De aangekondigde treinstaking gaat morgen definitief door. Spoorvakbond VVMC en FNV Spoor willen niet verder praten met de NS. Dat melden de twee aan de NOS. In de regio's Oost en Noordwest zal het werk vanaf 04.00 uur stilgelegd worden. Het gaat in het westen om het gebied in en rond Amsterdam, Haarlem en Alkmaar; in het oosten om de regio rond Nijmegen, Arnhem, Enschede, Hengelo en Zutphen.

NS is met de vakbonden in een conflict over een nieuwe cao beland. Daardoor werd in de afgelopen twee weken drie keer gestaakt. Afgelopen vrijdag kwam NS met een verbeterd loonaanbod, maar dat vinden de twee vakbonden te laag.

Nu wordt morgen dus voor de vierde keer in korte tijd het treinverkeer platgelegd. NS-topman Wouter Koolmees vindt het onverantwoordelijk dat er opnieuw gestaakt wordt. Hij waarschuwde vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal voor interne polarisatie en verlies voor de spoorwegen.

Loonbod

Het laatste loonbod van de NS is 3,25 procent voor dit jaar en 2,75 procent voor volgend jaar. Dat is niet acceptabel voor VVMC en FNV. De bonden willen een stijging van ruim 6 procent.

Ze spraken vandaag nog wel even met NS, maar FNV-onderhandelaar Henri Janssen noemt dit een "teleurstellend overleg".

Twee andere vakbonden steunen de staking morgen niet. Dat gaat om CNV en VHS. Zij wilden juist op dinsdag opnieuw aan tafel met de NS om verder te onderhandelen.

Treinkaartjes

Met het gesprek vandaag wilde NS deze staking voorkomen. NS-baas Wouter Koolmees erkent dat er nog een gat zit tussen het loonaanbod en de looneis, maar zegt dat er geen ruimte is voor hogere lonen.

"De NS draait al vijf jaar op rij verlies sinds corona." Volgens de topman kampt NS met een forse schuld in de afgelopen jaren. Hogere lonen zorgen voor duurdere treinkaartjes, zegt Koolmees.

NS verwacht niet dat de overheid zal bijspringen als de kosten voor loon verder oplopen. "Zowel op bus, tram als trein: er wordt vooral bezuinigd op het OV de komende jaren. Ik geloof niet dat de oplossing uit Den Haag komt."

Polarisatie

Koolmees maakte vanmorgen excuses aan de treinreiziger voor de stakingen. Reizigers kunnen kosten die ze maken voor alternatief vervoer declareren bij de NS. Dat gaat om maximaal 25 euro.

Koolmees zegt zich zorgen te maken over interne spanningen bij NS. "De stakingen zorgen voor tegenstellingen binnen de organisatie." Volgens de topman leggen de stakingen een grote druk op het kantoorpersoneel die steeds moeten zorgen dat de dienstregelingen worden aangepast.

"Het betekent ook dat er heel veel collega's intern heel hard aan het werk zijn om er elke dag weer een nieuwe dienstregeling te bouwen om zal maar zeggen rekening te houden met de staking die zijn aangekondigd", zegt Koolmees. "Dus dat zorgt ook voor heel veel werkdruk intern voor heel."

De gemeente Amsterdam had in de nacht vol geweld tegen Maccabi-supporters beter kunnen communiceren over wat er gebeurde. In het rapport Onder druk concludeert het instituut voor veiligheids- en crisismanagement COT dat burgemeester, politie en OM weinig hadden kunnen doen om het geweld te voorkomen, maar 's nachts een vacuüm lieten ontstaan waarin geruchten, ophitsing en desinformatie tierden.

Het rapport concludeert dat er ongeveer anderhalf uur sprake was van grof geweld, waarin belagers mensen die ze aanzagen voor Maccabi-supporter, Israëlisch of Joods te lijf gingen. Hoewel elke melding die de politie na 01.30 uur kreeg vals alarm bleek, leek er ook daarna op sociale media nog altijd sprake van grootschalig antisemitisch geweld, met berichten over gijzelingen, Jodenjacht en pogroms.

