In zeker elf gemeenten brengen mensen volgend jaar hun stem uit via een kleiner stembiljet. Naast de vier gemeenten die dit jaar al meededen met de proef tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, hebben ook Den Bosch, Leiden, Meijerijstad, Nijmegen, Noordoostpolder, Soest en Gouda zich aangesloten bij de proef tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in maart volgend jaar.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen van oktober deden vijf gemeenten mee aan de proef: Alphen aan den Rijn, Boekel, Midden-Delfland, Tynaarlo en Borne.

Borne besloot zich als enige terug te trekken uit het experiment en doet bij de komende gemeenteraadsverkiezingen niet meer mee, werd vorige week bekend. Afgelopen dinsdag ging de raad van Borne daar definitief in mee, ondanks een voorstel van GroenLinks/PvdA, D66 en de SP om het besluit van het college terug te draaien, schrijft RTV Oost.

Ongeldige stemmen

Borne nam dat besluit onder meer omdat ze het percentage ongeldige stemmen te hoog vindt. Dat is opvallend, want andere gemeenten hadden bij de recente Tweede Kamerverkiezingen een vergelijkbaar of zelfs hoger percentage ongeldige stemmen dan de gemeente in Twente.

In Borne ging het om 76 ongeldige stemmen, ofwel 0,46 procent van het totale aantal. In Alphen aan den Rijn was 0,5 procent van de stemmen ongeldig en in Midden-Delfland 0,47 procent. In Boekel bleek 0,63 procent van de stemmen ongeldig.

De Kiesraad - het orgaan dat adviseert over verkiezingen - vindt het voor het experiment jammer dat Borne niet langer meedoet. "Hun deelname is ook belangrijk omdat 'terugvallen' op het oude stembiljet misschien verwarrend is voor de kiezers in deze gemeente", laat een woordvoerder weten.

Sneller en handzamer

Burgemeester Jan Pierik van Borne was in eerste instantie juist erg enthousiast over de proef. "Deze proeven maken het mogelijk om in de toekomst nog sneller tot een uitslag te komen. Het stembiljet kan door een scanner en dan kunnen alle stemmen heel snel geteld worden", zei burgemeester Pierik eerder over de deelname.

De kleinere stembiljetten resulteren nu nog in meer ongeldige stemmen dan voorheen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 en 2023 (zonder proef dus) was het aantal ongeldige stemmen 0,22 procent. Dit jaar was dat 0,27 procent.

Maar sinds de start van de proef neemt het aantal ongeldige stembiljetten wel af. Bij de Europese Verkiezingen vorig jaar was het aantal ongeldige stemmen in alle testgemeenten nog 0,74 procent. Bij de verkiezingen dit jaar was dat nog 0,47 procent.

Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) zegt dat een verandering altijd wennen is. "Juist door het testen komen we erachter wat de eventuele beperkingen zijn."

Zowel de Kiesraad als het ministerie blijft enthousiast over de proef: "Een kleiner, als handzaam ervaren stembiljet maakt het stem- en telproces in veel opzichten makkelijker", aldus de woordvoerder van de Kiesraad.

Geen namen

De gemeenteraad van Borne vond het overigens ook een nadeel dat de namen van de kandidaten niet op het kleinere stembiljet staan. Daar is geen ruimte voor vanwege het A3-formaat. De gemeente vindt dat dat ten koste gaat van de herkenbaarheid, schreef RTV Oost deze week.

In plaats daarvan staat er een lijst met nummers op het stembiljet dat correspondeert met een boekje met namen van de kandidaten dat in het stemhokje ligt. Ook dit woog mee in het besluit om te stoppen.

Zo ziet het kleinere stembiljet eruit:

De Kiesraad hoopt dat het aantal ongeldige stemmen bij de volgende verkiezingen afneemt. "Het vervolg van het experiment bij de komende gemeenteraadsverkiezingen, in meer gemeenten, zal hopelijk bijdragen aan meer inzicht in hoe we het aantal ongeldige stemmen kunnen verminderen en hoe we kunnen komen tot een zorgvuldige invoering van het nieuwe stembiljet."

De gemeenteraadsverkiezingen zijn op woensdag 18 maart 2026.

Voor het eerst in meer dan dertig jaar gaat China weer belasting heffen op voorbehoedsmiddelen. Het besluit past in het streven van Peking om gezinnen te stimuleren meer kinderen te krijgen nu de bevolking krimpt en snel vergrijst.

