In Chili heeft de ultrarechtse José Antonio Kast de presidentsverkiezingen gewonnen. Hij kreeg meer dan 58 procent van de stemmen in de tweede ronde. De communistische Jeannette Jara bleef steken op ruim 41 procent. Ze heeft haar nederlaag erkend.

Chili kiest met de uitslag voor een flinke verschuiving naar rechts. De verkiezingscampagne stond vooral in het teken van criminaliteit en migratie. Kast heeft beloofd daar hard tegen op te treden. Hij wil strengere controles aan de grenzen, illegale migratie strafbaar stellen en migranten zonder papieren uitzetten. Ook wil hij nieuwe gevangenissen bouwen en het leger inzetten in probleemwijken. Daarnaast wil hij miljarden aan bezuinigingen doorvoeren.

Vergeleken bij veel andere landen in Zuid-Amerika is Chili een relatief veilig land. De afgelopen jaren is het geweld wel toegenomen. Vooral door de instroom van migranten uit Venezuela en de opkomst van georganiseerde misdaad zijn de politieke tegenstellingen toegenomen.

Voor het eerst gold er bij deze verkiezingen een stemverplichting in Chili. Ruim 15 miljoen kiesgerechtigden gingen naar de stembus. In de eerste ronde waren andere kandidaten, onder wie de centrumrechtse Evelyn Matthei en de reactionaire Johannes Kaiser afgevallen.

Strenggelovig

Kast komt uit een invloedrijke familie. Zijn vader kwam uit Duitsland en was een voormalig Wehrmacht-officier en NSDAP-lid uit Beieren. Hij emigreerde na de Tweede Wereldoorlog naar Chili en richtte daar een fabriek voor vlees- en worstproducten op.

Zijn zoon José Antonio Kast is vader van negen kinderen en strenggelovig katholiek, tegen het homohuwelijk en abortus. Hij richtte de Republikeinse Partij op in Chili en probeerde al twee keer eerder president te worden. In 2021 verloor hij van de huidige president Gabriel Boric.

Felicitaties

Kast wordt vaak vergeleken met de Amerikaanse president Trump, mede door de manier waarop hij campagne heeft gevoerd. Daarin sprak hij over het 'deporteren' van illegale migranten en zei hij een hoge muur langs de grens te willen bouwen.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio heeft Kast gefeliciteerd met de overwinning. Ook financiële markten reageerden positief op zijn verkiezing. Chili is de grootste koperproducent van de wereld en een belangrijke leverancier van lithium. Beleggers verwachten van de nieuwe president minder regulering vanuit de overheid.

Nina Jurna, correspondent Latijns-Amerika

"De nieuwgekozen Kast is de meest rechtse leider sinds de militaire dictatuur in het land onder leiding van oud-generaal Augusto Pinochet die aan de macht was tussen 1973 en 1990. Bovendien is van Kast bekend dat hij persoonlijk een groot bewonderaar is van Pinochet, onder wiens regime duizenden mensen werden vermoord, verdwenen, gemarteld of gevangen werden gezet.

Wat deze uitslag ook laat zien is dat ultrarechtse en Trump-gezinde leiders in Latijns-Amerika fors aan terrein winnen, op een moment dat de Verenigde Staten druk bezig is invloed en macht in de regio te verstevigen.

Chili komt nu in het rijtje van voormalige linkse landen waar de afgelopen jaren een ruk naar rechts plaatsvond zoals Argentinië onder leiding van president Javier Milei, Ecuador, en recentelijk nog Bolivia."

In Marokko zijn zeker 21 mensen omgekomen door plotselinge overstromingen, melden plaatselijke autoriteiten. Zeker 32 mensen zijn gewond geraakt.

De overstromingen in de provincie Safi, ruim 300 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Rabat, werden veroorzaakt door hevige regenval. In een uur viel er zoveel regen dat huizen en winkels onderliepen in het oude centrum van de stad Safi. Veel wegen raakten onbruikbaar.

