Na de WK's voetbal in Rusland en Qatar hoopten mensenrechtenorganisaties op een voor hen vlekkeloze editie in 2026, maar aan de vooravond van de loting voor het WK in Amerika, Canada en Mexico slaan zij opnieuw alarm. "Dit WK zou mensenrechten moeten waarborgen, niet ondermijnen", zegt Minky Worden van Human Rights Watch (HRW).

"Na de mensenrechtencatastrophes op de afgelopen WK's zou het nu anders worden", vertelt Worden in een kantoor in Washington op een steenworp afstand van het Witte Huis. De Verenigde Staten zijn geen Qatar, waar rond het WK duizenden migrantarbeiders omkwamen, maar ook nu dreigen mensenrechten het onderspit te delven. "Met minder dan 200 dagen tot het begin van dit WK zijn de rechten niet gewaarborgd", meent ze.

Het komende WK is het eerste waarbij de rechten van spelers en fans, werknemers en journalisten met actieplannen beschermd zouden worden. Maar wie enkele maanden voor de aftrap mensenrechtenactivisten spreekt, heeft niet de indruk dat 's werelds beste voetballers gaan neerstrijken in the land of the free.

"De risico's voor mensen in en buiten de Verenigde Staten zijn een stuk groter dan een jaar geleden", stelt Worden. "Miljoenen fans die naar de Verenigde Staten komen om hun nationale team aan te moedigen, lopen het risico aan de grens te worden tegengehouden." Dat is de afgelopen tijd meerdere malen gebeurd, vanwege uitspraken op sociale media bijvoorbeeld of deelname aan pro-Palestinaprotesten.

"We zijn bang dat spelers en fans door deze intimidatiepraktijken niet van het spel en het toernooi kunnen genieten", zegt Daniel Noroña van Amnesty International. Hij wijst ook op wat hij de "buitensporige inzet" van politie noemt. Zorgen zijn er ook over de Nationale Garde die Trump in meerdere speelsteden posteerde en over de mogelijke inzet van de immigratie-agenten van ICE. "Het bijwonen van een voetbalwedstrijd mag nooit leiden tot willekeurige detentie of deportatie."

Zorgen niet nodig

Allemaal niet nodig, die zorgen, zegt Andrew Giuliani. "Het is een fictief verhaal dat de president mensen niet zou verwelkomen in de VS." Hij is de zoon van Rudy Giuliani, de man die ooit burgemeester was van New York. Net als zijn vader geldt Andrew als een vertrouweling van president Trump.

Hij geeft leiding aan de FIFA World Cup Task Force die in opdracht van het Witte Huis de organisatie van het WK in goede banen moet leiden. "Kom alsjeblieft naar de VS, maar doe dat legaal", is zijn oproep.

Het bezit van een kaart voor een wedstrijd geeft je niet de garantie dat je Amerika in mag. Daar waarschuwde minister Rubio van Buitenlandse Zaken al voor. Wel krijgen voetbalfans voorrang op andere visumaanvragers bij Amerikaanse ambassades en consulaten. "Een ticket is geen visum, maar we plaatsen je wel vooraan in de wachtrij," zei Rubio.

Nederlandse voetbalfans hebben in de meeste gevallen geen visum nodig. Wel moeten ze vooraf online een ESTA-vergunning aanvragen. Dat geeft de autoriteiten de mogelijkheid om te checken of er redenen zijn om de aanvrager niet toe te laten, bijvoorbeeld omdat hij een strafblad heeft.

Volgens Giuliani staat veiligheid bovenaan, in een WK dat meer teams en tientallen extra wedstrijden telt: "Er is geen enkele tolerantie voor wie hierheen komt met de bedoeling problemen te veroorzaken." Wat hij daarmee precies bedoelt, zei hij niet. "We zullen er alles aan doen om die mensen al voor aankomst in de Verenigde Staten te onderscheppen."

Politie in actie

Voetbalfans van binnen en buiten de Verenigde Staten kregen met het WK voor clubteams afgelopen zomer al een klein voorproefje. Voorafgaand aan het toernooi liet de grenspolitie via Facebook weten suited and booted te zijn; in uniform en paraat, vrij vertaald, zouden ze zich rond de wedstrijden laten zien. Vanwege zorgen bij het publiek en onder druk van de FIFA werd de post enkele dagen later weer verwijderd.

Tijdens datzelfde WK enterden immigratie-agenten een plezierjacht van het Spaanstalige medium Telemundo. Aan boord waren FIFA-functionarissen en ook de burgemeester van Miami. De actie zou bedoeld zijn om de immigratiestatus van bemanningsleden te controleren, maar leidde tot veel ophef.

Tijdens de finale in New Jersey werd een asielzoeker voor het oog van zijn kinderen afgevoerd en zonder proces gedeporteerd.

Ook in de speelsteden zijn ze inmiddels bekend met ICE, Trumps gevreesde immigratiepolitie. "Tussen januari en oktober zijn daar al meer dan 90.000 mensen door ICE opgepakt", stelt Worden van HRW. "Belangrijk daarbij is dat de overgrote meerderheid, ruim 70 procent, niet eens een strafblad had. Dat zijn ook de mensen die dit WK mogelijk maken."

Mensenrechtenorganisaties maken zich zorgen en waarschuwen de FIFA:

Of ICE ook tijdens het WK doorgaat met invallen en arrestaties is onduidelijk, maar het ligt wel voor de hand. "Ik ken de president al 25 jaar", zegt Giuliani. "En ik weet dat de president niets zal uitsluiten als dat Amerikaanse burgers veiliger maakt." Over mensenrechten lijkt de Taskforce-baas niet te willen praten. "We zorgen ervoor dat het veilig is en we zo gastvrij mogelijk zijn."

