Het RIVM heeft nieuwe richtlijnen voor gemeenten opgesteld om hun inwoners gezonder te laten leven. Zo moet als het aan het gezondheidsinstituut ligt vanuit ieder huis een boom te zien zijn en moeten kinderen binnen 200 meter op een speelplek kunnen komen.

Met de richtlijnen kunnen gemeenten de schaarse openbare ruimte zo goed mogelijk benutten, zegt het RIVM. "Gemeenten willen de openbare ruimte zo goed mogelijk inrichten, maar weten niet hoe", legt Hanneke Lakenvelt uit. Als adviseur bij het RIVM is ze de hoofdauteur van het rapport. "Gemeenten weten niet waar ze moeten beginnen en vroegen om cijfers."

Daarom heeft het instituut met experts en kenniscentra gekeken naar ruimte voor beweging, groen en elkaar ontmoeten. Volgens Lakenvelt voldoet een op de zes huizen aan de nieuwe normen, dus valt er bij het overgrote deel nog winst te behalen.

Genoeg bewegen

Zo adviseert het RIVM om een kwart van de buurt beschikbaar te houden voor beweging en moet er binnen een paar honderd meter van elk huis een speelplek zijn voor kinderen tot 12 jaar. Volgens het RIVM zijn mensen sneller geneigd om voldoende te bewegen, als minstens een kwart van hun omgeving daarop is ingericht.

Daar valt volgens het gezondheidsinstituut nog veel te verbeteren. Op dit moment is 11 procent van de openbare ruimte bestemd voor wandelaars en fietsers en 2 procent is ingericht als speelplek, bij elkaar opgeteld slechts de helft van de geadviseerde 25 procent.

Voorzieningen als een supermarkt, huisarts en een basisschool zouden binnen 800 meter van elk huis te vinden moeten zijn. Lakenvelt merkt wel op dat dat niet overal realistisch is, zoals in dorpjes. De cijfers gelden voor een gemiddelde wijk.

Voldoende schaduw

Daarnaast zou ieder huis moeten uitkijken op bomen of struiken. Dat werkt volgens het RIVM rustgevend en brengt verkoeling en schaduw. Parken moeten binnen 300 meter te vinden zijn en recreatiegebieden binnen 5 kilometer.

Bij de aanleg moet gelet worden op de keuze van bomen en struiken. Zo wordt vooral aangeraden om beplanting te kiezen waar mensen niet snel allergisch voor zijn en moet er ook genoeg aandacht zijn voor het onderhoud van het groen. Als dat niet voldoet, zullen mensen sneller wegblijven.

Bredere stoepen

Het RIVM pleit ook voor betere ontmoetingsplekken. Op bredere stoepen kunnen mensen makkelijker stilstaan om een praatje te maken zonder anderen te hinderen. Elke 125 meter zou er een bankje moeten staan voor ouderen en andere mensen die niet makkelijk langere afstanden kunnen afleggen.

Volgens Lakenvelt is aan gemeenten gevraagd of ze met de resultaten uit de voeten kunnen. "Ze zijn blij dat ze nu concrete cijfers hebben waarmee ze aan de slag kunnen."

De richtlijnen zijn wetenschappelijk onderbouwd, maar zijn geen verplichting. Ze zijn volgens het RIVM vooral bedoeld om gemeenten het belang ervan te laten zien en om ze te helpen met kiezen.

Amerikaanse militaire vliegtuigen die in het luchtruim van Aruba en Curaçao vliegen, gaan hun transponders inschakelen. Dat is afgesproken met de VS, hebben de autoriteiten van beide landen in het Koninkrijk der Nederlanden gemeld.

De Arubaanse minister-president Mike Eman zei op een persconferentie gisteren dat het aantal militaire oefeningen in de regio zal worden opgevoerd. Hierover is contact met de landen binnen het koninkrijk en de VS, zei hij. Het commerciële lucht- en maritieme verkeer zal hiervan volgens Eman geen hinder ondervinden en "rustig en zonder problemen blijven doorgaan".

