De provincie Zeeland zit opnieuw zonder aannemer die de iconische Zeelandbrug wil opknappen. Vandaag werd bekend dat de provincie het contract met aannemerscombinatie BAM/Spie voor de renovatie van de brug heeft opgezegd.

De opknapbeurt zou "heel fors" duurder worden dan het budget van 5,5 miljoen euro, zegt gedeputeerde Harry van der Maas bij Omroep Zeeland. Hij wil begin volgend jaar een nieuw plan presenteren voor de renovatie.

De basculebrug in de Zeelandbrug, het deel dat open en dicht gaat voor de scheepvaart, is hoognodig toe is aan een opknapbeurt. De beweegbare brug werd geopend in 1965 en kampt met metaalmoeheid. Door het toegenomen aantal zware voertuigen is scheurvorming ontstaan in het stalen brugdek. Ook moet de Zeelandbrug over de volledige lengte worden voorzien van nieuw asfalt.

Samen aan het werk

Maar toen de provincie in januari op zoek ging naar een aannemer, wilde niemand de klus doen. Pas twee maanden na het verlopen van de inschrijftermijn, in juli, meldden BAM Infra Nederland en SPIE Nederland dat ze samen aan het werk wilden.

Het is nooit bekendgemaakt waarom de aannemerscombinatie zo laat in het project stapte. Maar vorige week ging het mis. In het bouwteam werd toen een nieuwe kostenraming gepresenteerd. "En die heeft me onaangenaam verrast", aldus gedeputeerde Van der Maas.

Hij zegt teleurgesteld te zijn. "Het is niet onlogisch dat er kostenoverschrijdingen zijn als je een definitief plan maakt, maar dit was heel fors."

Meer dan twintig procent

Hoe hoog de extra kosten waren, wil de gedeputeerde niet zeggen. "Maar het was meer dan 20 procent."

Bezuinigen op het ontwerp is onmogelijk, volgens Van der Maas. Dat gaat in tegen de regels voor aanbestedingen van projecten. "Als we dat zouden doen, kunnen andere bedrijven zeggen: onder die voorwaarden hadden we dat werk ook wel willen uitvoeren", legt hij uit. Die bedrijven kunnen dan naar de rechter stappen om dat alsnog af te dwingen.

Hoe het provinciebestuur verder wil, is niet duidelijk. "We verkennen de mogelijkheden", zegt Van der Maas. Begin januari wil hij een nieuw plan voorleggen aan Provinciale Staten.

Dertig jaar veilig mee

BAM en Spie laten weten dat uit gezamenlijk onderzoek met de provincie gaandeweg is gebleken dat het beschikbare budget onvoldoende is om de werkzaamheden in de gestelde periode van zes weken gelijktijdig uit te voeren. Beide bedrijven wijzen erop dat door het onderzoek wel duidelijk is geworden wat er technisch moet gebeuren aan de Zeelandbrug zodat deze weer dertig jaar veilig mee kan.

"De provincie kan deze kennis gebruiken bij de ontwikkeling van verdere plannen. Vanuit BAM en SPIE blijven wij bereid om de provincie te ondersteunen met onze kennis en ervaring en wij overwegen verder geen juridische stappen", aldus de bedrijven in een gezamenlijke verklaring.

De Drentse gemeente Westerveld gaat voortaan uitleggen waarom bomen moeten worden gekapt. In plaats van de ouderwetse gele stip komt er een QR-code op de boom die verwijst naar informatie.

"Het kappen van een boom geeft altijd emotie", aldus Patrick Brouwer van de gemeente Westerveld bij RTV Drenthe. "De een is er blij mee en ziet het als openhaardhout. De ander wil de boom juist graag behouden. We geven nu inzicht aan de voorkant waarom je een boom moet kappen."

De gemeente, waar onder meer de dorpen Havelte, Diever, Dwingeloo en Vledder onder vallen, is bij de invoer van het systeem niet over een nacht ijs gegaan. Wie de QR-code scant, krijgt niet alleen informatie over de boom zelf, maar ook een interactieve bomenkaart van de hele omgeving.

Sterretjes en bolletjes

Op die kaart staan sterretjes en bolletjes. De bolletjes staan voor te planten bomen, de sterretjes voor de bomen die worden geveld. Wie vervolgens op de boom zelf klikt, krijgt informatie over de leeftijd, dikte en soort, alsmede de reden waarom de boom niet kan blijven staan.

In de Vlasstraat in Diever staat inmiddels een aantal bomen met een QR-code op de stam. De bomen zijn onlangs afgekeurd door een onafhankelijk bureau, meldt het systeem. De reden: "Een slechte conditie en einde levenscyclus".

De methode met de QR-codes is niet helemaal nieuw. De gemeente Rotterdam begon er eerder mee en ook enkele andere gemeenten gingen Westerveld voor.

Man met de zaag

Brouwer is er blij mee omdat bomenkap in het verleden soms tot lastige gesprekken leidde. "Dan kwam er de bekende gele stip op", zegt Brouwer. "Alleen was het dan vaak zo dat als de man met de zaag kwam, hij de vraag kreeg: waarom moet die boom weg?"

De gemeente hoopt dat het nieuwe systeem meer begrip oplevert. Binnenkort worden in de bebouwde kommen van de Drentse gemeente meer bomen die weg moeten van QR-kaartjes voorzien.

