Tientallen kerken binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken (CGK) gaan zich afsplitsen. Dat gebeurt uit onvrede over de koers van de rest van de organisatie op het gebied van homoseksualiteit en vrouwelijke dominees. Daarmee is er voor het eerst sinds 1892 een scheuring binnen het kerkgenootschap.

Al is dat volgens de kerken zelf niet aan de orde. "Er is een breed gedragen wil om elkaar vast te houden als Christelijke Gereformeerde Kerken. Daartoe gunnen we elkaar de ruimte die plaatselijk nodig is in dit proces", zeggen de kerken na een bijeenkomst in de Pniëlkerk in Veenendaal. Kenners zijn het daarmee oneens en spreken wel degelijk van een kerkscheuring.

Vrouwelijke dominees

Zo'n zeventig conservatievere plaatselijke CGK-kerken zijn het niet eens met het beleid ten aanzien van homoseksualiteit en vrouwelijke dominees. De conservatieve kerken vinden het niet goed dat sommige, meer progressieve kerken binnen het genootschap ruimte geven aan vrouwelijke dominees en een iets lossere omgang met homoseksuele kerkleden. Deze homoseksuelen mogen bijvoorbeeld belijdenis doen.

De oprichting van de CGK gaat terug naar 1892. In totaal telt het genootschap 181 plaatselijke kerken. Daarmee staat het voor een klein deel van gereformeerd Nederland, dat zich ook in andere kerkgenootschappen heeft verzameld.

Een deel van de conservatieve kerken kwam vandaag bijeen in Veenendaal om te beslissen of ze, los van de algemene vergaderstructuur, een eigen vergaderstructuur willen optuigen. In kerkelijke termen wordt dat ook wel een synode genoemd.

"Op het moment dat je je zo opnieuw organiseert, is er feitelijk sprake van een kerkscheuring", zegt Arnold Huijgen. Hij is Theoloog des Vaderlands en daarnaast ook predikant binnen de CGK. "Van voorgaande kerkscheuringen weten we dat zo'n scheuring dwars door gezinnen en huwelijken heen kan lopen."

Wat is de CGK?

Nederlandse gereformeerde christenen zijn verdeeld over allerlei verschillende kerkgenootschappen. Zo heb je, naast de CGK, onder meer de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) en de Gereformeerde Gemeente in Nederland (GGiN).

Bij de CGK zijn zo'n 66.000 leden aangesloten, van wie een groot deel actief lid is.

Volgens de eigen website gelooft de kerk dat de Bijbel het betrouwbare woord van God is. De landelijke organisatie van de CGK formuleerde eerder dat homoseksualiteit een zonde is en vrouwen geen dominee mogen worden in de kerk. Een aantal progressievere gemeenten wijkt inmiddels af van die lijn.

"De 'middengroep' in de CGK is vrij genuanceerd over deze thema's en wil ondanks verschillen het genootschap bij elkaar houden. De conservatieve kerken vinden dat het genootschap zich overal aan de regels moet houden", zegt theoloog Huijgen.

Volgens Huijgen kan de kerkscheuring juist in die middengroep frictie opleveren. "Dat zijn vaak kleine gemeenten, zij moeten na een afscheiding besluiten bij welke variant ze zich aansluiten. Als om die reden een aantal kerkleden vertrekt, kunnen de kerken op termijn bijvoorbeeld het kerkgebouw of de predikant niet meer betalen."

Lang stond de CGK juist bekend als een heel saamhorig kerkgenootschap, zegt Huijgen. "Deze scheuring is historisch gezien wel heel bijzonder. De CGK is sinds de oprichting in de 19e eeuw nog nooit gescheurd en stond altijd bekend om zijn vriendelijke cultuur", zegt hij. "Andere genootschappen keken vaak met veel bewondering naar de CGK."

Volgens Huijgen is die cultuurverandering wel logisch. "Er zijn een hoop zij-instromers in de kerk gekomen, mensen die overstapten vanuit andere kerkgenootschappen. Die zij-instromers lijken uniformiteit belangrijker te vinden dan samen blijven."

Oekraïne zat achter de aanval gistermiddag op Russische olietankers in de Zwarte Zee. Dat zegt een bron binnen de Oekraïense veiligheidsdienst tegen persbureaus AP en Reuters. Doelwit van de droneaanval waren de tankers Kairos en Virat. Eerder vandaag kwam Oekraïne met beelden van de aanval, zonder die officieel op te eisen.

Beide vaartuigen zijn onderdeel van de Russische schaduwvloot, die volgens de database van OpenSanctions wordt gebruikt om de sancties tegen Moskou te omzeilen. De schepen voeren onder de vlag van Gambia.

Er brak brand uit op de Kairos toen hij op 52 kilometer afstand van de Turkse provincie Kocaeli voer. De tanker was onderweg vanuit Egypte naar de Russische haven Novorossiejsk. Vervolgens werd de Virat geraakt, op 64 kilometer uit de Turkse kust.

Volgens de Turkse minister van Transport en Infrastructuur, Abdulkadir Uraloglu, zijn 25 bemanningsleden van de Kairos gered door de Turkse kustwacht. Ook de 20 bemanningsleden van de Virat zouden veilig zijn.

Sancties

In januari dit jaar legden de Verenigde Staten de Virat sancties op, gevolgd door de Europese Unie, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en Canada. In juli legde de EU de Kairos sancties op, gevolgd door Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk.

