Een privévliegtuig met daarin onder anderen de Libische legerleider Muhammad Ali Ahmad al-Haddad is neergestort in de buurt van Ankara, meldt de Turkse minister van Binnenlandse Zaken Ali Yerlikaya op X.

Naast de Libische generaal waren aan boord nog vier anderen. De minister zegt niet of inzittenden zijn omgekomen. De Libische premier Abdul Hamid Dbeibe laat wel weten dat hij rouwt om de dood van de generaal en de vier anderen.

Het vliegtuig is neergestort bij het dorp Kesikkavak in de buurt van de hoofdstad Ankara. De Turkse hulpdiensten zijn onderweg naar de plek van de crash.

Noodlanding

Libië is verdeeld tussen twee rivaliserende regeringen, een in het westen en een in het oosten. De generaal die in het vliegtuig zat dient voor de Regering van Nationale Eenheid, die is erkend door de VN.

Het luchtvaartuig vertrok om 20.10 uur vanaf de Turkse hoofdstad Ankara en was onderweg naar de Libische hoofdstad Tripoli. De minister meldde kort daarna dat de luchtverkeersleiding in Turkije het contact had verloren met het toestel. Dat was ongeveer een halfuur na het opstijgen.

De privéjet had toestemming gevraagd om een noodlanding te maken in de regio Haymana, waar Ankara ligt. Kort daarna werd in Turkse media gemeld dat er op datzelfde moment lichtflitsen te zien waren in de buurt van waar de luchtverkeersleiding het contact had verloren.

Luchtverkeer ontregeld

Het gaat om een vliegtuig van het type Falcon 50, een middelgroot privéjet. Op luchtverkeerssite Flightradar was te zien dat vluchten het vliegveld van Ankara was korte tijd ontweken. Inmiddels lijkt het luchtverkeer weer volledig in bedrijf.

Eerder deze week kondigde het Turkse ministerie van Defensie aan dat de legerchef in Ankara was voor een ontmoeting met zijn Turkse evenknie en andere hoge functionarissen van het Turkse leger en de minister van Defensie.

De Britse komiek Russell Brand is opnieuw aangeklaagd voor verkrachting en aanranding. Dat meldt de Britse politie. Het Openbaar Ministerie gaat Brand vervolgen voor verkrachting en seksuele aanranding bij twee vrouwen.

Het gaat om twee zaken die plaatsvonden in 2009, meldt het OM. Die komen boven op eerdere aanklachten tegen de 50-jarige Brand. In 2023 stapten vier vrouwen anoniem naar de media, waarna de Britse politie een onderzoek opende naar de beschuldigingen uit de periode 1999 tot 2005.

Volgens de Britse politie was er genoeg bewijs en besloot in april dit jaar Brand te vervolgen voor verkrachting en aanranding. De zes vrouwen, inclusief de twee vrouwen van de nieuwe zaken, ontvangen ondersteuning van speciaal opgeleide agenten.

In de VS loopt daarnaast nog een zaak over een beschuldiging van seksueel wangedrag.

Eerder ontkend

De komiek heeft nog niet gereageerd op de nieuwe aanklachten. Eerder zei Brand in een video op Instagram in zijn jongere jaren een sukkel en seksverslaafde te zijn geweest, "maar wat ik nooit ben geweest is een verkrachter".

De Brit moet op 20 januari voor de rechtbank in Londen verschijnen voor de twee nieuwe aanklachten. De rechtszaak over de eerdere vijf aanklachten gaat op 16 juni van start.

Nog altijd verblijven tientallen Nederlandse IS-gangers in Syrië. Yassin el M. uit Den Haag bijvoorbeeld, die al zes jaar vastzit in een Syrische gevangenis. Hij hoopt dat de Nederlandse overheid wil helpen. "Wij zijn nou eenmaal Nederlandse burgers en de Nederlandse overheid is verantwoordelijk voor ons."

M. vindt bijvoorbeeld dat hij hier recht heeft op een proces. "Nederland ziet mij als een gevaarlijke terrorist, wat ik niet vind dat ik ben. Maar ook een gevaarlijke terrorist krijgt een proces in een democratie." Het demissionaire kabinet is echter niet van plan hen terug te halen en hier te vervolgen, ook al liggen de strafdossiers klaar.

