De Nobelprijs voor de Geneeskunde gaat dit jaar naar de Amerikaanse Victor Ambros en Gary Ruvkun voor het ontdekken van microRNA en de rol daarvan in genregulatie.

De onderzoekers vallen in de prijzen omdat hun ontdekking van dit molecuul "van fundamenteel belang blijkt te zijn voor hoe organismen zich ontwikkelen en functioneren", aldus de organisatie van de prijs.

Ambros voerde het onderzoek uit aan de Universiteit van Harvard. Hij is op het moment hoogleraar natuurwetenschappen aan de Universiteit van Massachusetts. Ruvkuns onderzoek werd uitgevoerd in het Massachusetts General Hospital en de Harvard Medical School, waar hij hoogleraar genetica is.

Toen Ambros en Ruvkun hun ontdekking voor het eerst publiceerden, in 1993, reageerde de wetenschappelijke gemeenschap "met een bijna oorverdovende stilte", stelt het Nobelcomité. Het ontdekte proces was zo ongewoon, dat wetenschappers dachten dat het wel een bijzonderheid moest zijn van het diertje waarin het was onderzocht, het wetenschappelijke troetelwormpje C. elegans.

In 2000 ontdekte Ruvkun echter nog een microRNA, ditmaal een variant die in het hele dierenrijk voorkwam. Toen sloeg de aanvankelijke scepsis om in enthousiasme, en werden al snel nog honderden microRNA's gevonden. Inmiddels weten we dat er in de mens meer dan duizend verschillende microRNA's actief zijn.

Thomas Perlmann, de secretaris generaal van het Nobelcomité, heeft Ruvkun gebeld om het nieuws te vertellen. "Het duurde lang voordat hij aan de telefoon kwam en hij klonk eerst erg moe, maar hij werd vervolgens snel enthousiast en blij toen hij begreep waar het gesprek om ging."

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor de Geneeskunde naar de Hongaarse Katalin Karikó en Drew Weissman uit de Verenigde Staten. Door hun onderzoek konden effectieve mRNA-vaccins worden ontwikkeld ten tijde van de coronapandemie. Karikó en Weissman voerden hun onderzoek samen uit aan de universiteit van Pennsylvania in de VS.

De laatste keer dat een Nederlander een Nobelprijs won was in 2021, toen de Nederlands-Amerikaanse Guido Imbens de Nobelprijs voor Economie kreeg. De Nobelprijs voor Economie in feite geen 'echte' Nobelprijs, omdat deze niet door grondlegger Albert Nobel zelf is bedacht.

Deze week zijn er nog meer prijzen te verwachten. Morgen wordt de Nobelprijs voor Natuurkunde bekendgemaakt, woensdag voor Scheikunde, donderdag voor Literatuur, vrijdag voor Vrede en volgende week voor Economie. De prijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van naamgever Alfred Nobel.

Jalal O., de Rotterdammer die wordt verdacht van betrokkenheid bij de productie van drugs in een garagebox in Rotterdam-Zuid, komt onder voorwaarden vrij. De Rotterdamse rechtbank schorste vandaag de voorlopige hechtenis van de verdachte.

In de garagebox aan de Schammenkamp was eind januari een grote explosie. De knal en de brand die daarop volgde verwoestte een wooncomplex. Drie mensen kwamen om het leven, onder wie een familielid van de verdachte. Buurtbewoners probeerden met gevaar voor eigen leven mensen uit het vuur te halen. Ook O. hielp hierbij. Enkele dagen later werd hij aangehouden.

Het OM stelt dat er in de garagebox cocaïne werd versneden en beschuldigt O. ervan dat hij cocaïne heeft vervaardigd, bewerkt en verkocht. O. wordt niet verdacht van de explosie, omdat nog niet vaststaat waardoor die is veroorzaakt.

'Niets mee te maken'

O. hoeft de uitspraak van de rechter in zijn zaak dus niet in een cel af te wachten. Hij krijgt een enkelband, moet zijn paspoort inleveren en mag niet in de wijk Zuidwijk komen. "Hij zal zich op een later moment voor de rechter moeten verantwoorden", schrijft het Openbaar Ministerie (OM).

Jalal O. is de huurder van de garagebox waar de explosie was. Na de explosie stond hij de media meerdere keren te woord.

