Op het Franse eiland Oléron, aan de westkust bij La Rochelle, is een man met een auto op voetgangers en fietsers ingereden. Bij de aanrijding zijn meerdere mensen gewond geraakt, zeker twee mensen verkeren in kritiek toestand.

Het is niet precies duidelijk hoeveel gewonden er zijn. De burgemeester van de hoofdplaats Dolus-d'Oléron spreekt van negen gewonden, verschillende media tellen er tien, van wie vier in kritieke toestand.

De bestuurder is aangehouden en de autoriteiten zijn een onderzoek gestart, zegt minister Nunez van Binnenlandse Zaken. De verdachte is een 35-jarige bewoner van het eiland, zegt de officier van justitie tegen Le Monde.

Motief onduidelijk

Volgens de officier van justitie reed de man opzettelijk meerdere mensen aan op een weg tussen Dolus-d'Oléron en Saint-Pierre d'Oléron. Media melden dat de man "Allah akbar" riep toen hij werd gearresteerd. Hij moest worden overmeesterd met een taser.

De burgemeester zegt tegen de krant Le Parisien dat de man een bekende is van de politie. "Hij staat bekend om talrijke overtredingen, met name vanwege zijn regelmatige drugs- en alcoholgebruik." Hij zou niet bekend staan als geradicaliseerd.

Over een motief kan de officier nog niets zeggen. De krant voegt daaraan toe dat ook wordt onderzocht of de man mentaal in orde is. Hij is gearresteerd voor poging tot moord.

De tijd dringt voor grote automakers die werken met chips van het Nijmeegse bedrijf Nexperia. Fabrieken dreigen stil te vallen, omdat China de export van de chips sinds een maand blokkeert. Sommige autofabrikanten hebben nog maar voor een aantal dagen chips, zegt Sigrid de Vries van ACEA, de Europese vereniging van autobedrijven.

Volkswagen (waar ook Audi, Porsche en Skoda onder vallen) en Nissan zeggen dat het onzeker is of zij na deze week nog vooruit kunnen. De Japanse automaker Honda heeft vorige week al een fabriek in Mexico stilgelegd door het chiptekort, meldt de Japanse zakenkrant Nikkei.

Nexperia heeft zijn hoofdkantoor in Nijmegen, maar de chips komen uiteindelijk uit fabrieken in Azië. Vooral in China worden veel chips gemaakt, maar de Chinese overheid houdt de uitvoer al een aantal weken tegen, omdat Nederland eind september de controle op het hoofdkantoor overnam vanwege wanbestuur door de Chinese directeur,

Zonder chips geen auto

Nexperia-chips zijn eenvoudig, maar heel belangrijk voor de auto-industrie. "Het zijn chips die in heel veel verschillende onderdelen zitten", zegt De Vries. "Daardoor kan een tekort voor één onderdeel of bij één leverancier al grote gevolgen hebben."

"Het is simpel, zonder deze chips kan een auto de fabriek niet uit", zegt automaker Richard Holleman. Zijn bedrijf Carice maakt elektrische auto's in een hal in Voorhout, bij Leiden.

Hij houdt een dun, groen, rechthoekig schijfje omhoog. Daarop lopen koperen draden naar allerlei kleine zwarte blokjes. 'Dropjes' noemt Holleman ze. Dat zijn ze, de Nexperia-chips waar het allemaal om draait. Ook in de auto's van Carice sturen ze verschillende signalen rond. "Daardoor kan bijvoorbeeld de auto starten, werkt het dashboard en gaan de koplampen aan en uit."

"Net als de grote automakers gebruiken wij deze simpele chipjes", vertelt Holleman. "Opeens stopt de levering daarvan. Als je geen voorraad meer hebt, ben je als automaker niet een beetje de pineut, maar gigantisch. Wij kunnen nog vooruit, want we zijn natuurlijk een kleinere speler dan Volkswagen, maar we snappen dondersgoed wat voor buikpijn de grote automakers nu hebben."

