Bij een explosie en de daaropvolgende brand zijn minstens twee inwoners van een verpleeghuis omgekomen in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Een deel van het gebouw is ingestort en er zitten mogelijk nog steeds mensen vast in het pand. Dat meldt gouverneur Josh Shapiro van de staat in een persconferentie. Volgens een woordvoerder van de brandweer worden er nog vijf mensen vermist.

De explosie vond rond 20.20 uur (Nederlandse tijd) plaats in het stadje Bristol, vlakbij Philadelphia, op het moment dat medewerkers van een energiebedrijf onderzoek aan het doen waren naar een gaslek. Zij waren gebeld vanwege een sterke gaslucht bij het verpleeghuis Bristol Health & Rehab Center.

Bidden

Hoe de explosie ontstond, is niet bekend, evenmin wie de twee slachtoffers zijn die tot nu toe gevonden zijn. Ook vijf uur na de explosie waren brandweerlieden nog met de hand door brokstukken aan het zoeken naar slachtoffers of mensen die levend vastzitten in het gebouw. Ook worden speurhonden en sonar-apparatuur ingezet.

Shapiro riep tijdens de persconferentie de inwoners van Pennsylvania op om "te bidden voor hen die nog vermist worden, en hen die gewond zijn geraakt, en voor de families die nu Kerst gaan vieren met een lege stoel aan hun tafel."

Emmers met verf

Hoeveel mensen er in het pand waren toen de explosie plaatsvond is onbekend. Er is plek voor 174 mensen. Het Bristol Health & Rehab Center kreeg in oktober een slechte beoordeling door inspecteurs van de staat, die constateerden dat er tegen de regels in emmers met verf en een bedframe in de trappenhuizen waren opgeslagen.

Ook stelden zij vast dat de brandblussers niet in goede staat waren, dat tanks met zuurstof niet correct waren opgeslagen, en dat er niet de vereiste barrières waren aangebracht om de verspreiding van vuur en rook tussen de verdiepingen tegen te gaan.

Volgens een recent rapport van Medicare, het zorgverzekeringsprogramma van de landelijke overheid, ligt het niveau in het verpleeghuis "ver onder het gemiddelde".

Bij een eenzijdig ongeluk met een motor in Hoek van Holland is dinsdagavond de bijrijder omgekomen. Het slachtoffer is nog gereanimeerd, meldt regionale omroep Rijnmond, maar dat mocht niet meer baten.

De bestuurder van de motor is aangehouden, meldt de politie. Waarvan deze persoon verdacht wordt, is niet bekend.

Het ongeluk gebeurde rond 19:50 uur aan de Hoeksebaan, een lange en rechte provinciale weg vlakbij de haven van Hoek van Holland. Hoe het ongeval kon gebeuren, is nog niet bekend. Na het ongeluk rukten de hulpdiensten massaal uit, ook een traumahelikopter werd opgeroepen.

De kerk verwarmen, loonstijgingen en onderhoudskosten die alsmaar doorstijgen. Het zijn groeiende zorgen van Nederlandse kerken. De opbrengsten uit donaties blijven stabiel, maar dat is niet genoeg om de inflatie bij te benen. Bijdragen van jongeren en niet-christenen kunnen daar verandering in brengen, denkt de organisatie Actie Kerkbalans.

Ieder jaar houden vrijwilligers van Nederlandse kerken in januari een grote inzamelingsactie. Daarmee kunnen geloofsgemeenschappen een deel van hun kosten dekken. "Voor sommige gemeenschappen is deze actie de levensader van de kerk", zegt Joost Schelling van VKB Kerkrentmeesters. Hij is nauw betrokken bij de donatiecampagne.

Om geld op te halen richt Actie Kerkbalans zich op verschillende groepen, zoals nieuwe en trouwe donateurs, ouderen en jongeren. Dit jaar kijkt de organisatie met extra aandacht naar niet-christenen; voor hen moet het makkelijker worden om te doneren aan de kerk.