Volgens de advocaat van O. is Jalal onschuldig en wist hij niet dat er een drugslab in het pand zat. Ook zelf ontkent O. dat hij betrokken was bij de productie van drugs. "Als ik hier iets mee te maken had, was ik niet uit het buitenland teruggekomen voor deze zaak." Op de avond van de explosie was de verdachte in België.

Beloning van 15.000 euro

Het OM looft een beloning van 15.000 euro uit voor de gouden tip in het onderzoek naar de explosie. Volgens het OM gaat de recherche ervan uit "dat er mensen zijn die meer weten over wat er zich in het pand aan de Schammenkamp, waar vermoedelijk harddrugs werden geproduceerd, heeft afgespeeld en wie daarbij betrokken waren".

Drugsbendes in Marseille zijn opnieuw en op uiterst gewelddadige wijze met elkaar in conflict geraakt. Bij incidenten met tieners vielen in twee dagen tijd twee doden: een jongen van vijftien werd op gruwelijke wijze vermoord en een jongen van 14 vermoordde een onschuldige taxichauffeur.

Er is sprake van "uitzonderlijke wreedheid, koelbloedige moord en extreme verjonging van de daders", aldus openbaar aanklager Nicolas Bessone. "De drugsoorlog is volledig uit de hand aan het lopen."

Bessone hield gisteren een persconferentie over het recente geweld in de noordelijke wijken van Marseille. Daar zijn sinds jaar en dag verschillende drugsbendes actief. Een van de leden van zo'n bende zou afgelopen week vanuit de gevangenis opdracht hebben gegeven voor een "intimidatieactie" bij rivaliserende dealers.

Levend in brand gestoken

Een 15-jarige jongen kreeg 2000 euro betaald als hij een woningdeur zou beschieten en in brand steken, aldus justitie. De jongen ging er met een vriend van 15 naartoe, maar werd daar staande gehouden door onbekenden. Die zagen dat hij een wapen bij zich had en begonnen hem daarna toe te takelen.

De jongen werd 50 keer met een mes gestoken en daarna levend in brand gestoken, zei aanklager Bessone. De andere jongen kon ontkomen en werd later opgepakt.

Taxichauffeur doodgeschoten

De 23-jarige opdrachtgever die in de gevangenis zit, wilde daarna wraak nemen. Afgelopen vrijdag bood hij, opnieuw vanuit zijn cel, een 14-jarige jongen 50.000 euro om een rivaal liquideren in de beruchte wijk Felix-Pyat.

De jongen nam een taxi naar de afgesproken plek. Hij had een vuurwapen bij zich en werd begeleid door een andere tiener. Toen de taxi in de wijk aankwam, weigerde de chauffeur te stoppen. De 14-jarige schoot de man toen een kogel door zijn hoofd. De dertiger overleed. "Hij had niks te maken met drugshandel, maar deed die avond gewoon zijn werk", aldus aanklager Bessone.

De 14-jarige jongen belde daarna zijn opdrachtgever, om snel "gered" en opgehaald te worden uit de wijk van de rivaliserende bende. Maar de opdrachtgever besloot om de naam van de jongen door te geven aan de politie, net als de locatie waar hij zich bevond. Hij werd opgepakt.

Het geweld in de noordelijke drugswijken van Marseille is niet nieuw. Vorig jaar vielen er 49 doden hij liquidaties over en weer tussen rivaliserende bendes. Dit jaar vielen er tot nu toe 17 doden hij drugsgeweld.

Drugshandel verplaatst

President Macron reisde in 2021 met ministers naar Marseille en legde toen 5 miljard op tafel om de levensomstandigheden te verbeteren. De Franse Rekenkamer noemde het plan in een analyse "geïmproviseerd". "De voorgestelde maatregelen zijn geen goed antwoord op de problemen die er spelen."

Vorig jaar werd een enorme politiemacht de noordelijke wijken in gestuurd om de drugshandel een halt toe te roepen. Kopstukken van drugsbendes werden gearresteerd en verkooppunten werden opgerold. Dat zorgde destijds voor een zucht van verlichting bij veel bewoners.

Maar veel drugshandel verplaatste zich, bijvoorbeeld naar nieuwe verkooppunten in de wijk. En veel kopstukken van bendes weten ook vanuit de gevangenis nog dood en verderf te zaaien, zoals de afgelopen week is gebleken.