Twee Nederlandse mannen zijn in België veroordeeld tot celstraffen van vier en twee jaar voor de verdrinkingsdood van een 53-jarige inwoner van Gent. De twee hadden de man, die niet kon zwemmen, tijdens een festival in de zomer van 2022 in een gracht gegooid.

Het incident gebeurde op de vroege zondagochtend van de Gentse Feesten, een tiendaags festival in de Oost-Vlaamse stad. Het slachtoffer had de Nederlanders, die onder invloed van drugs en alcohol waren, vlak daarvoor ontmoet.

De rechter neemt het de Nederlanders kwalijk dat zij niet ingrepen toen bleek dat de dronken Gentenaar niet kon zwemmen. "Het was licht, beide daders konden op elk moment zien dat het slachtoffer niet kon zwemmen. Ze hebben niet ingegrepen", zei de rechter volgens de Vlaamse omroep VRT.

Spijt

De daders zijn 27 en 25 jaar oud en komen uit Goes. De 25-jarige Nederlander krijgt een zwaardere straf, omdat hij de man uiteindelijk over de reling duwde. De Nederlanders werden na aanhouding in eigen land aan België overgeleverd. Ze kwamen na enige tijd en het betalen van een borgsom onder voorwaarden vrij.

Beide Nederlanders betuigden spijt tijdens de rechtszaak. De mannen zijn schuldig bevonden aan de onopzettelijke dood van Hakim Mutyaba (53) en nalatigheid door geen hulp te bieden. De familie van het slachtoffer had gevraagd ze terecht te laten staan voor doodslag, maar daar ging de rechtbank niet in mee.

Het plan om op een andere manier belasting te gaan heffen op spaargeld en beleggingen moet de prullenbak in. Dat adviseert de Raad van State aan het kabinet. Volgens het adviesorgaan maken de nieuwe plannen het alleen maar complexer voor burgers en de Belastingdienst. Hiermee is de invoering van een nieuwe spaartaks verder weg dan ooit.

Het kabinet moest met een nieuw belastingplan komen nadat de Hoge Raad, het hoogste rechtsorgaan, in juni had geoordeeld dat de manier waarop belasting werd geheven op spaargeld en beleggingen in strijd is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. De belasting in deze schijf (box 3) werd altijd berekend op basis van een vaste winst op spaargeld, aandelen en vastgoed, zoals een vakantiehuis. De rechter oordeelde dat dit moet op basis van wat iemand er echt aan heeft verdiend.

Nóg complexer

Daarom kwam het kabinet met een voorstel om de belasting in box 3 te gaan heffen op basis van het rendement dat iemand daadwerkelijk heeft behaald in een jaar. De Raad van State vindt nu dat het belastingstelsel er hierdoor alleen maar nóg complexer op wordt: "Het zal leiden tot slechtere dienstverlening, beperkte mogelijkheden tot vooroverleg met een belastinginspecteur en onvoldoende toezicht."

Ook moeten burgers te veel zelf doen: "Er wordt een groot beroep gedaan op het zogenoemde 'doenvermogen' van belastingplichtigen, vanwege de verplichting om een ingewikkelde vermogensvergelijking te maken en de administratieplicht voor 1,6 miljoen belastingplichtigen."

Daarnaast gaat het kabinet ervan uit dat de belastingopbrengst in het nieuwe stelsel voor box 3 net zo veel zal zijn als voorheen. Dat kan volgens de Raad van State leiden tot nieuwe discussies tussen burgers en de Belastingdienst. "Het strikt vasthouden aan dit uitgangspunt belemmert het maken van een zorgvuldige en integrale afweging tussen de verschillende belangen." Bij die afweging moet volgens de Raad rechtmatigheid vooropstaan.

Eerder bleek al dat de computersystemen van de Belastingdienst het nieuwe belastingstelsel voor box 3 helemaal niet aankunnen. De instantie heeft te weinig personeel om de systemen op tijd geschikt te maken.

Minister Heinen van Financiën zegt in een reactie dat "het ideale stelsel niet bestaat". "Tegen het huidige stelsel zijn grote bezwaren, die weggenomen moeten worden. Een stelsel op basis van werkelijk rendement is rechtvaardiger, maar vraagt ook meer van belastingplichtigen. Het kabinet gaat het advies goed bestuderen en gaat later uitgebreid in op het advies."

De kans is groot dat de Franse regering het einde van de week niet haalt. De oppositie wil het kabinet met een motie van wantrouwen naar huis sturen. Het zou voor het eerst in meer dan zestig jaar zijn dat een Franse regering vanwege zo'n motie gedwongen wordt ontslag te nemen.

