Het demissionaire kabinet wil meer Syriërs terugsturen naar Syrië, omdat het daar na de val van het Assad-regime veiliger zou zijn. Maar in het ambtsbericht waarop dit politieke besluit wordt gebaseerd, staat juist dat de situatie heel onzeker is. Hoe zit dat?

In deze podcast bladeren we samen met Henrike Schurink, asieladvocaat bij Van Schie advocaten, door het 164 pagina's lange ambtsbericht dat het ministerie van Buitenlandse Zaken onlangs openbaar maakte. Wat staat daar precies in over de veiligheidssituatie in Syrië? En hoe komt het dat de conclusies die eraan worden verbonden zo verschillen?

Volgens demissionair minister Van Weel kan de asielaanvraag van veel meer Syriërs worden afgewezen, maar hulporganisaties en asieladvocaten zeggen dat het te snel gaat en ook waarschijnlijk tot veel nieuwe rechtszaken gaat leiden. "De minister lijkt vooral voor de bühne te spreken", aldus Schurink.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De aangekondigde treinstaking gaat morgen definitief door. Spoorvakbond VVMC en FNV Spoor willen niet verder praten met de NS. Dat melden de twee aan de NOS. In de regio's Oost en Noordwest zal het werk vanaf 04.00 uur stilgelegd worden. Het gaat in het westen om het gebied in en rond Amsterdam, Haarlem en Alkmaar; in het oosten om de regio rond Nijmegen, Arnhem, Enschede, Hengelo en Zutphen.

NS is met de vakbonden in een conflict over een nieuwe cao beland. Daardoor werd in de afgelopen twee weken drie keer gestaakt. Afgelopen vrijdag kwam NS met een verbeterd loonaanbod, maar dat vinden de twee vakbonden te laag.

Nu wordt morgen dus voor de vierde keer in korte tijd het treinverkeer platgelegd. NS-topman Wouter Koolmees vindt het onverantwoordelijk dat er opnieuw gestaakt wordt. Hij waarschuwde vanmorgen in het NOS Radio 1 Journaal voor interne polarisatie en verlies voor de spoorwegen.

Loonbod

Het laatste loonbod van de NS is 3,25 procent voor dit jaar en 2,75 procent voor volgend jaar. Dat is niet acceptabel voor VVMC en FNV. De bonden willen een stijging van ruim 6 procent.

Ze spraken vandaag nog wel even met NS, maar FNV-onderhandelaar Henri Janssen noemt dit een "teleurstellend overleg".

Twee andere vakbonden steunen de staking morgen niet. Dat gaat om CNV en VHS. Zij wilden juist op dinsdag opnieuw aan tafel met de NS om verder te onderhandelen.

Treinkaartjes

Met het gesprek vandaag wilde NS deze staking voorkomen. NS-baas Wouter Koolmees erkent dat er nog een gat zit tussen het loonaanbod en de looneis, maar zegt dat er geen ruimte is voor hogere lonen.

"De NS draait al vijf jaar op rij verlies sinds corona." Volgens de topman kampt NS met een forse schuld in de afgelopen jaren. Hogere lonen zorgen voor duurdere treinkaartjes, zegt Koolmees.

NS verwacht niet dat de overheid zal bijspringen als de kosten voor loon verder oplopen. "Zowel op bus, tram als trein: er wordt vooral bezuinigd op het OV de komende jaren. Ik geloof niet dat de oplossing uit Den Haag komt."

Polarisatie

Koolmees maakte vanmorgen excuses aan de treinreiziger voor de stakingen. Reizigers kunnen kosten die ze maken voor alternatief vervoer declareren bij de NS. Dat gaat om maximaal 25 euro.

Koolmees zegt zich zorgen te maken over interne spanningen bij NS. "De stakingen zorgen voor tegenstellingen binnen de organisatie." Volgens de topman leggen de stakingen een grote druk op het kantoorpersoneel die steeds moeten zorgen dat de dienstregelingen worden aangepast.

"Het betekent ook dat er heel veel collega's intern heel hard aan het werk zijn om er elke dag weer een nieuwe dienstregeling te bouwen om zal maar zeggen rekening te houden met de staking die zijn aangekondigd", zegt Koolmees. "Dus dat zorgt ook voor heel veel werkdruk intern voor heel."

De gemeente Amsterdam had in de nacht vol geweld tegen Maccabi-supporters beter kunnen communiceren over wat er gebeurde. In het rapport Onder druk concludeert het instituut voor veiligheids- en crisismanagement COT dat burgemeester, politie en OM weinig hadden kunnen doen om het geweld te voorkomen, maar 's nachts een vacuüm lieten ontstaan waarin geruchten, ophitsing en desinformatie tierden.