Wat is een transponder?

Een transponder is een elektronisch apparaat dat signalen van de luchtverkeersleiding ontvangt en automatisch een unieke identificatiecode en de vlieghoogte terugzendt. Daardoor wordt het vliegtuig zichtbaar op de radar en worden botsingen voorkomen.

Minister-president Pisas van Curaçao bevestigde het nieuws gisteravond. Pisas zei daarbij dat Washington contact heeft opgenomen met verschillende luchtvaart- en cruisemaatschappijen. Zij worden voortaan geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen in de regio.

Een officiële bevestiging uit de VS van de afspraken ontbreekt vooralsnog.

De afgelopen dagen stond Curaçao internationaal in de schijnwerpers door meerdere bijna-incidenten in het luchtruim, waarbij Amerikaanse militaire toestellen zonder zichtbare transponders het commerciële vliegverkeer hinderden. In twee gevallen meldden piloten dat zij op zeer korte afstand langs een militair toestel vlogen.

Zo ging het dit weekend bijna mis boven Curaçao:

De Amerikanen hebben afgelopen tijd in het Caribisch gebied steeds meer troepen en marineschepen samengetrokken. Trump zei gisteren dat Venezuela inmiddels is omsingeld door "de grootste armada in de geschiedenis van Zuid-Amerika".

Sinds september hebben de Amerikanen in de Caribische Zee en het oostelijk deel van de Stille Oceaan bovendien meer dan 25 aanvallen uitgevoerd op boten die drugs zouden vervoeren. Daarbij werden vele tientallen mensen gedood.

Trump zegt met de aanvallen een einde te willen maken aan de drugssmokkel naar de VS. Zijn stafchef, Susie Wiles, zei in een interview met Vanity Fair dat deze week uitkwam iets anders. Ze zinspeelde erop dat Trump met de aanvallen het bewind van Maduro omver wil werpen. Ook zei ze dat Trump wordt gedreven door wraakgevoelens tegen politieke tegenstanders.

Cruiseschip

Door de verhoogde militaire activiteit in de regio besloot het cruiseschip Norwegian Epic gisteren niet aan te meren in de haven van Curaçao. Het schip van Norwegian Cruise Line schrapte het eiland op het laatste moment. Het was de eerste keer sinds de coronapandemie dat een cruiseschip Curaçao om veiligheidsredenen overslaat.

Grote gele ballonnen in de vorm van bijen steken af tegen de zee van in het zwart geklede mensen. Honderden mensen zijn naar de uitvaart van Matilda 'Bee' Britvan gekomen in een Joods uitvaartcentrum in Sydney. Omdat haar tweede naam Bee (bij) is, hadden veel aanwezigen bijenstickers op en speelgoed en ballonnen in bijenthema bij zich.

"Ze lag in een kleine witte kist. Dat is toch niet te bevatten? We hebben dit kind allemaal in de steek gelaten", zegt Chana Friedman. Matilda is het jongste slachtoffer van de aanslag op een Chanoekaviering op Bondi Beach in Sydney. Ze was 10 jaar oud.

De woede binnen de Joodse gemeenschap richting de regering van premier Anthony Albanese neemt met de dag toe. Vandaag beloofde de premier nieuwe wetgeving die het gemakkelijker maakt om mensen die haatzaaiende taal gebruiken en geweld verspreiden te vervolgen. Ook wordt het intrekken of weigeren van visa eenvoudiger en wordt de wapenwetgeving aangescherpt.

"Australiërs zijn geschokt en kwaad. Ik ben ook kwaad", zei Albanese tijdens een persconferentie. "Het is duidelijk dat we veel meer moeten doen om deze kwaadaardige plaag te bestrijden."

