Vele duizenden reizigers arriveren vandaag in Mekka voor de hadj, de jaarlijkse pelgrimstocht voor moslims. In stad in Saudi-Arabië die voor hen heilig is, zijn voor het eerst in twee jaar weer moslims uit het buitenland welkom, maar er worden strenge eisen gesteld.

Er mogen dit jaar een miljoen mensen deelnemen aan de hadj. Dat is een stuk minder dan in 2019, toen 2,6 miljoen mensen naar Mekka afreisden. Tijdens de coronajaren mochten slechts een paar duizend gelovigen alleen uit Saudi-Arabië zelf de pelgrimstocht maken.

De reizigers die dit jaar komen, moeten tussen 18 en 65 jaar oud zijn en mogen geen chronische aandoeningen hebben. Ook moeten ze gevaccineerd zijn tegen het coronavirus.

Veel Nederlandse moslims vallen buiten de boot. De overheid van Saudi-Arabië maakte in juni bekend dat de reis dit jaar alleen via een officieel overheidsplatform geboekt kan worden. Potentiële deelnemers moeten via dat systeem worden ingeloot. Reizen die al geboekt waren via gespecialiseerde Nederlandse reisbureaus gingen niet door.

Beter en veiliger

De invoering van het nieuwe overheidssysteem voor de hadj is onderdeel van nieuw beleid van de Saudische kroonprins. Mohammed bin Salman wil de pelgrimstocht naar Mekka beter reguleren en veiliger maken. In het verleden kwamen in de mensenmassa door paniek en verdrukking duizenden pelgrims om het leven.

De afgelopen jaren heeft de overheid daarom miljarden uitgegeven aan extra beveiliging, maar de maatregelen hebben ook tot doel om de capaciteit van de hadj te vergroten, en van de oemrah (de kleinere, vrijwillige bedevaart die het hele jaar door gemaakt kan worden).

Het aantal pelgrims moet vanaf 2030 oplopen naar 30 miljoen per jaar. "Ze willen controle hebben, maar ook zelf winst maken", zei Said El Amraoui, woordvoerder voor de brancheorganisatie Hadj Info vorige maand in het NOS Radio 1 Journaal. Met transport, verblijf, toeslagen en andere uitgaven van reizigers in Mekka kan jaarlijks zeker 13 miljard dollar worden verdiend, berekende de Saudische overheid.

Er moet een nieuwe koers komen voor de Nederlandse visserijsector. Dat vindt het kabinet dat er de komende jaren 444 miljoen euro voor uittrekt. Het geld komt uit het Klimaatfonds (200 miljoen) en uit een fonds voor Brexit-gedupeerden (ook 200 miljoen).

De sector zit in de problemen doordat de ruimte om te vissen afneemt vanwege de Brexit, de bouw van windmolens in zee en meer beschermde natuurgebieden. Daar bovenop komen nog de stijgende brandstofprijzen.

Voor de kottervissers komt er een overbruggingsregeling totdat er voor de hele Europese sector een saneringsregeling komt van de Europese Commissie. "Dit moet de kottervissers een beetje lucht geven in afwachting van meer duidelijkheid", zegt minister Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Meer innovatie

Vissers die willen doorgaan met hun vak zullen moeten innoveren om een betere boterham te verdienen, zegt Staghouwer. "Iedereen die bereid is mee te denken over innovatie, kan zich aanmelden." Er is geld voor innovatie en zakelijke ondersteuning van ondernemers in de visserijsector.

De Nederlandse vissersvloot heeft met het pulsvissen de afgelopen jaren een innovatieve stap willen zetten naar duurzame visvangst. Dat werd uiteindelijk na protesten door Franse vissers en milieuorganisaties verboden.

Een afspraak plannen met een huisarts kon vandaag wat lastig zijn, want duizenden huisartsen en hun medewerkers stonden te demonstreren op het Malieveld in Den Haag. De afgelopen jaren hebben `die steeds meer taken op hun bordje gekregen en dat maakt het onwerkbaar, zeggen ze.

