Door het stopzetten van Amerikaanse financiering is het aantal hiv-besmettingen onder pasgeboren baby's sterk toegenomen. Dat meldt het Aidsfonds op basis van data van lokale partners. Volgens de organisatie is Uganda het zwaarst getroffen door de bezuinigingen van Trump.

De Amerikaanse regering zette begin dit jaar de financiering voor hiv- en aidsbestrijding via USAID en Pepfar, het Amerikaanse programma tegen hiv en aids, grotendeels stop. Veel landen waren afhankelijk van die hulp, en de gevolgen daarvan worden nu zichtbaar, aldus het Aidsfonds.

Uganda, een land in Oost-Afrika met meer dan 50 miljoen inwoners, wordt het hardst getroffen door de bezuinigingen. Meer dan zestig klinieken hebben hun deuren moeten sluiten en testprogramma's liggen stil. "In klinieken waar jarenlang geen kinderen met hiv meer werden geboren, zien we nu dat weer 1 op de 4 pasgeborenen met hiv ter wereld komt", zegt Mark Vermeulen, directeur van het Aidsfonds.

"Dat gebeurt omdat moeders geen toegang meer hebben tot hiv-tests waardoor ze niet weten dat ze hiv hebben of omdat de behandeling simpelweg niet beschikbaar is", zegt Vermeulen. Duizenden zwangere vrouwen kunnen hun hiv-behandeling niet voortzetten. "Dit zijn wat ons betreft de eerste schokkende signalen van de radicale bezuinigingen."

Wereld Aids Dag

Het is vandaag Wereld Aids Dag, waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan de strijd tegen aids. Vandaar dat het Aidsfonds vandaag de bevindingen publiceert.

Hiv, het virus dat aids veroorzaakt, kan zitten in bloed, sperma en voorvocht, vaginaal vocht en moedermelk. Als deze lichaamsvochten in je bloed of slijmvliezen komen, heb je kans op hiv.

Met internationale hulp was het eerder gelukt om de overdracht van hiv van moeder op kind vrijwel volledig te elimineren. In Uganda is de overdracht van hiv van moeder op kind binnen zes maanden gestegen van 6,1 naar 8,4 procent. Ook mannen die seks hebben met mannen en trans personen lopen meer risico op het krijgen van hiv. Ook zij worden hard geraakt door de weggevallen steun.

Enkele weken na zijn inauguratie kondigde Trump de ontmanteling van USAID aan, waardoor een groot deel van de buitenlandse hulp van de ene op de andere dag wegviel. USAID speelde een cruciale rol in het bestrijden van ziektes die op het Afrikaanse continent veel voorkomen, zoals malaria, tuberculose en hiv en aids. Zo'n 40 procent van alle wereldwijde humanitaire hulp liep via deze organisatie.

Wereldwijd zijn de gevolgen groot: meer dan 111.000 banen in de gezondheidszorg zijn verdwenen en 4595 gezondheidsfaciliteiten werden gesloten in Sub-Sahara-Afrika. Niet alleen in Uganda, ook in Ethiopië, Zimbabwe en Namibië zijn de gevolgen voelbaar. En in Zuid-Afrika verloren 26.000 kinderen toegang tot therapie en zorg.

Sommige landen zijn in het gat gesprongen, zoals de Filipijnen, Thailand, Kenia en Zuid-Afrika; zij hebben zelf gezorgd dat de hiv-behandelingen door kunnen blijven gaan.

25 miljoen gered

"De landen waar wij ons extra zorgen over maken, zijn landen die moeite hebben hun eigen gezondheidszorg overeind te houden", zegt Vermeulen van Aidsfonds. Zij konden onmogelijk van de ene op de andere dag de bezuinigingen opvangen, omdat zij sterk afhankelijk zijn van buitenlandse hulp.

"Die landen gaan vaak ook gebukt onder een hoge schuldenlast, waardoor ze twee of drie keer meer geld betalen aan schuld dan aan gezondheidszorg", zegt Vermeulen. "Het is dus een mix van verschillende oorzaken die ervoor zorgen dat mensen met hiv die toegang willen tot levensreddende behandeling, die niet meer kunnen krijgen."

Het Amerikaanse aidsbestrijdingsprogramma Pepfar was het grootste ter wereld; driekwart van de wereldwijde steun kwam van de VS. In de afgelopen twintig jaar zijn hierdoor 25 miljoen mensenlevens gered.

Harde cijfers van het aantal mensen met hiv of andere infectieziektes in de getroffen landen ontbreken nog, die komen pas over een jaar, zegt Vermeulen. "Ondertussen blijft een politieke reactie uit. Daar zit een enorme zorg. Onze oproep aan de formerende partijen en Europa is om verder te kijken dan de grenzen van ons land en het gat in de buitenlandse hulp te vullen. Infectieziekten kennen immers geen grenzen."