Geven voor wijk of dorp

Op een vernieuwde webpagina van de organisatie staat uitleg voor niet-christenen en andere mensen die minder betrokken zijn bij de kerk. "Die zijn vaak best bereid om geld te geven voor de kerk in hun wijk of dorp", zegt Anna Kruse van Actie Kerkbalans. "Ze weten alleen niet altijd waar ze dat kunnen doen. Mensen zien de kerk bovendien niet alleen als een geloofsgebouw. Het is ook een plek met geschiedenis en waar mensen elkaar kunnen ontmoeten."

"Pas als een kerk dreigt te sluiten, komt dat echt bij mensen binnen", zegt Tabitha van Krimpen. Ze is bedrijfskundige en theoloog en werkt aan de Vrije Universiteit Amsterdam. "Mensen staan er niet bij stil hoeveel het kost om een kerk draaiende te houden."

Scheiding kerk en staat

In Nederland wordt van geloofsgemeenschappen verwacht dat ze zonder steun van de overheid hun geldzaken rondkrijgen. Dat heeft te maken met de scheiding van kerk en staat. Het idee is dat de overheid zich niet bemoeit met gebedshuizen zoals de kerk en andersom ook niet.

Gemeenschappen zijn daarom grotendeels aangewezen op giften, maar ze komen ook op andere manieren aan inkomsten. Bijvoorbeeld door het verhuren van hun ruimtes voor een trouwerij of begrafenis. Ook verdienen ze soms geld door te beleggen. Mensen kunnen tijdens kerkdiensten ook geld doen in een collectezak of wat inleggen om een kaarsje op te steken.

Toch komen kerken soms in aanmerking voor overheidssteun, bijvoorbeeld omdat het gebouw een Rijksmonument is dat opgeknapt moet worden. Ook bij verduurzaming kunnen ze gebruik maken van subsidie. Dat levert geloofsgemeenschappen jaarlijks enkele tientallen miljoenen op, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).

Protestantse kerken haalden met Actie Kerkbalans afgelopen jaren steeds ongeveer 172 miljoen euro per jaar op. "De inflatie van de laatste jaren wordt nu niet ingelopen", zegt Schelling. "Eigenlijk had die 172 miljoen in 2021 nu 204 miljoen moeten zijn."

Katholieke kerken halen met de actie een stuk minder op: jaarlijks zo'n 37 miljoen euro. Daarnaast doen ook de Evangelische Broedergemeente en de Oud-Katholieke Kerk van Nederland mee. Die laatste haalde afgelopen vier jaar steeds een half miljoen euro op.

Actie Kerkbalans is toe aan een opfrisbeurt, zegt theoloog Tabitha van Krimpen. "Er zijn nieuwe manieren nodig om ook jonge generaties te betrekken bij de toekomst van de kerk. Jongeren zijn gewend om maandelijks te betalen voor Netflix en Spotify en waarom dan ook niet voor de kerk?"

Kerk-abonnement

Niet elke kerk doet mee aan de landelijke inzamelingsactie. Zo heeft de protestantse Veenkerk in Amersfoort een eigen strategie, vertelt predikant Rolinka Klein Kranenburg.

De overstap was spannend, zegt ze. "We werken nu met een doorlopend abonnement, dus we hoeven niet meer elk jaar opnieuw geld op te halen." Bij Actie Kerkbalans moet dat wel, omdat mensen vaak een eenmalige donatie doen. De predikant van de Veenkerk benadrukt dat mensen zonder abonnement nog steeds welkom zijn.

Een ander voordeel voor de Veenkerk is dat de prijs van een abonnement kan meestijgen met de inflatie, zegt Klein Kranenburg. Volgens de predikant gaat de bijdrage jaarlijks omhoog met 3 tot 5 procent. "Als mensen dat niet willen, moeten ze dat aangeven. Als we niks horen, gebeurt dat automatisch."