Het rapport concludeert dat er ongeveer anderhalf uur sprake was van grof geweld, waarin belagers mensen die ze aanzagen voor Maccabi-supporter, Israëlisch of Joods te lijf gingen. Hoewel elke melding die de politie na 01.30 uur kreeg vals alarm bleek, leek er ook daarna op sociale media nog altijd sprake van grootschalig antisemitisch geweld, met berichten over gijzelingen, Jodenjacht en pogroms.

"In de nacht is zeer terughoudend tot niks gecommuniceerd, dit was een weloverwogen besluit", stelt het rapport. Dat was omdat gemeente nog te weinig informatie had over wat er was gebeurd en niet wilde bijdragen aan onjuiste beeldvorming. De onderzoekers raden aan dan toch iets te communiceren. "Communiceer een duidelijk handelingsperspectief (wat kunt u doen?) en blijf ook in de nachtelijke uren uitleggen wat er gebeurt, wat de politie en de gemeente doen, en waarom."

Contrasterend beeld

De gemeente had zo bijvoorbeeld het veiligheidsgevoel kunnen vergroten, denken de analisten. Tot diep in de nacht kreeg de politie telefoontjes van verontruste Maccabi-fans die vreesden een taxi te nemen of niet hun hotel uit durfden, en familieleden uit het buitenland die bang waren dat er supporters gegijzeld waren. Die meldingen stonden in contrast met het beeld dat de politie op dat moment had, dat de rust aan het terugkeren was in de stad.

Nieuwsuur maakte met betrokkenen in december deze terugblik op de nacht:

In de uren na de geweldsuitbarsting communiceerde de gemeente twee keer met het publiek: de politie gaf om 01.40 uur een standaardupdate over de politie-inzet rond de voetbalwedstrijd van de avond ervoor, om 09.00 verstuurde de gemeente een statement van 254 woorden. Het antisemitisch gedrag van die nacht "gaat alle grenzen te buiten en is op geen enkele manier te verdedigen", schreef de gemeente, maar voor verdere vragen moest een persconferentie 3,5 uur later worden afgewacht, want alles "wordt nu in kaart gebracht".

In de tussentijd groeide wereldwijd de ontzetting. Geert Wilders betuigde in het Engels zijn schaamte over de Jodenjacht, premier Netanyahu beloofde evacuatievluchten te sturen om landgenoten te ontzetten en premier Schoof reageerde met afschuw. "De situatie in Amsterdam bracht een dynamiek op gang", vat het rapport samen, "waarin verschillende berichten, ook in de dagen ná het geweld, het onveiligheidsgevoel voedden. Het omgevingsbeeld bestaat altijd uit een mix van feitelijke informatie en fictie (zoals oude beelden, geruchten, etc.)."

Gevaar van gehaast reageren

In een reactie aan de gemeenteraad schrijft burgemeester Halsema dat ze juist vanwege het gebrek aan zekerheid lang stil bleef. Verkeerde informatie kan juist bijdragen aan onrust en onzekerheid, was daarbij de gedachte. "Het verzamelen en wegen van de feiten dient altijd aan communicatie met de bevolking vooraf te gaan, zeker als er veel geruchten en politieke misinformatie zijn."

Daar zijn de onderzoekers het niet helemaal mee eens. "Communiceren zonder daarbij in te gaan op geruchten die leven, maar erkennen dat deze er zijn en onderdeel zijn van onderzoek brengt rust en kan ervoor zorgen dat onjuiste berichtgeving en duiding een minder grote impact heeft."

Ze adviseren gemeentes voor dit soort situaties minder "informatiegestuurd" te werken en juist meer uit te gaan van risicobeperking. De driehoek van burgemeester, politie en OM moet zich niet te veel blindstaren op informatie waaruit blijkt dat risico's wel meevallen, maar juist actief nadenken welke onverwachte risico's wel ineens kunnen ontstaan.

Ze wijzen erop dat dat deels ook al gebeurde: hoewel er geen zorgen waren over confrontaties tussen fans van Ajax en Maccabi, gold het duel in het licht van de mondiale spanningen wel als een risicowedstrijd.

Halsema herkent het beeld dat het COT schetst en zegt de aanbevelingen over te zullen nemen. Toch zegt ze nog te waken "dat de illusie van risico-uitsluiting ontstaat" in haar brief aan de gemeenteraad. "Dit kan tot de verwachting leiden dat misdaad en wanordelijkheden kunnen worden voorkomen. Dit is niet realistisch en zal door geen enkel gezag kunnen worden waargemaakt."

De burgemeester schrijft dat het geweld op velen indruk heeft gemaakt, onder Joodse Amsterdammers die wakker werden met berichten over Jodenjacht tot moslims waar al snel met de vinger naar werd gewezen. "De gebeurtenissen hebben hun sporen achtergelaten in de stad en tot angst, woede en verdriet geleid."