2400 banen verdwenen

Een eerdere studie van Erasmus MC in samenwerking met universiteiten uit de VS, Europa en Afrika, berekende dat het opschorten van Amerikaanse hulpgelden voor hiv-behandelingen de komende vijf jaar zal leiden tot ongeveer 150.000 extra doden in Sub-Sahara-Afrika.

Het schrappen van USAID en Pepfar komt bovenop het terugtrekken van de VS uit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Daardoor moet de WHO een kwart van het personeel ontslaan. Volgens de VN-gezondheidsorganisatie is deze bezuiniging nodig omdat de VS, met bijna 20 procent van het budget, veruit de grootste geldschieter was.

Door een poging tot koperdiefstal in Zwolle gisteravond is het treinverkeer langer ontregeld dan aanvankelijk werd gedacht. In de NS-reisplanner is te zien dat er tot zeker 15.00 uur geen treinen rijden tussen 't Harde en Zwolle en tussen Zwolle en Lelystad. Eerder werd gedacht dat in de loop van de ochtend weer volgens het spoorboekje kon worden gereden.

NS rijdt volgens een aangepaste dienstregeling totdat de storing is verholpen. De spoorvervoerder meldt dat er "zeer beperkt" bussen rijden op de twee trajecten.

Spoorbeheerder ProRail meldt daarnaast dat er een seinstoring is ontstaan tussen Amersfoort en Barneveld, "de enige omreisroute die er is van en naar Noord-Nederland". Hierdoor kunnen ook op dit traject minder treinen rijden. De seinstoring houdt vermoedelijk tot 12.15 uur aan, denkt ProRail.

Zowel NS als ProRail adviseren reizigers hun reis uit te stellen als dat mogelijk is.

Gisteren is er iemand is opgepakt voor de poging tot koperdiefstal. Er werd geen koper weggehaald, maar de schade is aanzienlijk. "We hadden het gelukkig al snel door en de politie was heel snel ter plaatse", zegt Martijn de Graaf, woordvoerder van ProRail.

Gespecialiseerd werk

Twee weken geleden was er ook al koperdiefstal bij het spoor bij Zwolle. "We waren daarom extra alert", zegt De Graaf. "Er is wel veel schade. Het is ontzettend hinderlijk voor de mensen die gebruik willen maken van de trein, het kost de samenleving miljoenen per jaar en het is ook nog eens levensgevaarlijk om te doen."

Volgens De Graaf zijn er meerdere oorzaken waardoor het langer duurt om de schade te herstellen. "We moeten goed weten hoeveel er kapot is. Als we dat weten moeten de juiste mensen beschikbaar zijn. Er is schaarste op de arbeidsmarkt en dit is zeer gespecialiseerd werk. Ook willen we weten dat alles ook weer veilig is. Dus we gaan ook testen als we het denken te hebben gemaakt."

Goedemorgen! De rechtszaak tegen de verdachte van de mesaanval bij de Erasmusbrug begint en koning Willem-Alexander en koningin Máxima brengen een staatsbezoek aan Suriname.

Eerst het weer: In het zuidoosten en oosten schijnt eerst nog even de zon, maar vanuit het westen wordt het overal bewolkt. Uit de wolken valt vooral vanmiddag ook af en toe regen. Het wordt een graad of 7 en er waait een matige tot krachtige zuidenwind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Het treinverkeer van en richting het noorden van Nederland is flink verstoord door een poging tot koperdiefstal. Volgens de NS rijden er tot komende middag 15.00 uur geen treinen tussen 't Harde en Zwolle en tussen Zwolle en Lelystad.

Volgens ProRail is zondagavond geprobeerd koper te stelen op het spoor in Zwolle. Er is iemand voor opgepakt. ProRail zegt dat er geen koper is weggehaald, maar dat de schade fors is.

Zwolle is een belangrijk knooppunt voor het treinverkeer naar de noordelijke provincies. Een woordvoerder van ProRail zegt tegen persbureau ANP dat reizigers van en naar het noorden rekening moeten houden met "een bak extra tijd". ProRail zegt dat mensen die van Amersfoort naar Zwolle moeten, om kunnen reizen via Deventer.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog dit:

De eredivisiewedstrijd tussen Ajax en FC Groningen is vanwege hevig vuurwerk gestaakt. De actie van de harde kern van de F-Side, was ter ere van een overleden supporter, genaamd Thijmen Ruben Pfann, bijnaam Tum. Hij overleed op 19 november op 29-jarige leeftijd. Afgelopen donderdag namen de fans al afscheid in het supportershonk.

Ajax zegt het ronduit schandalig te vinden wat er gisteravond in de Johan Cruijff Arena is gebeurd.

Fijne dag!