De Brexit Party van Nigel Farage heeft ruim een derde van de Britse stemmen gekregen bij de Europese verkiezingen. De partij, die voor het eerst meedeed, behaalde 31,6 procent van de stemmen. Dat is fors meer dan de nummer twee, de pro-Europese Liberal Democrats met 20,3 procent. Zij haalden 13,4 procentpunt meer dan bij de vorige verkiezingen.

De Conservatieven van vertrekkend premier May haalden bij de vorige verkiezingen nog 24 procent, maar komen nu uit op 9,1 procent. Daarmee zijn ze de vijfde partij. Labour en de Groenen zijn groter, met respectievelijk 14,1 procent (een verlies van 11,3 procentpunt) en 12,1 procent (+4,2).

UKIP, de vorige partij van Farage, verliest alle 24 zetels in het Europees Parlement.

Plek aan tafel

Farage wil dat zijn overwinning direct wordt omgezet in concrete acties. Zo eist hij een plek aan tafel bij de onderhandelingen over de brexit. En als dat niet gebeurt, zo dreigt hij, zet hij de Britse politiek "op z'n kop".

"We moeten onderdeel zijn van het team nu, dat is duidelijk", zei Farage na afloop. Hij geeft er de voorkeur aan dat er op 31 oktober, wanneer de Britten de Europese Unie verlaten, geen uittredingsdeal met de EU is. Het ligt niet in de lijn der verwachting dat Farage ook echt bij de gesprekken mag aanschuiven.

Anti- en pro-brexit

Uit de uitslag is op te maken dat de anti-brexit-partijen meer stemmen hebben gekregen dan de partijen die het liefst zo snel mogelijk uit de Europese Unie willen. De Liberal Democrats, Groenen, SNP, Change UK en Plaid Cymru uit Wales behaalden bij elkaar 40,4 procent van de stemmen, de pro-brexit-partijen Brexit Party en UKIP 34,9 procent.

Zo'n 37 procent van de Britten ging naar de stembus.

De politie en het Openbaar Ministerie lanceren een app waarmee slachtoffers van diefstal onder begeleiding mee kunnen zoeken naar de dader. Het is de opmaat naar een veel uitgebreidere proef van de instanties, die willen dat burgers zelf actief bewijs kunnen verzamelen. De app wordt zaterdag gelanceerd.

Slachtoffers van diefstal in vier regio's kunnen meedoen aan de proef. In de app worden mensen stap voor stap begeleid en kunnen ze foto's, video's en gesprekken met getuigen uploaden. Ook kunnen ze er buurtonderzoeken mee doen. Het is de bedoeling dat de app ertoe leidt dat burgers zich houden aan de wet, zodat bewijsmateriaal in een rechtszaak bruikbaar is.

"We zien dat burgers dergelijke handelingen nu ook verrichten", meldt hoofdofficier van justitie John Lucas. "Het helpt als ze dat op een wijze doen waardoor wij de opbrengst van dit onderzoek ook in de vervolging kunnen gebruiken."

Zelf op zoek

De komst van de app, maar ook andere technologische ontwikkelingen, is ingegeven door de toename van het aantal burgers dat zelf gaat speuren. Zo hebben smartphones vaak een functie om de telefoon te lokaliseren, of zoeken mensen op Marktplaats naar hun gestolen spullen. Ook zijn in het hele land burgerwachten actief, de een beter uitgerust dan de ander. En met slimme deurbellen staat een inbreker eenvoudig op de gevoelige plaat.

"Het is niet zo dat wij burgers vragen om ons werk te doen", zegt Oscar Dros van de politie. "We zien het echt als een vorm van samenwerking. Mensen komen steeds vaker zelf in actie, of wij nu wel of niet met hun aangifte aan de slag gaan. Wij proberen het onderzoek door burgers met deze app zo goed mogelijk te ondersteunen."

De proef met de app begint in de politieregio's Oost-Nederland, Oost-Brabant, Noord-Nederland en Rotterdam.

Het is nog steeds onduidelijk of de Eerste Kamer instemt met het kabinetsplan om de rente op studieleningen te verhogen. De senaat vergadert vanavond over het stevig bekritiseerde voorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs.

Het kabinet had een krappe meerderheid van 38 zetels in de Eerste Kamer, maar onlangs is senator Duthler uit de VVD-fractie gezet. Zij zit nu als zelfstandig senator in de Eerste Kamer en met haar eventuele tegenstem is de verhoging van de rente van de baan.

Wat Duthler gaat stemmen, is nog onzeker. De ex-VVD-senator aarzelt nog en wil haar definitieve standpunt laten afhangen van het antwoord dat D66-minister Van Engelshoven in het debat gaat geven. "Ik ben kritisch", zegt Duthler. Ze benadrukt dat ze echt nog niet weet of ze tegenstemt. "Zover ben ik nog gewoon niet."

Renteverhoging

Het plan van Van Engelshoven houdt in dat de rente op studieleningen niet meer voor vijf jaar wordt vastgezet, maar vanaf 2020 voor tien jaar. In de praktijk betekent dat een renteverhoging, want hoe langer de looptijd, hoe hoger het tarief. Bij een gemiddelde studielening van 21.000 euro en een afbetalingsregeling van 35 jaar zou het plan voor ex-studenten een kostenverhoging van 12 euro per maand inhouden, met een totaal van 5000 euro.

De afgelopen weken hebben studentenclubs en politieke jongerenorganisaties de druk opgevoerd op de Eerste Kamerleden. Met een brandbrief en een petitie proberen ze duidelijk te maken dat de toegankelijkheid en betaalbaarheid van studeren in gevaar komt.

Hoe die renteverhoging precies tot stand komt, legde NOS op 3 eerder uit:

Regeerakkoord

Ook vinden de tegenstanders dat het kabinet-Rutte III zich niet aan zijn belofte houdt dat het geld voor de afschaffing van de basisbeurs en de invoering van het leenstelsel alleen gebruikt zou worden voor de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs.

Het geld van de hogere studierente gaat naar de schatkist, vanwege de houdbaarheid van overheidsfinanciën, zegt het kabinet. De 10-jaarsrente staat in het regeerakkoord en daarom ligt het voor de hand dat de Eerste Kamerleden van coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie uiteindelijk toch voor zullen stemmen.

Kritische vragen

Maar zeker is dat niet, want senatoren stemmen op eigen gezag en kunnen van het partijstandpunt afwijken. De woordvoerders van de vier coalitiepartijen willen aan de vooravond van het debat nog niets zeggen.

D66-senator en woordvoerder Rinnooy Kan: "We gaan het in de fractie bespreken." VVD-senator Bruijn heeft nog een "aantal kritische vragen", maar gaat die eerst aan de minister stellen, zo benadrukt hij. CDA-senator Martens wil nog niets over het onderwerp kwijt. Het CDA en de ChristenUnie zijn eigenlijk tegen het leenstelsel, maar zijn wel akkoord gegaan met de handhaving daarvan.

Nieuwe Eerste Kamer

Na het debat met de minister is er nog een week voor de beslissende stemming op dinsdag 4 juni. Dat is ook de laatste kans voor minister Van Engelshoven, want een week later is de nieuwe Eerste Kamer geïnstalleerd. Dan heeft de minister zeker geen meerderheid meer voor haar voorstel, want grootste nieuwkomer Forum voor Democratie en alle andere oppositiepartijen zien er niets in. In de Tweede Kamer stemden zij afgelopen december ook al tegen.