Gevangenen die een straf moeten uitzitten van minder dan een jaar worden nu twee weken voor het einde van hun straf vrijgelaten en dat blijft voorlopig zo. Het kabinet zei eerder zo snel mogelijk van deze noodmaatregel af te willen, maar ambtenaren gaan ervan uit dat het eerder vrijlaten in elk geval ook volgend jaar zomer nog zal doorgaan.

Dat blijkt uit een intern document van het ministerie van Justitie en Veiligheid dat in handen is van de NOS. Er zijn te weinig plekken in de gevangenissen en wat het meest knelt: er zijn te weinig cipiers om gevangenen in de gaten te houden. Niet alle gestraften kunnen daardoor hun volledige straf uitzitten.

Daarom heeft het kabinet noodmaatregelen genomen om de druk op de gevangenissen wat te verlichten. Gevangenen worden, als ze aan voorwaarden voldoen, twee weken eerder vrijgelaten. Daardoor ontstaan meer vrije plekken. Zwaargestraften en zedendelinquenten zijn uitgesloten van de regeling.

Zelfmelders op wachtlijst

Ook worden sommige veroordeelden, die niet als heel gevaarlijk worden ingeschat, niet opgeroepen om hun straf uit te zitten. Deze zogeheten 'zelfmelders' moeten zich alsnog bij een gevangenis melden als de wachtlijst is weggewerkt en zij hun straf kunnen uitzitten. Op die wachtlijst staan inmiddels 3.281 personen.

Verantwoordelijk staatssecretaris Arno Rutte (VVD) zei eerder dat hij ervan baalt dat gedetineerden eerder vrijgelaten worden. "Ik doe er alles aan om dat in te trekken", zei hij twee maanden geleden. Maar uit interne stukken blijkt dat zijn ambtenaren niet geloven dat dat snel kan.

De ambtenaren rekenen voor dat als de noodmaatregelen zo doorgaan de bezetting van de gevangenissen in de zomer van 2026 toch nog licht is gestegen. Als het vervroegd vrijlaten wordt ingetrokken, worden de problemen alleen maar nog groter.

'Holt rechtsstaat uit'

"Onder dit kabinet wordt het cellentekort alleen maar erger", reageert D66-Kamerlid Sneller op de stukken. Hij wil dat de staatssecretaris daar een eerlijk beeld over schetst. GroenLinks-PvdA-Kamerlid Abdi wijst erop dat dit probleem al langer bekend is, maar er nog steeds niet genoeg wordt geïnvesteerd in meer cellen en cipiers om het op te lossen. "Als straffen niet meer worden uitgevoerd, holt dat de rechtsstaat uit."

"De maatregelen die we al langere tijd moeten nemen, zijn en blijven zuur", zegt staatssecretaris Rutte er zelf over als hem het verhaal uit het document wordt voorgelegd. Gezien de situatie kunnen we "voorlopig nog niet af van dit lelijke paardenmiddel", zegt de VVD'er.

Rutte was vandaag ook in debat met de Kamer over het gevangeniswezen. De VVD'er beloofde daar nog eens dat hij snel met een 'menukaart' komt waarin beschreven staat waar we "op afstevenen" als er geen geld bijkomt.

In die menukaart komen verschillende oplossingen te staan en wat ze kosten, zoals het heropenen van de gevangenis in Almere. Daar heeft de bewindspersoon nu niet genoeg geld voor, erkende hij. Ook gaf hij toe dat de problemen alleen maar erger worden als er geen geld bij komt, omdat de komende jaren gevangenissen onderhouden moeten worden en daarom niet gebruikt kunnen worden.

Op zo'n 400 meter van het Witte Huis in Washington zijn twee leden van de Nationale Garde neergeschoten en aan hun verwondingen overleden. Dat meldt de gouverneur van West-Virginia, waar de twee vandaan kwamen.

De schutter is aangehouden. Volgens president Trump is de schutter zwaargewond.

Op de plek van de schietpartij zijn veel hulpverleners aanwezig:

De beschieting vond om 14.20 uur lokale tijd plaats bij een metrostation.

Op beelden die online circuleren is te zien dat een man in militair uniform op de grond ligt, en dat twee politieagenten hem lijken te verzorgen.

Volgens justitieminister Bondi zijn er ook federale agenten van de FBI ter plaatse.

Trump in Florida

Het Witte Huis is in lockdown, meldt de woordvoerder van het Witte Huis. President Trump en vicepresident JD Vance zijn niet in Washington.

Trump verblijft in Mar-a-Lago, zijn buitenverblijf in Florida. Volgens de woordvoerder is Trump ingelicht over de schietpartij en houdt het Witte Huis "deze tragische situatie nauwlettend in de gaten".

In verschillende Amerikaanse steden heeft de regering-Trump de Nationale Garde ingezet. Volgens de Amerikaanse president zijn deze militairen daar gestationeerd om "de orde in de stad te herstellen". Burgemeesters zijn daartegen; zij vinden dat Trump zijn macht op deze manier misbruikt.

Vliegveld tijdelijk dicht

Het nationale vliegveld van Washington was vanwege veiligheidsredenen tijdelijk afgesloten voor binnenkomende en uitgaande vluchten, meldt Reuters. De afsluiting duurde ongeveer een halfuur.

De Peruaanse oud-president Martin Vizcarra is veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf voor corruptie. Jaren voor hij president werd, zou hij steekpenningen hebben aangenomen. Vizcarra werd in 2018 gekozen en moest twee jaar later aftreden toen de fraude aan het licht kwam en er een onderzoek naar hem werd gestart.

In 2021 probeerde hij opnieuw aan de macht te komen, maar het parlement legde hem een verbod op van tien jaar op het uitoefenen van bestuurlijke functies.

Niet alleen in de gevangenis

Vizcarra heeft volgens de rechter omgerekend 583.000 euro aangenomen van buitenlandse bouwbedrijven in ruil voor contracten voor de overheid. Hij deed dat in 2014, toen hij gouverneur was van de zuidelijke regio Moquegua. Hij hield vol dat hij onschuldig is en zei dat hij slachtoffer is geworden van politieke vervolging.

Vizcarra is niet de eerste Peruaanse leider die in de gevangenis belandt voor corruptie. Er zitten nog drie voormalig presidenten in de cel. Alejandro Toledo (president van 2001 tot 2006) en Ollanta Humala (2011-2016) zitten een straf uit voor corruptie, Pedro Castillo (2021-2022) vanwege een poging tot staatsgreep. Voormalig president Fujimori zat meer dan 15 jaar vast voor omkoping. Hij werd in 2023 vrijgelaten en overleed een jaar later.

Politieke chaos

Vizcarra's oudere broer Mario is van plan om volgend jaar april mee te doen aan de presidentsverkiezingen voor de partij die zijn broer in 2021 heeft opgericht, Perú Primero, met Martin als belangrijkste adviseur. Deze partij steunde de protesten tegen president Dina Boluarte, die vorige maand door het parlement werd afgezet. Zij wordt verantwoordelijk gehouden voor de toegenomen criminaliteit in het land.

Peru verkeert al jaren in een politieke chaos. Sinds het aftreden van Vizcarra heeft het land al vijf presidenten gehad. Na het aftreden van Dina Boluarte is parlementsvoorzitter José Jeri tot president benoemd. Ook tegen zijn regering is al geprotesteerd.