Verzoek om ze op te halen

Zo'n vijftien Nederlanders zitten op dit moment in Syrië in de gevangenis, blijkt uit een recente publicatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Ze zitten vast op diverse plekken in het Koerdische gedeelte van het land. De Koerden vragen al jaren of Nederland de gedetineerden kan ophalen.

Volgens de NCTV is het mogelijk dat deze IS-aanhangers op korte termijn vrijkomen en terugkeren naar Nederland. "Ik zie mijzelf hier niet uitkomen om eerlijk te zijn", zegt M. uit Den Haag.

Correspondent Daisy Mohr en cameravrouw Edmée van Rijn gingen naar het detentiekamp Al Hol in Syrië en spraken met de Nederlandse gevangene:

Er zitten nog zo'n vijf vrouwen met 25 minderjarige kinderen vast in opvangkampen in het noordoosten van het land. Daarnaast lopen er nog enkele tientallen Nederlandse jihadistische uitreizigers vrij rond in Syrië of op andere plekken in de regio.

Tegen alle bekende uitreizigers is het Openbaar Ministerie een strafrechtelijk onderzoek gestart, al is in veel gevallen de vervolging nog niet begonnen. Dat gebeurt pas als iemand wordt teruggehaald naar Nederland of als een verdachte zich meldt bij een Nederlandse ambassade of consulaat.

De Nederlandse regering heeft zich tot op heden nooit actief ingespannen om opgesloten mannelijke jihadisten terug te halen. Al jaren gaan er stemmen op om dat wel te doen, onder anderen van advocaten en terrorismedeskundigen.

In de gaten houden

Nederland kan deze mensen hier berechten, vastzetten op speciale terroristenafdelingen en na het uitzitten van hun straf in de gaten houden. Er kunnen dan ook beperkingen worden opgelegd, dat ze bijvoorbeeld geen contact mogen onderhouden met andere potentiële jihadisten.

Als Nederland deze gevangenen niet terughaalt, kunnen ze op een dag illegaal terugkeren en buiten het zicht van instanties en veiligheidsdiensten aanslagen beramen, is de gedachte. Als je moet kiezen uit deze twee kwaden kies dan voor het zicht houden op deze potentieel gevaarlijke groep, zeggen de advocaten en deskundigen.

Zelf gekozen

Demissionair minister Van Oosten van Justitie en Veiligheid zegt dat altijd per individueel geval zal worden bekeken of terugkeer mogelijk is. Hij wijst erop dat veiligheidsrisico's een belangrijke rol spelen bij deze afweging en dat het voltallige kabinet achter het besluit moet staan.

Ook benadrukt Van Oosten de verantwoordelijkheid van de uitreizigers zelf: "Ik vind wat van mensen die er bewust en vrijwillig voor hebben gekozen om uit te reizen naar het strijdtoneel in Syrië."

Voor de terugkeer van vrouwen en kinderen heeft de Nederlandse Staat zich al wel ingespannen, na een uitspraak van de rechtbank in Rotterdam. Daarmee wilde het kabinet voorkomen dat de vrouwen hun straf in Nederland ontlopen. De afgelopen jaren werden diverse vrouwen veroordeeld tot gevangenisstraffen. Ook verschillende mannelijke Syriëgangers die terugkwamen, kregen jarenlange celstraffen.

De NCTV beschouwt terugkerende jihadisten als een potentieel gevaar, onder meer vanwege hun gevechtservaring in strijdgebied. "Daarnaast kunnen zij na terugkomst bijdragen aan de radicalisering van anderen en hen aanzetten tot het plegen van een geweldsdaad."

In totaal zijn zo'n driehonderd Nederlandse jihadisten naar Syrië en Irak gereisd. Dat gebeurde vooral in de jaren 2013 en 2014. Ruim een derde van deze groep is overleden. Zo'n 90 mensen zijn teruggekeerd naar Nederland. De rest verblijft dus nog op verschillende plaatsen in de regio. Het gaat om ongeveer 75 mensen, onder wie dus een beperkt aantal in de gevangenis.

M. beweert, net als vele andere voormalige IS-strijders, dat hij geen geweld heeft gepleegd. Juist in de Syrische gevangenis bestaat het risico te radicaliseren en dus is terugkeer beter, vindt hij. "Maar ik weet ook dat wij hier nog wel tien jaar kunnen blijven."