De cacaoprijs ligt dit jaar hoog en dat plaatst fabrikanten in de aanloop naar sinterklaas voor een lastig dilemma. Krijgen de kruidnoten net zoveel chocolade als vorig jaar, maar worden ze wel een stuk duurder, of krijgen ze een dunner jasje van chocolade voor een meer betaalbare prijs.

In een jaar tijd is de prijs van chocoladekruidnoten gestegen met ruim 22 procent, blijkt uit cijfers van marktprijsanalist Circana. Er is gekeken naar de kiloprijs van de afgelopen drie maanden en die zijn vergeleken met dezelfde periode een jaar geleden.

Die flinke prijsstijging komt voor een groot deel door mislukte cacao-oogsten in West-Afrika. Die hebben de wereldwijde cacaomarkt maandenlang onder druk gezet. "In landen als Ghana en Ivoorkust werken arme cacaoboeren. En die hebben weinig middelen om zich tegen het veranderende klimaat te beschermen", zegt ING-econoom Thijs Geijer.

Inmiddels is de prijs van cacao alweer een tijdje aan het dalen. Maar het duurt nog wel even voordat dit terug te zien is in de winkels.

Smaak

Om de stevige prijsgroei van chocoladekruidnoten iets te beperken, geven sommige bakkers hun noten een dunner laagje chocolade. "Bij de bodem zie je soms het koekje er doorheen", zegt Miguel Groeneveld van Peppernuts Holland. De kruidnotenmaker zegt dat ze zelf niet hebben afgeschaald, wel hebben ze de prijzen verhoogd.

Een andere optie is minder cacao gebruiken voor de chocolade. "Maar dat heeft ook echt invloed op de smaak", zegt Groeneveld.

Van Delft Biscuits in Harderwijk is een van de grootste kruidnotenfabrikanten van Nederland. Ook hier is gekeken naar andere mogelijkheden, zegt directeur Oscar de Lange. "We hebben alternatieven onderzocht waar veel minder cacaoboter in zit. Die hebben we geproefd, maar dat smaakt heel anders. Toen hebben we besloten dat niet te doen. Ook de retailers wilden dat niet."

Duurdere kruidnoten soms in kleinere zak

De prijs van normale kruidnoten zijn ook fors gestegen, met bijna 13 procent.

Sommige fabrikanten doen de duurdere kruidnoten in een kleinere verpakking, zodat de prijsverhoging minder opvalt. Zo heeft Bolletje geen zak kruidnoten meer van 1 kilo: "We hebben nu een iets kleinere verpakking, zodat we net onder de 4 euro kunnen blijven", zegt een woordvoerder. In een zak zit nu 950 gram. Ook zijn er nieuwe kruidnoten met bijvoorbeeld mokka en stroopwafel. Die zijn duurder dan normale kruidnoten, maar goedkoper dan de choco-variant.

De chocokruidnotenmakers hopen vooral op een lagere cacaoprijs. Sinds mei gaat de prijs stapsgewijs omlaag. Toch zal het nog maanden duren voordat dat is terug te zien in de supermarkt. "De contracten voor cacao zijn vaak zes maanden of langer geleden afgesloten, toen de prijs van cacao nog hoger lag", zegt Rabobank-econoom Sebastiaan Schreijen.

"Chocolade wordt nooit meer zo goedkoop als twee jaar geleden, toen was het de helft", zegt de directeur van Van Delft. Want er speelt meer dan alleen mislukte cacao-oogsten.

Ook loonkosten spelen een rol, zegt ING-econoom Thijs Geijer. "De prijzen van cacao, suiker en zuivel kunnen nog wel een beetje schommelen, maar loonkosten dalen eigenlijk nooit." Ook de energiekosten om cacao te verwerken zijn de laatste jaren fors gestegen.

Andere producten

In andere producten wordt soms ook minder chocolade gestopt, ziet Geijer. "Het is een bredere trend." Een koekje dat eerst 'goed in de chocolade' zat, heeft nu soms alleen nog aan de bovenkant een laagje.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft gevangenisstraffen tot vier maanden geëist tegen drie veronderstelde klanten van een minderjarig meisje dat gedwongen werd tot prostitutie. De komende week verschijnen nog eens tien anderen voor de rechter.

Het gaat om mannen die tegen betaling seks zouden hebben gehad met een meisje uit Roosendaal. Het meisje moest vanaf haar vijftiende onder dwang het bed delen met in totaal drie- tot vierhonderd mannen.

Zij betaalden via digitale betalingsverzoeken. Het OM heeft die getraceerd en degenen onderzocht die minstens twee keer geld naar haar overmaakten. Uiteindelijk worden nu dertien mensen vervolgd. Eén klant is al veroordeeld.

'Laf en leugenachtig'

Een van de mannen, een 39-jarige Rotterdammer, sprak vijf keer met de tiener af in zijn penthouse in Rotterdam. Hij betaalde daarvoor in totaal bijna 2300 euro.

Een 22-jarige verdachte uit Den Haag ontkent alle betrokkenheid en zei onder meer dat hij nog nooit van het meisje heeft gehoord. Een 24-jarige stadsgenoot zou twee keer met het meisje hebben afgesproken. Hij verklaarde onder meer dat hij een bedrag aan haar zou hebben betaald op verzoek van iemand anders.

De officier van justitie vindt dat de drie mannen een "laffe, leugenachtige en ontkennende" houding hebben, citeert Omroep Brabant. Het OM wil dat ze de inmiddels volwassen vrouw ook 750 euro smartengeld betalen.

