Na een chaotische slotzitting schaarden bijna 200 landen zich gisteravond toch achter een deal op de klimaattop in Brazilië. Tot enthousiasme leidde dat niet. De reacties op het resultaat variëren van zuinig tot uitgesproken kritisch.

In het slotakkoord staat dat arme landen meer financiële steun krijgen om zich te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Landen werden het niet eens over plannen om minder gas, olie en steenkool te gebruiken. Hoewel een grote groep landen dit wilde, wisten tegenstanders dit tegen te houden. Het verzet kwam vooral van olieproducerende landen, met voorop Saudi-Arabië.

Vooraf meer verwacht

Demissionair minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans is blij dat er in elk geval een akkoord is. "Natuurlijk hadden we graag concretere afspraken gezien over het terugdringen van CO2-uitstoot, maar we zien genoeg aanknopingspunten om verder te gaan." Ze benadrukt dat klimaatverandering alleen is aan te pakken met internationale samenwerking.

Hermans organiseert volgend jaar met Colombia een conferentie om wél plannen te maken voor een afscheid van steenkool, olie en gas.

Ook Eurocommissaris Wopke Hoekstra die onderhandelde namens de Europese Unie reageert zuinig. "Wij hadden graag nog meer ambitie gehad op het naar beneden brengen van de uitstoot", zegt hij. Volgens hem geeft Europa het goede voorbeeld, maar kun je een mondiaal probleem alleen oplossen met alle landen samen. Toch is hij blij dat er een deal is: "Al met al tel ik mijn zegeningen."

Zand in de motor gooien

Milieuorganisaties en experts zijn veel uitgesprokener in hun kritiek. Klimaatexpert Pieter Pauw vindt het schokkend dat fossiele brandstoffen niet voorkomen in de slotverklaring, terwijl de wereld ergens in de komende jaren officieel door de grens van 1,5 graad Celsius opwarming gaat. "Het voelt alsof we na dertig jaar onderhandelingen nog steeds om de hete brei aan het heen draaien zijn."

Rijke landen zijn volgens Pauw beducht om meer financiële hulp toe te zeggen aan arme landen. Die arme landen zijn vervolgens beducht om zich vast te leggen op meer actie tegen klimaatverandering. Die patstelling maakt het volgens Pauw voor landen als Saudi-Arabië heel makkelijk om zand in de motor te gooien.

'Veel te slappe afspraken'

"Opnieuw trekken ontwikkelingslanden die het kwetsbaarst zijn voor de wereldwijde klimaatcrisis aan het kortste eind", zegt Hilde Stroot, klimaatexpert bij Oxfam Novib. Volgens haar zijn de afspraken om landen te helpen vaag en is onduidelijk waar het geld vandaan moet komen.

Terwijl de voorzitter het akkoord gisteren al had afgehamerd, maakte Colombia nog vergeefs bezwaar tegen het verloop van de onderhandelingen. Het land is er verbolgen over dat in het akkoord geen plannen staan voor het afstappen van olie, steenkool en gas:

Volgens Milieudefensie zijn er veel te slappe afspraken gemaakt. "Om de aarde leefbaar te houden, moeten we wegbewegen van olie, gas en kolen. Het is onthutsend dat dat tien jaar na het klimaatakkoord van Parijs nog steeds niet lukt en dat de belangen van grote vervuilers voor die van mensen en onze planeet gaan", aldus de milieuorganisatie.

Moeizame samenwerking

Het moeizaam tot stand gekomen akkoord roept de vraag op hoe het verder moet met de internationale samenwerking om klimaat- en milieuproblemen aan te pakken. Eerder dit jaar mislukte een top om plasticvervuiling te verminderen. En nog onlangs torpedeerden de Verenigde Staten een deal om de scheepvaart te verduurzamen.

Op deze klimaattop waren de Verenigde Staten niet aanwezig omdat het land zich onder president Trump heeft teruggetrokken uit het klimaatverdrag van Parijs.

De klimaattop is volgend jaar in Turkije, maar wordt geleid door Australië. Beide landen streden tot het laatst om de top te mogen organiseren, wat uiteindelijk tot dit compromis leidde. Dan moet blijken of het chaotische einde van de top in Belém een uitzondering was of dat het steeds moeilijker wordt om nog resultaat te bereiken.

Naast de militaire begraafplaats in Margraten zijn twee informatiepanelen over zwarte militairen geplaatst, die eerder door de VS permanent waren verwijderd van de erebegraafplaats. Die actie is uitgevoerd door de het tv-programma Even tot hier.

Gisteravond was in het programma te zien dat de panelen onthuld werden aan nabestaanden van zwarte soldaten die in Limburg hebben gevochten in de Tweede Wereldoorlog. Volgens presentatoren Niels van der Laan en Jeroen Woe zijn de "verdwenen panelen in ere hersteld". De informatieborden staan net buiten het grondgebied van de begraafplaats, maar zijn vanaf daar wel te zien.

'Past niet in herdenkingsmissie'

De panelen bevatten foto's en informatie over wat zwarte Amerikaanse militairen hebben gedaan in de oorlog. De Amerikaanse beheerder van de begraafplaats had de borden weggehaald. De verhalen over de strijd voor gelijkheid die Afro-Amerikaanse soldaten voerden, pasten niet langer binnen "de herdenkingsmissie", liet de beheerder dinsdag weten aan de NOS.

Nabestaanden waren woedend over het weghalen van de panelen. De makers van Even tot hier hadden behalve de panelen ook andere informatieborden geplaatst lang de begraafplaats. Daarop waren, zoals de presentatoren het noemde, "alle discriminerende acties van de regering-Trump" gebundeld.

Hooibalen

In het weiland naast de begraafplaats was met hooibalen de naam van militair Willy F. James Jr. gelegd. Hij kreeg in WOII de hoogste militaire onderscheiding in het Amerikaanse leger en ligt begraven in Margraten. Zijn naam is te zien vanuit de lucht en blijft volgens de makers van het programma liggen tot de volgende satellietfoto voor Google Maps. "Het weiland is van een boer en daar mogen we doen wat we willen."

De Amerikaanse ambassadeur Joe Popolo verdedigde onlangs het besluit om de panelen weg te halen. "De tentoonstellingen in Margraten zijn er niet om een agenda te promoten die kritiek levert op Amerika", zei hij op sociale media. Op de informatieborden staat benoemd dat zwarte militairen behalve tegen de nazi's ook streden tegen discriminatie in het Amerikaanse leger.

In Schiedam heeft een brand gewoed in de pastorie van de Heilig Hartkerk. De brand was na ruim anderhalf uur blussen volledig uit. Bij de grote brand kwam korte tijd veel rook vrij.

De pastorie is een gebouw pal naast de toren van de leegstaande kerk. Het is de voormalige ambtswoning van de pastoor. Er is niemand aangetroffen in het gebouw, zegt de veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond.

De brand werd rond middernacht ontdekt. Brandweer en politie rukte massaal uit voor het incident. Omwonenden kregen het advies ramen en deuren te sluiten vanwege de rookontwikkeling. De Lekstraat was afgesloten voor verkeer tijdens de bluswerkzaamheden.