China voerde in 1979 de eenkindpolitiek in om te voorkomen dat de bevolking explosief zou groeien en er tekorten zouden ontstaan. Vrouwen werden gedwongen tot abortus als ze al een kind hadden en stellen in overtreding kregen hoge boetes. Later verviel ook het btw-tarief van 13 procent op bijvoorbeeld condooms en andere voorbehoedsmiddelen.

Meer kinderen tegen vergrijzing

De Chinese regering probeert al langer om mensen te stimuleren om meer kinderen te krijgen. Sinds 2015 mogen stellen al twee kinderen krijgen, in 2021 werden dat er drie. Boetes op het krijgen van 'te veel' kinderen werden afgeschaft. Toch zal de vergrijzing de komende jaren alleen maar erger worden.

Vorig jaar werden in China 9,5 miljoen kinderen geboren, een van de laagste aantallen in meer dan 60 jaar. De huidige groep werkenden is te klein om de monden van de grote groep ouderen te voeden. Er zijn meer jonge mensen nodig om onder meer de pensioenen en zorgkosten van de ouderen te betalen en om de economie draaiende te houden.

Deskundigen vrezen dat minder condoomgebruik risico's voor de volksgezondheid kan vergroten. Zo kan het leiden tot meer ongewenste zwangerschappen en soa's, wat weer leidt tot meer abortussen en hogere zorgkosten.

China was sinds mensenheugenis het land ter wereld met de meeste inwoners. Sinds 2023 is dat India. In beide landen wonen ruimen 1,4 miljard mensen. India heeft bijna 48 miljoen inwoners meer.

Kilmar Abrego Garcia, de man die uitgroeide tot het symbool van het harde migratiebeleid van de regering-Trump, is op last van de rechter vrijgelaten door migratiedienst ICE. Volgens de rechtbank was hij vastgezet zonder wettelijke grond.

De vrijlating is een belangrijke overwinning voor Abrego Garcia, die in maart ten onrechte door de VS werd uitgezet naar El Salvador. Zijn zaak leidde tot veel beroering in de Verenigde Staten, toen bleek dat de 30-jarige Salvadoraan was gedeporteerd naar zijn geboorteland, onder meer op basis van ongefundeerde beschuldigingen.

In El Salvador kwam hij in een beruchte gevangenis terecht, waar hij volgens zijn advocaten fysiek en mentaal is gemarteld. Het Amerikaanse hooggerechtshof oordeelde dat de regering hem direct moest terughalen. Dat gebeurde uiteindelijk pas maanden later. Bij aankomst in de VS werd hij direct weer gearresteerd. Amerikaanse regeringsfunctionarissen hebben herhaaldelijk gezegd dat hij in de VS nooit meer een vrij man zal zijn.

Hoger beroep

Het ministerie van Binnenlandse Veiligheid reageerde dan ook fel op de vrijlating van Abrego Garcia en kondigde aan in hoger beroep te gaan. Een woordvoerder noemde de beslissing "openlijk juridisch activisme" van een rechter die was benoemd onder president Obama. "We zullen dit tot het uiterste aanvechten."

De rechter schrijft in een verklaring over de vrijlating dat de Amerikaanse regering de rechtbank "niet alleen heeft tegengewerkt", maar haar zelfs "bewust heeft misleid". Zo zouden de autoriteiten onder meer in een verklaring hebben gezegd dat vier Afrikaanse landen waar ICE Abrego Garcia naar zou willen uitzetten, hadden hun medewerking toegezegd. Dit bleek niet waar.

Boegbeeld

Abrego Garcia is het boegbeeld van het harde uitzettingsbeleid van Trump. Hij vluchtte in 2011 vanuit El Salvador naar de VS, maar hij heeft formeel nooit asiel gekregen. Inmiddels is hij getrouwd met een Amerikaanse vrouw, met wie hij een jonge zoon heeft.

Hij werd eerder dit jaar gearresteerd, omdat hij lid zou zijn van de bende MS-13. De Amerikaanse overheid ziet MS-13 als een terroristische organisatie. Abrego Garcia heeft naar eigen zeggen niets te maken met de bende.

Via een zaak bij de immigratierechter probeert Abrego Garcia alsnog asiel aan te vragen.