Brouwer benadrukt dat voor de kaartjes waarop de QR-code staat geen boom is gekapt. De kaartjes zijn gemaakt van gerecycled materiaal en gaan lang mee. "De aannemer haalt het kaartje eraf en geeft dat aan ons terug zodat we deze het volgende jaar opnieuw kunnen gebruiken", stelt hij.

Wanneer een omroep klinkt uit de luidsprekers op station Lozova staan de mensen in de wachtruimte op. Niet omdat hun trein eraan komt, maar omdat het luchtalarm in de Oost-Oekraïense stad is afgegaan. Het verkeer is stilgelegd, wordt omgeroepen. Iedereen moet het station verlaten en schuilen in de kelder.

Op het perron is duidelijk te zien waarom het luchtalarm hier zo serieus wordt genomen. Afgelopen zomer hebben Russische kamikazedrones een groot deel van het oude stationsgebouw zwaar beschadigd.

Spoor als nationale trots

Sinds het begin van de oorlog zijn de spoorwegen met regelmaat doelwit geweest, maar dit jaar zijn de aanvallen fors toegenomen. Dat werd afgelopen weekend opnieuw duidelijk, toen een belangrijk knooppunt ten zuiden van de hoofdstad Kyiv werd verwoest.

De spoorwegen zijn een punt van nationale trots in Oekraïne. Na bijna vier jaar oorlog blijven treinen door het hele land rijden. Het is een levensader voor de export van graan, voor personenvervoer, en natuurlijk voor wapenleveranties en andere steun vanuit het Westen. Dat weten ze in Moskou ook.

In de schuilkelder in Lozova zitten spoormedewerkers en een paar treinreizigers. Reizen doe je alleen als het echt moet, zegt een vrouw die op een houten bankje zit te wachten. "Als je op reis bent, weet je nooit wat er kan gebeuren in een minuut of twee."

Verwoest station

Als het luchtalarm voorbij is, laat stationsdirecteur Nina Zabjela de schade van de aanval van begin augustus zien. Het is een wonder dat het gebouw nog staat, zegt ze. Door de hoge ramen en neoklassieke zuilen van begin 20ste eeuw kijk je zo de blauwe hemel in.

De aanval bestond uit twee golven, zegt Zabjela. Het gebouw werd tientallen keren geraakt door drones. "Gelukkig was iedereen op tijd gaan schuilen en waren er geen slachtoffers."

Station Lozova is volgens de directeur een doelwit omdat het een belangrijk knooppunt is. Hier komen vier spoorlijnen samen: naar Dnipro in het zuiden, naar de Donbas in het oosten, naar Charkiv in het noorden en naar het westen. "Hiervandaan kan je naar alle delen van Oekraïne reizen", zegt de directeur.

Binnen en buiten zijn bouwmaterialen opgesteld voor het herstel. Maar dat gaat langzamer dan ze zou willen, zegt Zabjela. Het werk moet steeds onderbroken worden als het luchtalarm afgaat.

Aanvallen op energie-infrastructuur

Ook blijft het een uitdaging om de treinen op tijd te laten rijden. Niet alleen vanwege de aanvallen op de spoorwegen, maar omdat de energie-infrastructuur in de tussentijd net zo goed de ene na de andere klap te incasseren heeft. Grote delen van Oekraïne zitten steeds zonder stroom, en daardoor zijn treinen ook vaak vertraagd.

De nationale spoorwegmaatschappij Oekrzaliznitsja noteerde van begin augustus tot oktober 300 aanvallen. In dezelfde periode vorig jaar waren het er 217. In totaal waren er de afgelopen jaren 4200 aanvallen op hun infrastructuur en werden 40 treinstations beschadigd of verwoest.

Het grootschalige luchtoffensief gaat door terwijl druk wordt gesproken over een mogelijk eind aan de oorlog. Kyiv ziet de luchtaanvallen als een poging van het Kremlin om de wil van Oekraïners te breken en om zo vergaande concessies af te dwingen bij een bestand. Moskou eist onder meer dat Oekraïne de hele Donbas opgeeft.

Ook de trein naar Barvinkove, een plaatsje verder naar het oosten, is deze dag vertraagd. Reizigers wachten op het perron, meerdere militairen staan met bloemen in de hand. Als de trein aankomt, is duidelijk waarom. Vriendinnen, vrouwen en zelfs een heel gezin stappen uit en vallen de mannen in de armen.

Verbindingen ingekort door oorlog

Lviv-Kramatorsk staat als route op de wagons, alleen is die informatie achterhaald. Naar Kramatorsk, de belangrijkste stad in de Donbas die nog in Oekraïense handen is, rijdt de trein niet meer. Daar is het front en zijn de Russische aanvalsdrones te dichtbij gekomen.

Ze kunnen alleen nog tot Barvinkove rijden, zegt een militair die even uitstapt en een vape rookt. Daarna moeten ze per bus de Donbas in. Hij is net op familiebezoek geweest. "Ik heb de commandant moeten zeggen dat ik te laat ben, anders maakt hij zich zorgen", zegt de militair. Gezond en wel aankomen, dat is volgens hem belangrijker dan op tijd zijn.

De 19-jarige Ivan woont in Barvinkove en is ook gewend geraakt aan de vertraging. Hij is blij dat de treinen ondanks alle aanvallen nog rijden, zegt hij voordat hij instapt. Dat reizen gevaarlijker is geworden, wuift hij nonchalant weg. "Dat is wonen in Oekraïne ook."