Ook bij Carice was het even zoeken toen bleek dat de Nexperia-chips voorlopig niet meer uit China zouden komen. "Waar gebruiken we die chips precies? Hoe staat het met onze voorraad? Welke chips zullen moeilijk te krijgen zijn? Kunnen we chips van andere bedrijven gebruiken?"

Niet zomaar vervangen

Kunnen de autofabrikanten dit soort chips niet gewoon ergens anders halen? "Dat zou kunnen", zegt De Vries van autovereniging ACEA. Maar omdat enorm veel chips van Nexperia komen, is dat volgens haar makkelijker gezegd dan gedaan.

"Zelfs als je een andere leverancier vindt, is het de vraag of die dezelfde grote hoeveelheden kan leveren. Dat heb je niet in een paar weken of maanden geregeld."

Bij automaker Carice in Voorhout weten ze dat het ook technisch gezien niet zo makkelijk is. Holleman verwijst weer naar dat groene plaatje met koperen draden en 'dropjes'. "De printplaat is het brein van de auto", zegt hij.

"Je zou een Nexperia-chip kunnen vervangen door een andere chip die er behoorlijk op lijkt, maar elke techneut weet dat het niet zo werkt. Op zo'n printplaat kan dat zo een reeks aan problemen veroorzaken. Daar schiet je niets mee op. Het liefst laat je het zo, als je weet dat het werkt."

Autofabrikanten proberen van alles, zegt De Vries. Ook zij hoort van automakers dat ze kijken of ze producten kunnen aanpassen of andere chips kunnen gebruiken. "Maar dat zijn enorme investeringen."

Hoop en onzekerheid

Om de acute problemen op te lossen, is er voor de auto-industrie eigenlijk maar één snelle oplossing: weer Nexperia-chips krijgen.

De Europese autovereniging noemt een bericht van het Chinese ministerie van Handel van afgelopen weekend hoopvol. Daarin kondigde het ministerie aan dat bedrijven die in de problemen zitten, zich kunnen melden, zodat China mogelijk een uitzondering kan maken op het exportverbod.

"Maar er is nog veel onduidelijk", zegt De Vries. "Aan welke voorwaarden moeten de bedrijven bijvoorbeeld voldoen? Ook het papierwerk kan weken duren. De onzekerheid is nog absoluut niet weg."

Als de chips niet deze week komen, zullen sommige autofabrikanten de productie alsnog moeten verlagen of stilleggen, zegt De Vries. "We hebben de Nexperia-chips niet nu nodig, maar gisteren."

In de Bosnische stad Tuzla zijn zeker elf mensen omgekomen en meer dan dertig gewond geraakt bij een brand in een verzorgingshuis.

De brand brak gisteravond rond 21.00 uur uit op de 7e verdieping en was ongeveer een uur later geblust, melden Bosnische media. Het Bosnische Federalna TV meldt dat de hogere verdiepingen in het complex bewoond werden door ouderen die zich niet zelfstandig konden verplaatsen of ziek waren.

Burgemeester Zijad Lugavic van Tuzla heeft gezegd dat er onder de gewonden ook brandweerlieden en reddingswerkers zijn. Meerdere slachtoffers worden behandeld voor koolmonoxidevergiftiging.

Het is nog niet duidelijk waardoor de brand is ontstaan. Dat wordt nog onderzocht.

Een van de grootste tragedies

De burgemeester sprak in een persconferentie zijn lof en dank uit aan de hulpdiensten, maar ook aan alle anderen die te hulp zijn geschoten en snel hebben gereageerd. "Alleen mensen met een groot hart kunnen dat. Ze hebben met hun onbaatzuchtigheid een groot aantal levens gered", zei hij.

Denis Becirovic, voorzitter van het Bosnische presidentschap van Bosnië en Herzegovina, heeft gezegd "diep geschokt" te zijn door de brand. Hij noemt de brand "een van de grootste tragedies die Tuzla en Bosnië en Herzegovina troffen".