Luchtvaartmaatschappijen in de Verenigde Staten hebben vandaag bijna 1200 vluchten geannuleerd als gevolg van de shutdown, het stilleggen van de federale overheid. Ook zijn er honderden vluchten vertraagd.

De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA besloot vorige week om het vliegverkeer boven het land te beperken. Dat was volgens de FAA nodig om de veiligheid in de lucht tijdens de shutdown te garanderen. Eind september werden de Democraten en Republikeinen het niet eens over de federale uitgaven. Democraten stemden niet in met de begroting, omdat het verlengen van de zorgverzekering van 24 miljoen Amerikanen niet was verzekerd.

Door de shutdown krijgt een deel van de ambtenaren niet meer betaald. Het gevolg was dat bij de FAA te weinig mensen bleven werken. Luchtverkeersleiders moeten tijdens de shutdown onbetaald doorwerken, en sommigen komen daarom niet meer naar hun werk. Sinds de shutdown zijn duizenden vluchten geannuleerd of vertraagd.

Einde shutdown

Er is een grote kans dat de shutdown snel ten einde komt. De Amerikaanse Senaat ging vannacht akkoord met het beëindigen van de shutdown. Het Huis van Afgevaardigden moet er nog over stemmen. Die stemming is morgen en naar alle waarschijnlijkheid zal het Huis met het wetsvoorstel instemmen, want de Republikeinen hebben daar de meerderheid.

Wanneer president Trump zijn handtekening eronder zet, wordt er een punt gezet achter de langste shutdown in geschiedenis van de VS.

Of het aantal geannuleerde vluchten daarna snel zal afnemen, is nog niet duidelijk. De Amerikaanse minister van transport, Sean Duffy, zegt dat de FAA nog niet heeft besloten de maatregelen te beëindigen. "We zullen dat pas doen als de cijfers aangeven dat we dat kunnen doen."

Twee 17-jarige jongens uit Zaandam zijn veroordeeld voor het dreigen met een schietpartij op een middelbare school in Zaandam in 2023. Vanwege die bedreiging sloten drie scholen een dag lang de deuren.

De eerste verdachte, die destijds 15 jaar oud was, is veroordeeld tot 135 dagen jeugddetentie, waarvan 120 dagen voorwaardelijk, en een werkstraf van 100 uur. De tweede verdachte, destijds 14 jaar, kreeg een werkstraf van 120 uur, wat bij niet of niet goed uitvoeren kan worden vervangen door 60 uur jeugddetentie.

Dreigmail

De twee stuurden in april 2023 een dreigmail met foto's van vuurwapens naar het vmbo Pascal Zuid in Zaandam. In de mail, die gericht was aan de medewerkers van de school, stond dat zij de leerlingen en docenten iets wilden aandoen.

Vanwege de dreigmail sloot de school de deuren en schakelde de politie in. Ook twee andere scholen in de buurt lieten hun leerlingen thuis. De situatie leidde tot grote onrust onder leerlingen, ouders en personeel.

De 15-jarige jongen stuurde ook nog een mail waarin hij 100.000 dollar in cryptovaluta eiste als voorwaarde om de dreiging in te trekken. Hij gebruikte daarbij ID-gegevens van een klasgenoot, waardoor het leek alsof die jongen achter de dreiging zat. De klasgenoot werd vervolgens aangehouden en zat een dag onterecht vast.

Tijdens het 2,5 jaar durende politieonderzoek naar het incident kwamen nog meer strafbare feiten aan het licht, meldt het Openbaar Ministerie. De twee jongens bleken zich ook bezig te hebben gehouden met online-oplichting, computervredebreuk en het manipuleren van computergegevens. De oudste verdachte had hackingtools in bezit en werd verdacht van witwassen.

De straffen zijn relatief laag vanwege de lage leeftijd van de jongens en vanwege het feit dat ze daarna geen strafbare feiten meer hebben gepleegd.

Wie krijgt hulp bij de opvang van asielzoekers, en wie moet die hulp geven? Daarover presenteerde de Europese Commissie vanmiddag de eerste ideeën. Veel EU-landen, waaronder Nederland, keken er al weken naar uit.

Griekenland, Cyprus, Spanje en Italië zijn de landen waar veruit de meeste asielzoekers aankomen in de EU. Zij hebben daarom te maken met een hoge migratiedruk, zegt de Commissie. En daarom kunnen zij andere landen waar minder asielzoekers zijn, zoals Nederland, vragen om mensen van ze over te nemen.

Het is voor het eerst dat dit in Brussel vastgesteld wordt met als doel om asielzoekers eerlijker over de hele Europese Unie te verdelen. De bedoeling is dat dit voortaan ieder jaar gebeurt. In jargon heet dat 'de jaarlijkse solidariteitspool', een soort Europese spreidingswet.

"We bouwen een systeem dat rechtvaardig en sterk is", zegt EU-migratiecommissaris Brunner. 'We steunen landen die disproportioneel veel druk ervaren."

Drie categorieën

De Europese Commissie heeft alle EU-landen onderverdeeld in drie categorieën. Landen waar 'de migratiedruk hoog' is, landen waar het 'risico bestaat dat de migratiedruk hoog' is, en landen waar de 'migratiedruk aanzienlijk' is.

Nederland valt in de indeling van de Commissie in de tweede categorie, waar de meeste EU-landen in zitten. Deze landen lopen volgens de Commissie 'risico op migratiedruk', omdat er vorig jaar veel asielzoekers binnenkwamen, of omdat de asielopvang in die landen de toestroom niet aankan.

De Europese spreidingswet is onderdeel van het nieuwe asiel- en migratiepact dat volgend jaar juni ingaat. Vanaf dat moment moet aan de buitengrenzen van de EU sneller worden onderzocht of iemand veel kans maakt op asiel. Als dat zo is, kan hij de procedure in. Maakt een asielzoeker weinig kans, bijvoorbeeld omdat hij uit een land komt waar geen oorlog is, dan kan hij worden vastgezet.

De bedoeling is dat er op die manier minder asielzoekers naar de EU komen. Degenen die wel recht hebben, kunnen niet allemaal in de landen blijven waar ze aankomen, zoals Spanje, Griekenland, Cyprus en Italië. Daarom is de 'solidariteitspool' in het leven geroepen.

Asielzoekers overnemen

Landen waar de migratiedruk lager is, kunnen asielzoekers overnemen, maar ze kunnen er ook voor kiezen om dit af te kopen, voor ongeveer 20.000 euro per asielzoeker. Nederland heeft al laten weten dat laatste te gaan doen.

Nederland heeft er bij de Europese Commissie op aangedrongen dat de landen waar veel mensen aankomen de asielverzoeken ook echt in behandeling nemen. Nu komt het te vaak voor dat de mensen niet geregistreerd worden maar door kunnen reizen naar andere landen en daar een asielaanvraag doen. Dat is in strijd met de regels. Het gaat met name om Italië en Griekenland.

De Europese Commissie erkent dat nu en zegt dat landen die zich niet aan de regels houden, er niet op kunnen rekenen dat andere landen ze te hulp zullen schieten.

In het voorstel dat de Europese Commissie presenteerde, staat nog niet om hoeveel mensen het gaat.

De EU-landen zullen de komende tijd moeten onderhandelen over hoeveel asielzoekers herverdeeld gaan worden. Ook zullen ze duidelijk moeten maken of ze bereid zijn asielzoekers over te nemen, of dat ze kiezen voor de optie om financieel bij te dragen aan de opvang in andere landen.