De schepen konden olie ter waarde van bijna 70 miljoen dollar vervoeren.

Oekraïne heeft beelden vrijgegeven waarop te zien is hoe de tankers door zeedrones worden aangevallen:

Het gerinkel van glasscherven die opgeveegd worden, echoot tussen de Kyivse flatgebouwen. Aan een kant zijn de ramen eruit geblazen, aan de andere kant is een zwartgeblakerd gat te zien dat een kamikazedrone heeft achtergelaten.

Schoonmakers met oranje vestjes lopen met emmertjes vol puin op en neer naar een stortbak. Een vrouw die aan het werk is, schiet vol. "Het brengt zoveel pijn, al die mensen die omkomen."

Het leed van de aanval eerder deze week op het eilandje Roesanivka in Kyiv is nog vers. Wat daarna komt, is na bijna vier jaar oorlog een ritueel geworden. Oekraïners ruimen, vegen, en plaatsen geperste houten platen voor de kapotte ramen, zodat inwoners zo goed en zo kwaad als het kan hun leven weer kunnen oppakken. Maar wel in de wetenschap dat twee buurtbewoners zijn gedood.

Aanvallen gaan door

Terwijl de afgelopen tien dagen Oekraïne volop in het nieuws was vanwege onderhandelingen over een mogelijk 'vredesplan' en een corruptieschandaal dat de belangrijkste adviseur van president Zelensky dwong tot vertrek, gaan de Russische luchtaanvallen op steden onverminderd hard door. Afgelopen nacht was Kyiv opnieuw doelwit.

Na middernacht konden inwoners de Oekraïense luchtafweer horen, gevolgd door inslagen van kamikazedrones en raketten die tot aan de vroege ochtend bleven komen. Opnieuw kwamen twee mensen om, tientallen raakten gewond. Voor inwoners van de hoofdstad betekende het de zoveelste slapeloze nacht, die veel mensen in schuilkelders of metrostations doorbrachten.

Op beelden van vannacht valt te zien hoe mensen in Kyiv op straat rennen na het afgaan van het luchtalarm:

Oekraïners snakken naar vrede, dat is ook steeds de boodschap van president Zelensky. Maar wel een vrede die ervoor zorgt dat Rusland niet later de oorlog hervat.

Het desastreuze 'vredesplan' dat de Amerikanen met de Russen hadden opgesteld, is inmiddels aangepast na intensieve onderhandelingen met de Oekraïners. Nog altijd is niet duidelijk wat daar in staat over het al dan niet opgeven van grondgebied en over veiligheidsgaranties.

Weinig hoop

Voor de inwoners van Roesanivka voelen al die gesprekken ver weg, abstract en weinig hoopgevend. "Wij snappen niks van wat nu gebeurt", zegt een man die zijn hond uitlaat. Verder praten over 'al die politiek', daar heeft hij geen zin in.

Twee vrouwen die naar de uitgebrande appartementen kijken en analyseren hoe de flat geraakt is, hebben er ook weinig vertrouwen in. "Niemand vertelt ons de waarheid. We hopen dat we winnen, maar ja", zegt de een. "Wij volgen het nieuws op tv en op de radio", vult de ander aan. "Wat kunnen wij gewone mensen weten? Wij leven in angst en onwetendheid."

Binnen op de zevende verdieping zijn Irina en haar man Taras een uitgebrand appartement aan het leegruimen. Zwartgeblakerd keukengerei en andere huisraad verdwijnen in een grote vuilniszak. De buitenmuur is grotendeels verwoest.

Het is hun flat, maar haar 86-jarige oudtante woonde er, zegt Irina die een foto van een glimlachende vrouw laat zien. "Ze was nog gezond, vitaal en hield van wandelen. Ze genoot van het leven."

De oudtante had volgens Irina tijdens de Tweede Wereldoorlog een Duits concentratiekamp overleefd, om nu hier door een Russische kamikazedrone uit haar bed te worden geblazen en waarschijnlijk te stikken in de rook.

Vanwege de begrafenis en alles wat geregeld moest worden, had Irina weinig tijd om het nieuws te volgen. Maar ze had daar eigenlijk ook geen zin in, zegt ze. "Eerlijk gezegd hebben weinig mensen nog hoop. Een vrede in de nabije toekomst is niet realistisch."

De Russische president Poetin maakte gisteren opnieuw duidelijk dat Rusland niet zal stoppen tot het in ieder geval de hele Donbas in handen heeft. "Als Oekraïense troepen zich terugtrekken uit het gebied dat ze 'bezetten', dan stoppen de gevechten. Als ze dat niet doen, zullen we dit met militaire kracht bereiken."

Uit peilingen blijkt dat een meerderheid van de Oekraïeners nog altijd tegen het opgeven van grondgebied is. Maar het pijnlijke gesprek wordt zeker gevoerd, zegt Irina. "Ik durf het bijna niet te zeggen, maar we kunnen de Donbas beter vergeten. Mensen praten erover, en ik ken zelfs Oekraïners uit de Donbas die zeggen dat de regio maar afgestaan moet worden."

Alleen zou dat voor Oekraïne betekenen dat Rusland opnieuw wegkomt met zijn agressie. En de zorg is dat dit Moskou een veel betere positie zou geven om later weer door te gaan, om nog meer van Oekraïne af te nemen. Die zorg erkent Irina ook. "Toch zeg ik: een slechte vrede is beter dan deze vreselijke voortzetting van de oorlog."