Hoe dat te rijmen is met uitspraken van zijn baas? De president noemde WK-deelnemer Haïti in zijn eerste termijn een shithole country: een achterlijk land. Somaliërs bestempelde hij als "uitschot" dat terug moet naar waar ze vandaan komen.

Giuliani daarover: "De president heeft een unieke stijl, niet zo gepolijst. Ik denk dat dat precies is waarom hij zo'n effectieve leider is, de ideale gastheer voor dit geweldige WK, het grootste ooit."

De Gezondheidsraad stelt dat ons voedingspatroon moet veranderen en dat we meer eiwitten moeten eten uit plantaardig voedsel. Als we gezonder willen worden en de planeet leefbaar willen houden, moet er vooral minder vlees op ons bord en meer peulvruchten en noten.

De onafhankelijke wetenschappelijke adviesraad kwam al eerder met de conclusie dat we plantaardiger moeten eten. Nu komt die ook met een concreet advies Richtlijnen goede voeding: eiwitbronnen en voedingspatronen 2025, dat vandaag is overhandigd aan de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Waar eerdere rapporten algemener bleven, komt de Gezondheidsraad nu met specifieke hoeveelheden. De consumptie van rood vlees moet naar beneden: maximaal 200 gram per week. Rood vlees is dat van runderen, kalveren, varkens, geiten, schapen en paarden.

Peulvruchten mogen veel meer gegeten worden: zo'n 250 gram per week. Denk daarbij bijvoorbeeld aan linzen, bruine bonen, sojabonen en kikkererwten. De helft van de Nederlanders eet nu nog helemaal geen peulvruchten, terwijl ze goed zijn voor het verlagen van cholesterol. Voordeel van peulvruchten voor het milieu is dat het gewas bij de groei stikstof uit de lucht haalt.

Voldoende eiwitten

Om bij het minderen met vlees toch voldoende eiwitten binnen te krijgen, is het advies om ook meer volkoren graanproducten te eten, zoals volkoren brood, volkoren pasta en zilvervliesrijst. In mindere mate kan rood vlees ook vervangen worden door eieren en wit vlees, zoals kip.

Daarbij geldt ook het advies om elke dag een handje ongezouten noten of pinda's te eten: zo'n 15 tot 30 gram.

Voor vis geldt het advies om te kiezen voor 100 gram duurzaam gevangen of gekweekte vis per week, zodat overbevissing en ecologische schade worden teruggedrongen.

De richtlijnen zijn opgesteld voor de hele Nederlandse bevolking. Het Voedingscentrum zal de nieuwe richtlijnen weer vertalen in goede voorlichting over gezonde eetpatronen, ook voor specifieke doelgroepen. Het voedingscentrum verwacht in het voorjaar van 2026 met een update van de Schijf van Vijf te komen.

Meer wetenschappelijk onderzoek

Net zoals voorheen zijn de richtlijnen vooral gericht op het terugdringen van chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en kanker. Nieuw is dat de Gezondheidsraad nu ook nadrukkelijker de voedselveiligheid en de milieueffecten van ons eetpatroon meeneemt.

De Gezondheidsraad geeft van tijd tot tijd adviezen over voedingsmiddelen, dranken en voedingspatronen. De laatste versie van de richtlijnen verscheen in 2015.

De afgelopen tien jaar is er meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van voeding. Die uitkomsten zijn gebruikt voor de vernieuwing van de richtlijnen.

Het Openbaar Ministerie is het niet eens met de beslissing van de rechtbank Noord-Holland om op Schiphol betrapte drugskoeriers lagere straffen te geven. Het gaat daarom in beroep, bevestigt een woordvoerder aan de NOS na berichtgeving van persbureau ANP.

Eerder deze week maakte de rechtbank Noord-Holland, die veel Schiphol-zaken behandelt, bekend de drugskoeriers op Schiphol voortaan lagere straffen te geven dan landelijk de norm is. De rechtbank zei daarmee scheefgroei te willen voorkomen ten opzichte van straffen in grotere drugszaken.

Een Colombiaanse verdachte kreeg twee jaar cel voor de smokkel van ongeveer 5 kilo cocaïne naar Nederland. Hiervoor had hij volgens landelijke richtlijnen een gevangenisstraf van 36 tot 38 maanden moeten krijgen. De rechtbank stelde dat Schiphol-koeriers onderaan staan in de organisatie en relatief kleine hoeveelheden drugs vervoeren.

Tot 36 maanden

In grote drugszaken sluiten verdachten steeds vaker een deal met het Openbaar Ministerie (OM), wat leidt tot fors lagere straffen. De Schiphol-koeriers worden daardoor naar verhouding te zwaar gestraft, oordeelde de rechtbank.

Na de uitspraak van de rechtbank kunnen Schiphol-koeriers rekenen op een celstraf tot acht maanden en/of een taakstraf voor het smokkelen van maximaal 1,5 kilo harddrugs. Op 1,5 tot 5 kilo staat 6 tot 24 maanden celstraf en voor 5 tot 20 kilo moeten ze 20 tot 36 maanden de gevangenis in.

Volgens de woordvoerder van het OM is er nog geen datum voor wanneer het hoger beroep bij het gerechtshof gaat dienen.