President Zelensky noemt het een van de moeilijkste momenten in de geschiedenis van Oekraïne. Hij moet beslissen of hij een 28-puntenplan van de Amerikaanse president Trump accepteert. Volgens Zelensky is het een keuze tussen de VS als bondgenoot en de waardigheid van zijn land.

Van Europese zijde ligt er nu een tegenvoorstel. Wat ligt er precies op tafel? Podcast De Dag bespreekt de plannen met Ruslandkenner Hubert Smeets.

Volgens Smeets is Oekraïne oorlogsmoe, staat het met de rug tegen de muur. Maar dat hoeft volgens hem niet te betekenen dat ze zullen buigen voor Rusland. "Het Kremlin zal er nog van opkijken hoeveel weerzin er tegen Rusland is", aldus Smeets.

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Afgelopen weekend zette defensie wapens in tegen drones bij vliegbasis Volkel en legden drones het vliegverkeer in Eindhoven plat. Eerder werden ook bij Terneuzen en Oostkapelle drones gesignaleerd.

Maar bewijs dat er drones in het spel waren, blijft uit. Hoe kan dat? En moeten we ons nu wel of geen zorgen maken? De NOS stelde experts vijf vragen.

Om wat voor type drones gaat het?

Afgelopen weekend zei demissionair staatssecretaris Gijs Tuinman dat het in Eindhoven en Volkel om kleine drones ging "die gewoon in de MediaMarkt te koop zijn".

Maar bij experts is er twijfel of het in alle gevallen wel om drones ging. "Er zijn natuurlijk een heleboel observaties geweest, maar hard bewijs is er niet", zegt defensie-expert Patrick Bolder.

Verschillende experts wijzen op het gebrek aan sensoren en radars die drones kunnen detecteren en vastleggen. Volgens Bolder komt dat door het gebrek aan investeringen.

Waar komen die drones vandaan en wat komen ze doen?

"De drones zijn in ieder geval niet vanuit Rusland gevlogen", zegt Bolder. "Die afstand kunnen kleine drones niet afleggen." In Nederland zijn er momenteel 50.000 organisaties en personen die drones bezitten waarmee ze vliegen, blijkt uit cijfers van de RDW.

Maar dat hoeft volgens hem niet te betekenen dat de Russen er niet achter zitten. Hij wijst op de arrestatie van twee minderjarigen wegens spionage voor Rusland. Zij werden benaderd via Telegram. "Ook als het dus Nederlandse tieners blijken te zijn, zegt het nog niks en dat past in de Russische strategie."

Mocht Rusland erachter zitten, dan zijn er volgens experts twee mogelijke oogmerken: ontregelen en angst aanjagen of informatie inwinnen. "Bijvoorbeeld met camera's kijken naar wat het bewakingspersoneel doet en wat voor middelen Nederland heeft tegen drones", zegt hoogleraar oorlogsstudies Frans Osinga.

Waarom is er geen bewijs voor die drones?

Uit cijfers van de politie blijkt dat er tot november 2025 al een kwart meer meldingen van drones waren dan in heel 2024. Maar dat betekent volgens de Koninklijke Marechaussee niet dat er ook echt meer drones zijn dan normaal.

"Op de video's die we van burgers ontvingen, zagen we meestal vliegtuigen, satellieten, sterren of andere zaken die aangezien worden voor drones", schrijft een woordvoerder. Volgens Bolder zijn de veronderstelde drones steeds in het donker gespot "en dan is het moeilijk te zien".

De experts denken wel dat het uniek is dat defensie nu drones uit de lucht heeft geschoten, maar wijzen er ook op dat het naar buiten brengen strategie kan zijn. "Defensie laat hiermee zien: we zijn het zat. We hebben de middelen om dit tegen te gaan", zegt Osinga.

"Maar ze houden het verhaal ook vaag", zegt Bolder. "Wat er denk ik op duidt dat ze zelf ook niet zeker zijn van het bewijs."

Erik Stijnman, luitenant-kolonel bij instituut Clingendael, denkt ook dat bewustwording van het publiek zal helpen om meer maatregelen te kunnen nemen.

Waarom hebben die drones zo veel impact?

"Drones kunnen op een makkelijke manier veel schade aanrichten", zegt Osinga. Hij vindt het niet overdreven om het vliegverkeer een paar uur stil te leggen zoals afgelopen weekend op Eindhoven Airport. "Als zo'n drone in de motor of tegen de cockpit aanvliegt, heb je echt een groot probleem."

Stijnman legt uit dat sinds de oorlog in Oekraïne drones van "allerlei akelige dingen" worden voorzien, zoals wapens. "Met een beetje training en een softwareprogrammaatje kan elke 15-jarige best wel effect bereiken."

Maar volgens Bolder kunnen drones ook zonder toegevoegde wapens veel schade aanrichten, door bijvoorbeeld in elektriciteitsmasten te vliegen en het treinverkeer plat te leggen. "Je moet er dus alert op zijn en ze snel uitschakelen."

Moet ik me er nou zorgen over maken of niet?

Vooralsnog moeten we ons geen zorgen maken, zegt Stijnman. "Er zijn nog geen openlijke geweldsplegingen." Hij maakt zich meer zorgen om het feit dat iedereen nu een drone kan gebruiken. "Hoe gaan we daar op een verantwoordelijke manier mee om?"

Volgens Bolder moeten we ons vooral zorgen maken "om het feit dat we niet zijn voorbereid". "We hebben te weinig middelen voor detectie, identificatie en bestrijding. En daar moeten we in investeren."

Hoogleraar Osinga voegt toe dat we niet naïef moeten zijn. "We moeten alert zijn en we moeten ons bewust zijn van de tijd waarin we leven."

Polen heeft een Oekraïense man aangehouden voor betrokkenheid bij de explosie op een spoorlijn, ruim een week geleden. Polen beschouwt het opblazen van de spoorlijn als ongekende sabotageactie. De opgepakte Oekraïner, Volodymyr B., was volgens de Poolse officier van justitie betrokken bij de voorbereidingen.

Volgens het Openbaar Ministerie heeft de man de andere verdachten wegwijs gemaakt in het gebied en getoond waar de explosieven geplaatst konden worden.

'Aangestuurd door Rusland'

Tot nu toe is B. de enige verdachte die is gearresteerd en aangeklaagd. De Poolse autoriteiten verdenken twee Oekraïense mannen die door Rusland zouden worden aangestuurd van directe betrokkenheid.

Het tweetal is volgens Polen werkzaam bij de Russische geheime dienst en naderhand gevlucht naar Belarus, een trouwe bondgenoot van Rusland. Een van de twee mannen werd eerder bij verstek in Oekraïne veroordeeld voor sabotage. B. werd volgens het Poolse Openbaar Ministerie donderdag aangehouden en is inmiddels aangeklaagd.

Vorige week werden nog eens vier andere verdachten aangehouden. Drie van hen zijn inmiddels vrijgelaten. Een vierde persoon wordt niet beschuldigd van sabotage, maar van het verbergen van onder meer Russische paspoorten.

Spoorexplosie

Ruim een week geleden raakte een spoorlijn in het oosten van Polen op twee plekken zwaar beschadigd. De spoorlijn tussen de Poolse hoofdstad Warschau en Lublin wordt gebruikt voor het leveren van wapens aan Oekraïne, dat in oorlog is met Rusland.

Een treinmachinist merkte de schade aan het spoor bij het dorp Mika onderweg op en trok aan de bel. Het treinverkeer werd vervolgens stilgelegd. Ook elders werd een beschadiging ontdekt.