Soms zijn het zo veel extra taken, dat huisartsen besluiten met hun werk te stoppen. Esma Koksal (28) werkt als doktersassistent in een praktijk in Zaandam. Ze heeft op het Malieveld een spandoek in haar hand met in zwarte letters daarop: De zorg is lastig en zwaar, tijd voor een positief gebaar.

In de acht jaar die Koksal in de praktijk werkt, merkte ze elk jaar dat de druk toenam. Gevoelsmatig is die verdubbeld, zegt ze: "Er is minder tijd voor patiënten en dat merken ze. Steeds vaker krijgen we te maken met agressie als we niet meteen kunnen helpen."

Veel taken van specialisten zijn naar de huisartsenpraktijk verschoven. Zo vragen die de huisartsen om recepten voor patiënten te schrijven. "Als assistent moet ik dan de specialist bellen wat daar dan in moet staan. Dat voelt zo omslachtig", legt Koksal uit. Die tijd is er dan niet voor de patiënten zelf en dat zou anders moeten.

Op het Haagse podium wordt een protestlied gezongen, op de klanken van Thank you for the music van ABBA: "Ik wil voor iedereen een huisarts, het liefste nog vandaag". Handen en paarse krokodillen zwaaien van links naar rechts, terwijl het lied luidkeels wordt meegezongen.

Een van de paarse krokodillen is van Steven Janssen uit Barendrecht. Volgens de huisarts van 53 staat het plastic ding voor alle onzin die ze moeten doen. Daar zitten veel verklaringen bij voor verzekeraars, legt Janssen uit: "Laatst moest ik een doorverwijzing schrijven voor iemand met orthopedische schoenen. Die waren versleten. Dan begrijpt een verzekeraar toch ook dat zo iemand nieuwe schoenen nodig heeft."

Op de borst van Janssen prijkt het nummer 2427. Dat is het aantal patiënten dat hij in zijn praktijk helpt.

De laatste 25 jaar heeft hij hard moeten knokken om een gezondheidscentrum te krijgen in Barendrecht. "Betaalbare huisvesting is nog steeds een probleem, maar ook de werkdruk. Vroeger vroeg je eerst je moeder om raad en pas later de huisarts. Dat is nu wel anders. Natuurlijk zijn we er voor die mensen, maar het liefste op het moment dat het nodig is en het is nu vaak wat vroeg."

Dan begint het Malieveld te fluiten. Minister Ernst Kuipers zou komen, maar vanaf het podium wordt duidelijk dat hij heeft afgezegd. Een spandoek met Het is ons ernst Ernst brengt daar aanvankelijk geen verandering in, evenmin als het scanderen van Wij gaan naar Kuipers en Wij zijn een spoedgeval.

Valerie Kirana ziet het lijdzaam aan. De arts in opleiding heeft nog een jaar te gaan, dan is ze klaar om als huisarts aan de slag te gaan. Een beeld van hoe dat zal zijn, heeft de 28-jarige Utrechtse al wel. Tijd voor patiënten is er te weinig: "Sinds corona krijgen we per patiënt 15 minuten vergoed, dat waren er zelfs maar 10. Op die manier bouw je geen band op met je patiënten."

Het liefst zou Kirana als ze klaar is met haar opleiding een eigen praktijk beginnen. "Maar zie maar eens betaalbare huisvesting te vinden", zegt ze'. Aannemelijker is het dat ze als waarnemer aan de slag gaat. "Je mist dan de langdurige band met de patiënten, wat ik het liefste zou hebben, maar het is nu gewoon niet te doen", verklaart ze.

In gesprek met Kuipers

Na anderhalf uur demonstreren loopt het Malieveld weer leeg. Enkele honderden huisartsen trekken op naar het Binnenhof waar ze worden tegengehouden door de politie. Een deel vertrekt daarop in polonaise. Een kleine groep geeft niet op en uiteindelijk wordt het wachten beloond: Kuipers komt naar buiten en gaat op het Binnenhof in gesprek met enkele betogers.

Uiteindelijk gaan de huisartsen, assistenten en studenten weer naar huis. De boodschap is overgebracht.