Het treinverkeer tussen Zwolle en Amersfoort is ontregeld door koperdiefstal. Op het traject rijden tot woensdagochtend veel minder treinen, meldt spoorbeheerder ProRail. Ook tussen Zwolle en Kampen Zuid is de dienstregeling beperkt.

De diefstal vond vanmiddag rond 13.30 uur plaats in de buurt van de Hanzeboog, de spoorbrug over de IJssel. Daarbij raakte een kabel beschadigd die door een speciale lasploeg moet worden gerepareerd.

"We verwachten dat die morgenvroeg aan het werk kan gaan. Dat kan zomaar nog een hele dag duren", zegt ProRail tegen RTV Oost.

Tweede keer op dezelfde plek

Eind augustus werd op hetzelfde stuk spoor ook een koperen kabel weggehaald. Het treinverkeer was toen een dag verstoord.

"We doen er veel aan om koperdiefstal rond het spoor aan te pakken, maar zo nu en dan gebeurt het nog. Dit is heel vervelend en kan grote gevolgen hebben", zegt ProRail.

De spoorbeheerder vraagt mensen die iets van de diefstal hebben gezien contact op te nemen met de politie. Reizigers die via Zwolle reizen, wordt aangeraden de reisplanner van de NS in de gaten te houden.

De komende jaren moet het stroomnet in Nederland flink worden uitgebreid. Maar niet iedereen zit te wachten op zo'n hoogspanningslijn in de achtertuin. Op allerlei plekken roept dit weerstand op, zoals in Noord-Brabant, Zeeland en nu ook in Noord-Holland.

In die provincie komt een nieuwe 380 kV-verbinding om de file op het stroomnet op te lossen. Het wordt daarmee de zwaarste hoogspanningslijn in Europa. "Je kunt het vergelijken met een snelweg", zegt omgevingsmanager Sikke Jansma van Tennet. "Op dit moment ligt er al een tweebaansweg. We bouwen een vierbaansweg om de file tegen te gaan."

Hoogspanningslijnen als deze zijn hard nodig, zegt Jansma: "Op dit moment wachten 14.000 bedrijven op een aansluiting. Ook zien we een toenemende vraag naar elektrische auto's, zonnepanelen en warmtepompen. Daarom moeten we het net fors uitbreiden."

De afgelopen twee jaar is onderzocht waar de nieuwe verbinding in Noord-Holland moet komen. Er waren verschillende routes in beeld. De provincie heeft onlangs een voorkeur uitgesproken. Het tracé blijkt pal langs het dorp Hensbroek te lopen. Bewoners schrokken zich dood.

"Onze diepste angst werd bewaarheid", zegt Laura Nelemans, die samen met haar vriend langs de voorgenomen route woont. "De nieuwe lijn gaat dwars door ons paardenweiland. Het is verschrikkelijk. We zijn hier dag en nacht mee bezig, het drijft ons tot wanhoop."

Bewoners zijn niet alleen bang dat het landschap wordt aangetast. Ook vrezen ze gezondheidseffecten. Volgens de Gezondheidsraad zijn er aanwijzingen dat kinderen die dicht bij hoogspanningslijnen wonen meer kans hebben op leukemie.

"Niemand is tegen verduurzaming, maar het kan ook op andere manieren", zegt Nelemans. "Ze moeten opnieuw goed onderzoek doen naar alternatieven. We hebben toch nog geen kabinet, dus het besluit kan nog wel even wachten."

De gemeenteraad van Koggenland, waar Hensbroek onder valt, praat vanavond over de nieuwe hoogspanningslijn. De gemeente kan niet beslissen over de route, maar wel een advies geven aan de provincie. De verantwoordelijk wethouder stelt voor om het tracé ruim 4 kilometer ondergronds te laten lopen in zijn gemeente.

Maar ondergronds is geen optie, zegt Tennet: "De kans op stroomstoringen is tien keer zo groot als bij hoogspanningslijnen die bovengronds gaan. Ook duurt het langer om storingen op te lossen; je moet immers de hele kabel uitgraven. Daarom zeggen we: dit tracé leggen we bovengronds aan", zegt omgevingsmanager Jansma.

Het is volgens hem nog onduidelijk hoeveel woningen en bedrijven geraakt worden door de nieuwe hoogspanningsverbinding. De netbeheerder moet de precieze route nog vaststellen en hoopt zoveel mogelijk panden te sparen.

Bouw start in 2031

Het duurt nog jaren voordat de masten daadwerkelijk worden gebouwd. In december komt de provincie Noord-Holland met het definitieve advies welke route de voorkeur heeft. In maart beslist het ministerie van Klimaat en Groene Groei hierover. Tennet houdt rekening met procedures bij de Raad van State. De bouw start waarschijnlijk in 2031.

De Amerikaanse ambassadeur Joe Popolo heeft vandaag samen met burgemeester Alain Krijnen van de gemeente Eijsden-Margraten in Limburg een bezoek gebracht aan de Amerikaanse erebegraafplaats in Margraten. De twee spraken daar ook over de panelen over de rol van zwarte militairen. Het verwijderen van die panelen leidde tot veel kritiek. De reden achter de verwijdering zou het anti-diversiteitsbeleid van president Trump zijn.