Inzet is de rechtse koers van de nieuwe premier Michel Barnier. Hij wil tientallen miljarden bezuinigen om het begrotingstekort en de staatsschuld terug te dringen.

De linkse oppositie vindt de plannen veel te ver gaan en ook de radicaal-rechtse oppositie heeft grote twijfels. Samen hebben ze een meerderheid en kunnen ze de plannen dus tegenhouden. Maar Barnier wil zijn rug recht houden. Hij heeft gezegd dat hij desnoods zijn plannen zal invoeren zónder stemming in de Franse Tweede Kamer. De Franse grondwet biedt daartoe de mogelijkheid.

Motie van wantrouwen

Als de premier dat doet, willen de linkse oppositiepartijen een motie van wantrouwen tegen hem indienen. De radicaal-rechtse Marine Le Pen dreigt die linkse motie te steunen als Barnier geen concessies doet. Als links en radicaal-rechts de handen ineenslaan hebben ze een grote meerderheid en wordt de motie van wantrouwen aangenomen. De regering-Barnier moet dan opstappen.

Frankrijk komt daarmee in een ernstige politieke crisis terecht. Vijf maanden geleden waren er verkiezingen en dat leverde een zeer verdeeld parlement op, met drie grote machtsblokken (links, centrum en radicaal-rechts) zonder dat één van die blokken een absolute meerderheid van de zetels kreeg. Er moest dus worden samengewerkt om een meerderheid te krijgen, maar geen van de machtsblokken wilde met het andere samenwerken.

Oplopende spanning

President Macron besloot in september om Barnier aan te wijzen als premier. Het lukte Barnier met moeite om een minderheidsregering samen te stellen. Die kreeg alleen steun van de centrumpartijen die Macron steunen en van gematigd rechtse partijen. Maar om wetten en maatregelen aangenomen te krijgen in het parlement moet Barnier dus ook elders steun zoeken. Dat probeerde hij vooral bij de partij van Marine Le Pen.

De laatste weken begon het te wringen. Barnier presenteerde de begroting voor 2025 en de begroting voor de sociale zekerheid, inclusief de tientallen miljarden aan bezuinigingen.

Toen Le Pen liet weten sommige plannen niet te steunen, deed Barnier concessies. Hij beloofde bijvoorbeeld de belastingen op elektriciteit minder te verhogen dat hij van plan was en hij zei minder medische hulp aan illegalen te willen geven. Maar voor Le Pen was dat niet genoeg. Ze eist bijvoorbeeld ook dat er meer geld komt voor gepensioneerden en dat Fransen meer vergoed krijgen voor hun medicijngebruik.

Daarover wordt nu achter de schermen druk gepraat en onderhandeld. Le Pen dreigt de regering naar huis te sturen als ze haar zin niet krijgt. Maar Barnier wil niet als het schoothondje van de rechts-radicale Le Pen de geschiedenisboeken ingaan.

Beslissende week

Deze week is beslissend. Er wordt vandaag gestemd over de plannen voor de sociale zekerheid. Barnier moet beslissen of hij het parlement zal passeren als hij geen steun krijgt. Doet hij dat, dan zal links de motie van wantrouwen indienen, waarover dan waarschijnlijk woensdag of donderdag wordt gestemd.

De sleutel van die stemming heeft Le Pen in handen. Links wil sowieso van de regering van Macron af en stemt vóór haar eigen motie van wantrouwen. De partijen in het midden willen Macrons regering juist houden: zij gaan tégen de motie stemmen. Dus de stem van Le Pen bepaalt of Barnier weg moet of mag blijven.

Toekomst ongewis

Als de regering ontslag moet nemen is ongewis wat er daarna gebeurt. Nieuwe parlementsverkiezingen mogen wettelijk gezien pas een jaar na de vorige worden gehouden, dus in juli 2025. De verdeeldheid in de Assemblée blijft dus bestaan. De vraag is of een opvolger van Barnier wel zijn of haar hoofd boven water kan houden, en niet wordt weggestemd.

De oppositie wijst nog naar een andere mogelijkheid: dat president Macron zijn ontslag indient en dat er nieuwe presidentsverkiezingen komen. Zowel links als radicaal-rechts hoopt die verkiezingen te winnen. Le Pen maakt er geen geheim van president te willen worden.

Maar dan moet Macron wel eerst de handdoek in de ring gooien. Volgens ingewijden is hij dat niet van plan. Bovendien zit een nieuwe president van links of radicaal-rechts nog steeds met hetzelfde verdeelde parlement opgescheept.