"In de nacht is zeer terughoudend tot niks gecommuniceerd, dit was een weloverwogen besluit", stelt het rapport. Dat was omdat gemeente nog te weinig informatie had over wat er was gebeurd en niet wilde bijdragen aan onjuiste beeldvorming. De onderzoekers raden aan dan toch iets te communiceren. "Communiceer een duidelijk handelingsperspectief (wat kunt u doen?) en blijf ook in de nachtelijke uren uitleggen wat er gebeurt, wat de politie en de gemeente doen, en waarom."

Contrasterend beeld

De gemeente had zo bijvoorbeeld het veiligheidsgevoel kunnen vergroten, denken de analisten. Tot diep in de nacht kreeg de politie telefoontjes van verontruste Maccabi-fans die vreesden een taxi te nemen of niet hun hotel uit durfden, en familieleden uit het buitenland die bang waren dat er supporters gegijzeld waren. Die meldingen stonden in contrast met het beeld dat de politie op dat moment had, dat de rust aan het terugkeren was in de stad.

Nieuwsuur maakte met betrokkenen in december deze terugblik op de nacht:

In de uren na de geweldsuitbarsting communiceerde de gemeente twee keer met het publiek: de politie gaf om 01.40 uur een standaardupdate over de politie-inzet rond de voetbalwedstrijd van de avond ervoor, om 09.00 verstuurde de gemeente een statement van 254 woorden. Het antisemitisch gedrag van die nacht "gaat alle grenzen te buiten en is op geen enkele manier te verdedigen", schreef de gemeente, maar voor verdere vragen moest een persconferentie 3,5 uur later worden afgewacht, want alles "wordt nu in kaart gebracht".

In de tussentijd groeide wereldwijd de ontzetting. Geert Wilders betuigde in het Engels zijn schaamte over de Jodenjacht, premier Netanyahu beloofde evacuatievluchten te sturen om landgenoten te ontzetten en premier Schoof reageerde met afschuw. "De situatie in Amsterdam bracht een dynamiek op gang", vat het rapport samen, "waarin verschillende berichten, ook in de dagen ná het geweld, het onveiligheidsgevoel voedden. Het omgevingsbeeld bestaat altijd uit een mix van feitelijke informatie en fictie (zoals oude beelden, geruchten, etc.)."

Gevaar van gehaast reageren

In een reactie aan de gemeenteraad schrijft burgemeester Halsema dat ze juist vanwege het gebrek aan zekerheid lang stil bleef. Verkeerde informatie kan juist bijdragen aan onrust en onzekerheid, was daarbij de gedachte. "Het verzamelen en wegen van de feiten dient altijd aan communicatie met de bevolking vooraf te gaan, zeker als er veel geruchten en politieke misinformatie zijn."

Daar zijn de onderzoekers het niet helemaal mee eens. "Communiceren zonder daarbij in te gaan op geruchten die leven, maar erkennen dat deze er zijn en onderdeel zijn van onderzoek brengt rust en kan ervoor zorgen dat onjuiste berichtgeving en duiding een minder grote impact heeft."

Ze adviseren gemeentes voor dit soort situaties minder "informatiegestuurd" te werken en juist meer uit te gaan van risicobeperking. De driehoek van burgemeester, politie en OM moet zich niet te veel blindstaren op informatie waaruit blijkt dat risico's wel meevallen, maar juist actief nadenken welke onverwachte risico's wel ineens kunnen ontstaan.

Ze wijzen erop dat dat deels ook al gebeurde: hoewel er geen zorgen waren over confrontaties tussen fans van Ajax en Maccabi, gold het duel in het licht van de mondiale spanningen wel als een risicowedstrijd.

Halsema herkent het beeld dat het COT schetst en zegt de aanbevelingen over te zullen nemen. Toch zegt ze nog te waken "dat de illusie van risico-uitsluiting ontstaat" in haar brief aan de gemeenteraad. "Dit kan tot de verwachting leiden dat misdaad en wanordelijkheden kunnen worden voorkomen. Dit is niet realistisch en zal door geen enkel gezag kunnen worden waargemaakt."