Hoofdverdachten

Drie hoofdverdachten moesten zich al eerder voor de rechter verantwoorden. Volgens justitie zijn zij degenen die het meisje hebben geronseld en de klanten regelden. Het OM eiste tegen hen gevangenisstraffen tot 4,5 jaar.

De dertien verdachten en de drie hoofdverdachten krijgen 11 december hun straf te horen.

Voor het eerst sinds 2009 heeft de Nederlandse regering een formeel bezoek gebracht aan Syrië. Staatssecretaris Aukje de Vries van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp sprak in Damascus met de Syrische overgangsregering om afspraken te maken over de terugkeer van Syriërs naar hun land.

De Vries: "Ze vinden het belangrijk dat mensen terugkomen om mee te helpen aan de wederopbouw van het land." Er zijn nog veel scholen, ziekenhuizen en wegen verwoest. Nederland geeft geld voor humanitaire hulp en het verwijderen van mijnen.

Sinds juni dit jaar worden de meeste asielaanvragen van Syriërs afgewezen, omdat het land voor de meesten van hen veilig wordt geacht. Dat geldt niet voor iedereen, zegt De Vries. "Ik hoor hier verschillende geluiden over. Ik heb ook gesproken met minderheden, die niet veilig zijn. Dat is wel een zorg voor de toekomst."

5000 euro per volwassene

De Vries had ook een ontmoeting met de Syrische minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Hind Aboud Kabawat. Kabawat is de enige vrouwelijke minister in de regering van president Al-Sharaa. Kabawat was fel tegenstander van Assad en heeft een christelijke achtergrond.

Het kabinet wil dat meer mensen vrijwillig teruggaan en heeft de zogenoemde herintegratieondersteuning voor mensen die vrijwillig naar Syrië terugkeren verhoogd. Het gaat om 5000 euro per volwassene en 2500 euro per minderjarige. Mensen die terugkeren, krijgen daarnaast hun vliegreis betaald.

Het demissionaire kabinet wil ook afspraken maken over de gedwongen terugkeer van Syriërs die geen recht (meer) hebben op verblijf in Nederland. In eerste instantie zal het gaan om criminele Syrische asielzoekers of Syriërs die overlast veroorzaken.

Niet gedwongen

"Natuurlijk willen we dat alle vluchtelingen terugkeren", zegt minister Kabawat tegen de NOS. Ze benadrukt dat mensen die vrijwillig willen terugkeren welkom zijn, maar dat van gedwongen terugkeer nog geen sprake kan zijn. "Ik kan hen niet vragen om hierheen te komen als er nog verwoeste steden zijn en we geen banen en scholen hebben."

Als mensen wel gedwongen worden om terug te keren, zal dat een crisis in het land veroorzaken, zegt Kabawat. "We zijn er niet klaar voor. De internationale gemeenschap moet begrijpen dat we ons moeten voorbereiden." Ze wijst onder meer op de grootschalige verwoesting in het land. "We moeten hen het noodzakelijke kunnen bieden."

De minister benadrukt dat Syrië Nederland ziet als rolmodel als het gaat om het internationaal en humanitair recht. "Ik ben er zeker van dat de vluchtelingen uit Nederland van toegevoegde waarde zijn met hun kennis en nieuwe opleiding", zegt Kabawat. "Syrië heeft hen nodig, maar het moet hun eigen beslissing zijn." Ze roept de internationale gemeenschap op om het land te helpen bij de wederopbouw zodat alle Syriërs kunnen terugkeren.

Midden-Oosten-correspondent Daisy Mohr, vanuit Damascus:

"Wel of niet terugkeren is een heel persoonlijke beslissing en hangt af van zoveel factoren. Vrijwillige terugkeer zien we de afgelopen maanden steeds meer uit buurlanden en ook mondjesmaat uit Europa. Ik heb hier verschillende Syriërs ontmoet die die keus hebben gemaakt en het is voor de één een stuk makkelijker om hier weer op te starten dan voor de ander. Staat je huis er nog? Kan je een baan vinden? Kunnen de kinderen naar school en is het veilig genoeg in de omgeving waar je vandaan komt? Het land is nog volop in transitie en daarom is alles nog zeer onvoorspelbaar.

Over gedwongen terugkeer heb ik in Syrië geen enthousiaste geluiden gehoord. Daarbij komen ook nog heel wat logistieke hobbels kijken. Nederland heeft bijvoorbeeld al sinds 2012 geen ambassade in Damascus en gedwongen terugkeer zal ook de medewerking van de Syrische autoriteiten vereisen. Ik ben benieuwd hoe Nederland dat op korte termijn zal gaan organiseren."

De IND neemt sinds juni dit jaar individuele aanvragen weer in behandeling. De meeste aanvragen worden afgewezen tenzij iemand kan aantonen "een reëel risico te lopen op ernstige schade" te lopen. "Voor bepaalde groepen, zoals LHBTIQ+ en alawieten, geldt mogelijk een verhoogd risico".

Syriërs die van de verhoogde terugkeerondersteuning gebruik willen maken moeten tussen 17 november 2025 en 1 januari 2026 een aanvraag indienen bij de Dienst Terugkeer en Vertrek.

Dit jaar zijn er zo'n achthonderd Syriërs vrijwillig teruggekeerd. In september zette Nederland voor het eerst een chartervlucht in om Syriërs terug te vliegen. Zij kregen een lagere terugkeerondersteuning. Volwassenen hebben 2800 euro gekregen en kinderen 1650 euro.