Frankrijk en Oekraïne hebben opnieuw een deal gesloten voor de levering van wapens aan Oekraïne in de oorlog tegen Rusland. De Oekraïense president Zelensky wil de komende tien jaar maximaal honderd Rafale-gevechtsvliegtuigen kopen, evenals extra luchtafweersystemen, drones en antidronesystemen.

Dat maakten Zelensky en de Franse president Macron bekend op een persconferentie tijdens een bezoek van Zelensky aan Frankrijk.

De leiders tekenden een intentieverklaring in het Élysée. Macron noemde het "een historische deal". Wanneer Oekraïne de gevechtsvliegtuigen aankoopt, krijgt het land ook trainingen om ze te gebruiken, aldus de Franse president.

Het is niet duidelijk wanneer de militaire goederen en vliegtuigen daadwerkelijk zullen worden geleverd. Naast de intentieverklaring is namelijk geen concreet verkoopplan besproken. Ook is onduidelijk hoe de plannen gefinancierd moeten worden. Volgens het Élysée wordt de deal "over een periode van tien jaar" gerealiseerd.

Rafale-vliegtuigen en SAMP/T-luchtafweersystemen

Rafale-toestellen zijn geschikt voor gevechten in de lucht en kunnen ook bommen en zelfs kernwapens afwerpen. Volgens experts is echter uitgesloten dat Oekraïne daadwerkelijk atoomwapens zou krijgen van zijn bondgenoten. Het Rafale-vliegtuig is een pronkstuk van de Franse defensie-industrie. Ze zijn op sommige punten vergelijkbaar met Amerikaanse F-35-straaljagers.

In de deal is ook vastgelegd dat Oekraïne acht SAMP/T-luchtafweersystemen kan krijgen. "Sterke Franse radars", noemt Macron ze, "met ieder zes lanceersystemen". Volgens de Franse luchtmachtgeneraal Fabien Mandon blijken de in Europa geproduceerde SAMP/T's effectiever dan het Amerikaanse Patriot-luchtverdedigingssysteem dat Oekraïne nu ook gebruikt.

"Momenteel heeft het Patriot-systeem moeite om de geavanceerde Russische raketten te onderscheppen, maar het lukt het SAMP/T-systeem wel", zei Mandon afgelopen maand in de Franse senaat.

Financiële onzekerheid

De deal komt op een moment dat Russische drone- en raketaanvallen toenemen, en Rusland langzaam oprukt aan het oostfront.

Dat Oekraïne en Frankrijk de deal hebben gesloten, komt als "een bom, te midden van een ingrijpende reorganisatie van steun aan Oekraïne tussen Europa en de Verenigde Staten", schrijft de Franse krant Le Monde. Zij noemen de financiering van de plannen een heikel punt. "Hoe de productie en aankopen zullen worden gefinancierd blijft erg onzeker."

Volgens het Franse BFMTV heeft de Europese Commissie vastgesteld dat Oekraïne volgend jaar meer dan 70 miljard euro nodig heeft om de oorlog tegen Rusland te blijven financieren. Het grootste deel daarvan zullen de 27 EU-lidstaten moeten bekostigen.

In oktober heeft de EU toegezegd de oorlogsinspanningen van Oekraïne voor 2026 en 2027 te zullen financieren. Zonder die hulp zou Oekraïne volgens de Europese Commissie al in de eerste maanden van 2026 bankroet zijn.

Verdediging opschroeven

Zelensky is voor de negende keer in Parijs sinds het uitbreken van de oorlog in februari 2022. Hij wil de verdediging van Oekraïne verder versterken nu een nieuwe winter voor de deur staat, terwijl Rusland infrastructuur en stroomvoorzieningen blijft bombarderen.

Vorige maand tekende Zelensky een overeenkomst met Zweden over de mogelijkheid dat Oekraïne de komende tien jaar of langer tot 150 Zweedse Gripen-straaljagers koopt. Oekraïne heeft al Amerikaanse F-16's en Franse Mirages ontvangen.

Op het strand van Texel is een levende bruinvis aangespoeld. Het dier werd vanmorgen door een voorbijganger gevonden, meldt regionale omroep NH.

Natuurcentrum Ecomare heeft de walvisachtige in eerste instantie verzorgd. Daarna is het dier met een dolfijnenambulance van SOS Dolfijn naar de opvang van de stichting gebracht.