De burgemeester schrijft dat het geweld op velen indruk heeft gemaakt, onder Joodse Amsterdammers die wakker werden met berichten over Jodenjacht tot moslims waar al snel met de vinger naar werd gewezen. "De gebeurtenissen hebben hun sporen achtergelaten in de stad en tot angst, woede en verdriet geleid."

Een Nederlands echtpaar dat op weg was naar hun tweede huisje in Frankrijk, is vermist geraakt. De familie maakt zich grote zorgen. "Elk spoor loopt dood", zegt kleindochter Emily Corbeth.

Het gaat om de 83-jarige Paul en 80-jarige Gerda Klapper uit Alphen aan den Rijn. Het stel was vier dagen geleden uit Alphen aan den Rijn vertrokken naar hun vakantieadres in Planchez, een dorp ten noordoosten van Lyon. Onderweg zijn ze verdwenen.

Volgens Corbeth zijn er sinds hun vertrek dingen gebeurd die de familie zorgen baren. "Ze vragen altijd of de buren hun auto op hun oprit willen zetten, zeker nadat er twee jaar geleden in hun huis in Alphen is ingebroken", vertelt ze aan Omroep West. "Ook vragen ze dan om af en toe om het huis te lopen en de planten water te geven. Dat hebben ze dit keer allemaal niet gedaan."

Niet afgerekend

De familie weet dat het echtpaar onderweg was naar Frankrijk, want ze hebben mensen gesproken die ze nog bij een pizzeria in de buurt van het Belgische Charleroi gezien hebben. "Die mannen beschreven mijn grootouders, dat oma had verteld hoelang ze getrouwd waren en dat ze aan haar knie geopereerd was", zegt Corbeth.

Het stel is daar donderdagavond rond 19.20 uur vertrokken. En daarbij gebeurde iets wat Corbeth extra bezorgd maakt: "Opa was vergeten af te rekenen. Het maakt voor ons steeds meer duidelijk dat de reis heel verward is verlopen."

Tolwegen

De Belgische politie heeft volgens Corbeth ook aangegeven dat de route die haar grootouders door België hebben genomen eruitziet alsof ze de weg kwijt waren. Maar vanaf daar ontbreekt elk spoor en heeft de familie al dagen niets meer van het echtpaar vernomen. Ook staat de telefoon uit.

Verder heeft de grootvader diabetes en meet hij zijn bloedwaarden altijd via zijn telefoon. Ook dat is al dagen niet meer gebeurd en zijn medicatie ligt nog thuis in Alphen aan den Rijn, aldus de kleindochter.

Daarnaast vindt Corbeth het vreemd dat haar grootouders dit keer een andere route hebben genomen. "Mijn opa en oma zijn zuinige mensen. Ze rijden altijd via de B-wegen door Frankrijk om de tolwegen te vermijden", zegt zij. "Nu is er een transactie gedaan bij een tolpoort in Orange, een plaats zuidelijker dan het huisje en op de weg naar Marseille." De familie probeert nu beelden van de tolpoortjes te krijgen om te zien of het wel het echtpaar was die daar in de auto zat. "74 euro voor tol, dat doen ze nooit", zegt Corbeth.

Zelf zoeken

De Nederlandse politie laat weten bekend te zijn met de vermissing en is ook op zoek naar het echtpaar. "We doen volop onderzoek en werken daarbij ook samen met de Franse politie", zegt een woordvoerder tegen de regionale omroep. Mensen die iets gezien hebben of andere informatie hebben, wordt gevraagd zich te melden. "Alle tips zijn welkom", aldus de woordvoerder.

Corbeth zegt dat haar familie sinds dit weekend in Frankrijk zoekt naar aanwijzingen waar het echtpaar kan zijn. Hotels op de route worden bezocht en de familie is ook bij het vakantiehuisje zelf gaan kijken. Daar was volgens Corbeth nog niemand geweest.

"We zijn radeloos. Als we ze vandaag niet vinden, dan ga ook ik en mijn drie zussen naar Frankrijk om te zoeken", zegt Corbeth. "We moeten ze vinden, maar het is zoeken naar een speld in een hooiberg."