Mark Rutte is populair: iedereen wil hem spreken. Zijn balboekje staat vol met EU-leiders die op het Catshuis langs willen komen, voordat volgende week de EU-top over het herstelfonds wordt gehouden.

Macron is al geweest, Conte, de Italiaanse premier, volgt en ook de Spaanse en Portugese premiers willen per se met hun Nederlandse ambtgenoot spreken. Zelfs de Italiaanse en Nederlandse werkgevers zijn in de pen geklommen en hebben Rutte gezamenlijk een speciale brief geschreven. De enige bij wie premier Rutte zelf langs gaat is bondskanselier Angela Merkel.

Nederland speelt de hoofdrol in het verzet tegen wat het kabinet "het uitdelen van geld" noemt. Er moet geholpen worden, de economieën van Europa moeten er weer bovenop komen. Maar voor niks gaat de zon op, is de Nederlandse filosofie. Er kan best geld worden uitgetrokken, maar dan wel onder strenge voorwaarden.

Over het herstelfonds wordt al weken, zo niet maanden, onderhandeld. De meeste landen willen dat een aanzienlijk deel beschikbaar komt in de vorm van giften, zodat getroffen landen niet hoeven af te lossen, laat staan rente over die leningen. Maar Nederland was tot dusver tegen, samen met Oostenrijk, Zweden en Denemarken.

Waarom is Nederland zo zuinigjes?

De Zuinige of Vrekkige Vier worden ze genoemd, al spreekt Rutte liever over de Verstandige Vier. De vier landen willen juist alleen leningen geven, die dus terugbetaald moeten worden. Nederland eist in ruil dat de ontvangers economische hervormingen doorvoeren. Een week geleden maakte premier Rutte in gesprek met een Italiaanse krant duidelijk dat Italië moet leren zelf zijn broek op te houden.

Welke concessies doen de Italianen?

Ook andere landen hebben dringend hulp nodig, maar met name de Italianen oefenen grote druk uit. Premier Conte heeft als hij morgen naar Den Haag komt in elk geval één belangrijke concessie gedaan. Zo presenteerde zijn kabinet gisteren ingrijpende maatregelen om de beruchte bureaucratie in het land terug te dringen. Conte sprak zelfs van "de moeder van alle hervormingen".

Na Conte spreekt Rutte overigens ook nog met de premiers van twee andere hulpbehoevende EU-landen, Portugal en Spanje.

De Duitse draai

Eerder vond Rutte vaak de Duitse bondskanselier aan zijn zijde als het ging om voorzichtigheid bij grote reddingspakketten voor de zwakkere EU-landen in het zuiden. Maar recent maakte Merkel een draai: ze vreest dat door de crisis de verschillen tussen de Europese economieën nog groter worden en zo een grote bedreiging gaan vormen voor de stabiliteit van de EU. Daarom ging ze alsnog over tot een akkoord met de Franse president Macron.

Dat leidde tot een Europees voorstel voor een herstelfonds van 750 miljard euro, waarvan een flink deel subsidies die de Europese Commissie wil betalen door geld te lenen met de EU-begroting als onderpand.

En wat willen de werkgevers?

Vandaag kwam er nog een drukgroep bij: de ondernemers uit Italië en Nederland. Voorzitter Hans de Boer van VNO-NCW en zijn Italiaanse evenknie Carlo Bonomi deden een gezamenlijk oproep waarin ze zich uitspreken voor "subsidies en leningen aan de regio's en sectoren die dit het hardst nodig hebben".

"De enige manier om uit de crisis te komen is het bevorderen van economische groei en het scheppen van banen. Hiervoor zijn hervormingen en investeringen de enige weg", aldus de werkgevers. Daarbij juichen ze overigens ook de door Nederlandse gevraagde hervorming toe.

Wat wordt het effect van al deze druk?

Mogelijk wordt meer duidelijk als later deze week voorzitter van de Europese Raad Charles Michel een nieuw compromisvoorstel over de EU-begroting en het herstelfonds presenteert. Michel zit al geruime tijd te broeden op een zogeheten negobox: een oplossing waar met goede wil alle partijen zich in kunnen vinden.

Koning Willem-Alexander heeft een bezoek gebracht aan de vliegbasis Volkel. Om goed inzicht te krijgen in wat er op de basis gebeurt, nam hij deel aan een trainingsmissie, inclusief een vlucht in een F-16. Hij vloog mee in een tweezitter, waarvan de luchtmacht er nog een paar heeft. Daarvoor was hij bij de briefing voor de missie en na afloop ook bij de debriefing.

Hoog in de lucht zwaaide de koning:

Behalve op de vliegbasis Volkel zijn alleen nog op vliegbasis Leeuwarden F-16 jachtvliegtuigen gestationeerd. Ze zijn bedoeld voor de luchtverdediging en het verlenen van luchtsteun. Sinds 2017 bewaken Nederland en België afwisselend elkaars luchtruimen en dat van Luxemburg. Daarvoor staan continu twee F-16 jachtvliegtuigen paraat die bij een dreiging ieder moment kunnen opstijgen.

Nederland kreeg zijn eerste F-16 aan het eind van de jaren zeventig. De toestellen waren toen hypermodern, maar zijn al een tijd verouderd. De luchtmacht vervangt ze door F-35's, ook wel Joint Strike Fighter genoemd. De laatste F-16's blijven naar verwachting tot 2024 operationeel.

Koningin Máxima vloog in 2014 ook al eens mee in een F-16 van de vliegbasis Volkel.

Utrecht krijgt een monument ter herdenking van het slavernijverleden. Het voorstel werd door een meerderheid van de gemeenteraad omarmd.

Volgens GroenLinks-raadslid Melody Deldjou Fard is het monument een lang gekoesterde wens van de stad. "Veel bewoners en organisaties zetten zich al jarenlang in voor een Utrechts slavernijmonument. Zulke symbolen zijn belangrijk om onze gezamenlijk geschiedenis en de pijn te erkennen. Mooi dat zoveel partijen hier samen met de stad de schouders onder willen zetten."

Het monument moet op 1 juli 2023 worden onthuld tijdens de viering van Keti Koti, als de afschaffing van de slavernij in de Nederlandse koloniën wordt herdacht. Hoe het monument eruit komt te zien, is nog niet bekend.

Nederland schafte de slavernij wettelijk af op 1 juli 1863, maar in Suriname moesten ex-slaven daarna nog tien jaar op de plantages werken.

Goede stap

Leroy Lucas, voorzitter van Keti Koti Utrecht, is blij met het besluit van de gemeente. "Dit is een hartstikke goede stap. Het laat zien dat we onderdeel zijn van het weefsel van Utrecht. Het is belangrijk dat de gemeente weet: wij zien jou en jullie zien ons", zegt hij tegen RTV Utrecht. "Ik ben blij dat het monument er komt maar ook dat het uitgebreid gevierd gaat worden."