Maar voor veel Joden komen zijn beloftes te laat. "Waarom hebben jullie niet naar ons geluisterd? We hebben steeds gewaarschuwd", zegt Friedman in tranen. Ze draagt veel sieraden in de vorm van een davidster en heeft zowel een Australische als een Israëlische vlag omgeslagen. "Elke keer als ik een Palestijnse vlag zie, ben ik doodsbang, omdat ik weet wat het betekent."

Het is een sentiment dat door veel mensen binnen de Joodse gemeenschap in Australië wordt gedeeld. Het breed gedeelde gevoel is dat het toegenomen antisemitisme van de afgelopen twee jaar heeft bijgedragen aan dit geweld.

Antisemitisme in Australië is sterk toegenomen sinds de oorlog in Gaza. Volgens cijfers van de Raad van de Australisch-Joodse Gemeenschap is het aantal incidenten in een jaar tijd verdrievoudigd tot ruim 1600. Het gaat onder meer om graffiti met antisemitische teksten, het scanderen van antisemitische leuzen en straatintimidatie. Daarnaast zijn er geregeld gewelddadige incidenten geweest.

Eind vorig jaar werd een synagoge in Melbourne met brandbommen bekogeld. Begin dit jaar werd in een overwegend Joodse wijk, niet ver van Bondi Beach, een kinderdagverblijf in brand gestoken. Er zijn geen aanwijzingen dat pro-Palestijnse demonstranten betrokken zijn bij deze gewelddadige incidenten.

Band regering-Netanyahu en Australië is verslechterd

De regering-Albanese heeft antisemitisme en geweld steeds veroordeeld en zegt ook actie te hebben ondernomen. Haatzaaiende taal is strafbaar gesteld en het demonstratierecht is ingeperkt. Ook werd in augustus de Iraanse ambassadeur het land uitgezet, nadat Teheran ervan werd beschuldigd aanvallen op een koosjer cateringbedrijf in Sydney en een synagoge in Melbourne te hebben aangestuurd, met als doel onrust en angst te zaaien.

Sinds de oorlog in Gaza zijn er wekelijks pro-Palestijnse demonstraties in grote steden als Sydney en Melbourne. Ook daar zijn in sommige gevallen antisemitische leuzen gescandeerd, maar de meeste demonstraties zijn vreedzaam verlopen. Eerder dit jaar wees de premier erop dat het belangrijk is om antisemitisme te onderscheiden van legitieme kritiek op de Israëlische regering van premier Netanyahu.

Sinds Australië in september de Palestijnse staat heeft erkend, is de relatie met de regering-Netanyahu verslechterd. De Israëlische premier veroordeelde deze week wat hij noemde de "zwakke" reactie van de Australische regering op het toegenomen antisemitisme sinds de aanslagen van 7 oktober.

Albanese onder druk

Deskundigen waarschuwen ervoor om terreurdaden en het toegenomen antisemitisme op één hoop te gooien. "Een veelvoorkomende aanname is dat een klimaat van wijdverbreid antisemitisme geweld kan aanwakkeren", schrijft Matteo Vergani, onderzoeker naar haatmisdrijven en gewelddadig extremisme aan Deakin University, op de academische website The Conversation. "De realiteit is echter dat dit moeilijk te bewijzen is. Mensen die terroristische daden plegen - of zij nu zelf radicaliseren of worden gerekruteerd door terroristische organisaties - reageren niet per se op veranderingen in de algemene publieke opinie."

Duidelijk is dat het leiderschap van Albanese onder grote druk staat. "Hij is zwak, hij heeft niet geluisterd. Hij is gewoon een politicus die stemmen wil winnen", zegt Wayne, die om veiligheidsredenen niet met zijn volledige achternaam genoemd wil worden. Hij was op Bondi Beach en lag boven op zijn dochter om haar te beschermen tegen de kogels.

"Ik ben zeventien jaar geleden vanuit Zuid-Afrika naar Australië geëmigreerd, op zoek naar een veiligere, betere plek. Maar nu voelt dit als een oorlogsgebied. En Albanese doet niets om het Joodse volk te beschermen."