansson schrijft op Twitter dat landen een uitzondering zouden moeten maken op het inreisverbod voor stellen met een duurzame relatie. Minister Blok van Buitenlandse Zaken heeft gezegd te kijken naar de situatie.

Volgens actievoerder Maud is het een probleem dat relaties verschillend worden beoordeeld. "Je kan nu alleen naar Nederland reizen als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Maar in een moderne maatschappij kunnen we trouwen toch niet gaan aanmerken als normaal, voor de jonge generatie?"

Nederland heeft inmiddels de grenzen voor mensen uit een beperkt aantal landen weer geopend. Voor reizigers uit andere landen geldt nog steeds een inreisverbod. Alleen voor essentiële reizen wordt een uitzondering gemaakt en voorlopig valt een hereniging van een ongehuwd stel daar dus niet onder.

De 24-jarige Lotte Verhagen heeft zich ook aangesloten bij de actiegroep. "Ik probeer al maanden van alles, ik bel met iedereen." Lotte deed een traineeship in Hawaï en liep daar haar Amerikaanse vriend Joey tegen het lijf.

"Ik kwam hem tegen op een feestje en we begonnen te daten. Uiteindelijk hebben we praktisch samengewoond tot ik in november vertrok." Inmiddels heeft ze een baan in Nederland en probeert ze een verblijfsvergunning aan te vragen voor haar vriend, die achterbleef in de Verenigde Staten.

"We hebben in januari nog een rondreis door Europa gemaakt. In april zou hij weer naar Europa komen, maar toen waren de grenzen al gesloten." Een maand eerder overleed Lotte's vader plotseling, haar vriend kon haar toen niet komen steunen. "Natuurlijk heb ik mijn familie, maar op zo'n moment mis je je vriend gewoon."

'Blij voor niks'

Morgen probeert de actiegroep ministers te spreken na de ministerraad. "Dan hopen we een concreet antwoord te krijgen of onze buitenlandse partners naar Nederland kunnen reizen", zegt Maud. Ze heeft goede hoop dat de ministers overstag gaan. "En er is ook een kans dat het antwoord nee is, maar dan stoppen wij niet met actievoeren."

Ook Lotte hoopt haar vriend snel te kunnen zien in Nederland. "Mijn vriend ziet het helemaal positief in, maar ik durf nog geen voorspelling te doen. Straks word ik blij voor niks."