Ook elders in het land is wateroverlast gemeld. In de provincie Tinghir werd het lichaam van een overleden persoon in een auto gevonden nadat het voertuig door een overstroming was meegesleurd. Naar twee vermisten wordt nog gezocht. In de stad Fnideq, in het noorden van het land, liepen parkeergarages en auto's onder water.

Veel bewoners kwamen vast te zitten in het verkeer. Er is een reddingsoperatie opgestart. De meeste gewonden hebben het ziekenhuis verlaten.

Marokko heeft de laatste dagen te maken met storm langs de kust en hevige regen en sneeuwval in het Atlasgebergte. Vanwege de zware weersomstandigheden en de onrustige zee was eerder al het veerbootverkeer over de Straat van Gibraltar stilgelegd.

Correspondent Samira Jadir in Marokko:

"Gezien de droogte waar het land de afgelopen acht jaar onder heeft geleden, zien veel Marokkanen dit als iets positiefs deze winter. In de zuidelijke stad Safi is dit echter op een drama uitgelopen. De stad die bekendstaat om zijn pottenbakkers kwamen de woningen en winkels in minder dan een uur tijd onder water te staan.

Op sociale media zijn heftige beelden te zien van een kolkende stroom water die door de straten raast en van slachtoffers die levenloos in het water drijven. Een oudere vrouw die zich aan de oude stadsmuur vastklampte, kon nog worden gered. De hulpdiensten zijn momenteel op zoek naar vermisten, al is het nog niet precies duidelijk om hoeveel mensen het gaat.

De inwoners van het stadje hebben direct na de ramp flinke kritiek geuit op de lokale autoriteiten. Zo melden burgers dat de riolering van Safi niet deugt en totaal niet is berekend op een plotselinge overstroming zoals deze. Ook zou de hulpverlening te laat op gang zijn gekomen en hekelen de inwoners de lokale bestuurders die sinds de overstroming nog niet te zien of te horen zijn geweest.

Aan de andere kant van het land in Errachdia zorgt hevige regenval ook voor problemen. Daar zijn uit voorzorg mensen geëvacueerd. Niet alleen omdat sommige wijken onder dreigen te lopen. Bij veel oude gebouwen die op een traditionele manier zijn gebouwd, is er instortingsgevaar. Ook uit het stadje Tinghir komen berichten dat de regen daar heeft gezorgd voor een noodsituatie."

De Amerikaanse gezant Witkoff zegt dat er vandaag veel vooruitgang is geboekt in de gesprekken over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Bij de gesprekken in Berlijn spraken hoge functionarissen van Oekraïne en de Verenigde Staten vijf uur lang met elkaar over een Amerikaans voorstel.

Naast Witkoff zaten ook de Oekraïense president Zelensky, Trumps schoonzoon Jared Kushner en de Duitse bondskanselier Merz aan tafel.

Over de resultaten is niets bekendgemaakt, maar Witkoff zegt dat er diepgaande gesprekken zijn gevoerd.

Morgenochtend gaan de gesprekken verder. Het doel was het ontwikkelen van een gezamenlijk standpunt voor een akkoord met Rusland.

Geen NAVO-ambitie meer

Eerder vandaag zei Zelensky dat hij de ambities van zijn land om lid te worden van de NAVO heeft laten varen, een belangrijke koerswijziging voor Oekraïne. Het land wilde graag lid worden om veiligheidsgaranties tegen Rusland te hebben. Nu Oekraïne die ambitie opzegt, hoopt Zelensky dat hij andere veiligheidsgaranties krijgt.

Rusland noemt een NAVO-lidmaatschap van Oekraïne steeds als grote bedreiging voor het land. President Poetin heeft daarom al vaak geëist dat Oekraïne ervan af zou zien. Verder wil Poetin dat Oekraïne grondgebied afstaat aan Rusland, maar die optie werd door Zelensky vandaag opnieuw verworpen.