"De tentoonstellingen in #Margraten zijn er niet om een agenda te promoten die kritiek levert op Amerika", schrijft Popolo op X. Hij herhaalde daarbij zijn eerdere verklaring dat de panelen rouleren.

NRC bracht vorige week naar buiten dat de American Battle Monuments Commission (ABMC), de beheerder van de erebegraafplaats, twee informatieborden over de rol van zwarte soldaten uit de permanente tentoonstelling in het bezoekerscentrum had verwijderd.

Dubbele strijd

Op een van die panelen staat dat zwarte soldaten in het toen nog gesegregeerde Amerikaanse leger een 'dubbele strijd' voerden tijdens de Tweede Wereldoorlog: behalve tegen de nazi's ook tegen discriminatie en achterstelling in het leger zelf. Op de vraag waar dit paneel is gebleven en wanneer het terugkeert zegt Popolo niets. Hij antwoordt niet op vragen daarover.

Popolo verwijst wel naar een ander paneel over een zwarte soldaat, Willmore Mack, dat nog steeds onderdeel is van de tentoonstelling. Hij zegt dat de begraafplaats er is "om het ongelooflijke offer te eren dat onze troepen tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben gebracht, waaronder het ultieme offer van vele moedige Afro-Amerikaanse soldaten".

Kritiek op de ABMC en Trump vanwege het weghalen van de panelen noemt hij "ongepast" en "slecht geïnformeerd".

De Amerikanen speelden een belangrijke rol bij de bevrijding van Zuid-Limburg. In totaal vochten 900.000 zwarte Amerikanen mee in Europa, bijna 12,5 procent van het hele leger. De meeste zwarte soldaten mochten de wapens niet oppakken, maar behoorden tot de ondersteunende troepen in bijvoorbeeld de logistiek.

In Margraten waren zij verantwoordelijk voor de aanleg van de begraafplaats, waar ze onder moeilijke omstandigheden graven dolven. De rol van de zwarte soldaten is lang onderbelicht gebleven. De panelen zijn pas in 2024 toegevoegd aan de permanente tentoonstelling, na druk op de toenmalig ambassadeur. Nabestaanden in Amerika zijn woedend over de verwijdering.

De gemeente deed vorige week "een dringende oproep aan de ABMC om de verwijdering van de panelen te heroverwegen", meldde burgemeester Krijnen. Ook zei hij de ambassadeur te zullen vragen om persoonlijk te zorgen voor de terugkeer van de panelen. Of de ambassadeur op het verzoek van Krijnen heeft gereageerd, wil zijn woordvoerder niet zeggen. De burgemeester zegt nog in afwachting te zijn van een officiële verklaring van de ABMC.

Ongeloofwaardig

Ex-gouverneur Theo Bovens, tegenwoordig CDA-fractievoorzitter in de Eerste Kamer, noemt de verklaring over de roulerende panelen "zeer onwaarschijnlijk". Bovens maakt zich hard voor erkenning en eerherstel van de zwarte soldaten en de kinderen die zij in Limburg hebben verwekt. Hij is medeoprichter van de stichting Black Liberators in The Netherlands.

Bovens vindt het niet logisch dat een paneel dat specifiek gaat over de rol van de zwarte grafdelvers in Margaten rouleert. "Dat hoort echt bij Margraten."

Voor het andere paneel, over veteraan Pruitt, ligt dat mogelijk anders, zegt Bovens. "ABMC beheert in totaal twintig begraafplaatsen, dus het is niet ondenkbaar dat er panelen rouleren met portretten van gevallen soldaten en sommige soms enige tijd in opslag liggen in het depot."

De ABMC zou tegenover de lokale omroep Heuvelland Vandaag hebben verklaard dat het paneel over de grafdelvers definitief is weggehaald als onderdeel van een "inhoudelijke herziening".

ABMC zou anti-diversiteitsbeleid Trump negeren

NIOD-onderzoeker Kees Ribbens wijst erop dat The Heritage Foundation, een conservatieve denktank, de ABMC dit voorjaar beschuldigde van het negeren van Trumps anti-diversiteitsbeleid. Daarop reageerde ABMC dat het de diversiteitsofficier terzijde had geschoven.

Ribbens denkt dat de federale organisatie bang is om financiering te verliezen, net als universiteiten die zich niet hielden aan het anti-diversiteitsbeleid van Trump. Hij noemt het "gewoon beledigend voor Amerikaanse soldaten en hun nazaten dat hun geschiedenis die al zo lang onderbelicht is gebleven daar geen plek mag krijgen".

Wat dat betreft is het mooi dat er juist in Limburg zoveel rumoer over is ontstaan, zegt Ribbens. "Het maakt de Limburgers geen mallemoer uit of het nou zwarte of witte soldaten waren die hen bevrijd hebben. Zij waren de bevrijders, punt uit!"