Doorgaans stranden bruinvissen tussen januari en april. Dat er nu een bruinvis is aangespoeld, kan volgens Rianne Roelofs van SOS Dolfijn met de wind te maken hebben. "Het is nu koud en er stond wel wat wind. Dat kan ervoor zorgen dat het aantal strandingen toeneemt. Vooral bij een harde westenwind, die staat echt op onze kust", zegt ze tegen de regionale omroep.

De vooruitzichten voor het dier zijn volgens Roelofs niet erg goed. Een gestrande bruinvis is volgens haar per definitie ziek. "Maar het team werkt goed samen. Natuurlijk stroomt de adrenaline door je lichaam want er is een dier in nood, maar het team weet wat het doet en we blijven gecontroleerd."

Zeldzaam

Een bruinvis is een kleine tandwalvis die in Nederland voorkomt in de Noordzee, de Waddenzee en de Oosterschelde. Het is zeldzaam dat een bruinvis levend aanspoelt.

De post wordt er niet betrouwbaarder op als PostNL vanaf volgend jaar zomer langer de tijd krijgt brievenbuspost te bezorgen. Omdat er dan per adres nog maar twee keer per week post wordt bezorgd, kan een brief straks pas na vier tot zelfs negen dagen aankomen.

Daarvoor waarschuwt toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM). Het huidige plan om PostNL meer dagen te geven om brievenbuspost te bezorgen helpt vooral het bedrijf om te kunnen blijven voldoen aan de wet. "Maar het doet weinig recht aan de belangen van verzenders en ontvangers van post", schrijft de ACM in een advies aan het ministerie van Economische Zaken.

Van de huidige postwet moet PostNL 95 procent van de brievenbuspost binnen 24 uur bezorgen. Het plan is om het bedrijf vanaf juli volgend jaar de tijd te geven om 90 procent van deze post binnen twee dagen te bezorgen, en vanaf juli 2027 binnen drie dagen.

Nog later bezorgd

Omdat er steeds minder brieven worden verstuurd, zegt PostNL al langere tijd dat de wettelijke bezorgtaak van 24 uur verlieslatend is geworden. Wel stopt PostNL samen met brieven en kaarten ook zakelijke post, zoals reclamefolders en overheidsbrieven, bij consumenten in de bus.

Uit een rekensom concludeert de ACM dat het verlagen van het percentage naar 90 procent ertoe leidt dat tussen 1 juli 2026 en 1 juli 2027 ongeveer 27 miljoen brieven te laat mogen worden bezorgd. Maar omdat de bezorging in die periode om de dag mag plaatsvinden, komen er nog eens twee dagen op die vertraging. "Een op de tien brieven komt dan na vier, zes of acht dagen aan", berekent de ACM.

Vanaf de zomer van 2027 mogen er door de verruiming van de bezorgtijd jaarlijks ongeveer 20 miljoen brieven te laat komen. Omdat er dan per adres maar twee keer per week post wordt bezorgd, loopt de te laat bezorgde post op naar zes of negen dagen.

99 procent in vijf dagen

De ACM is het ermee eens dat de oude postwet moet worden aangepast, maar niet op deze manier: "Het huidige voorstel verruimt slechts de bezorgsnelheid. De bezorgbetrouwbaarheid wordt niet behouden en de extra maatregelen om deze op de lange termijn te garanderen ontbreken vooralsnog."

Volgens de ACM komt het in Europa nergens voor dat bezorgers 95 procent van de brievenbuspost in drie dagen mogen bezorgen. In Portugal moet 96,3 procent in drie dagen worden bezorgd en in Slovenië is zelfs 99 tot 100 procent. "Daarbij is Nederland dichterbevolkt en heeft ons land minder geografische uitdagingen die zijn weerslag hebben op de postdienst dan andere landen", meent de ACM.

De voorgestelde verruiming is volgens de ACM zelfs in strijd met de Europese eisen voor postbezorging. Daarom stelt de ACM voor om een tweede eis toe te voegen aan de bezorging, namelijk dat 99 procent van de brieven binnen vijf dagen moet worden bezorgd. Daarmee kan worden voorkomen dat mensen straks in het ergste geval negen dagen wachten op een kaart.

Ook wil de ACM dat de evaluatie van de nieuwe postwet vroeger en vaker wordt gedaan.