In Iran zijn voor de vierde dag op rij mensen de straat op gegaan vanwege de hoge kosten van levensonderhoud. De protesten begonnen zondag met een protest van winkeliers in Teheran tegen de hoge inflatie.

In de dagen erna sloten winkeliers en kooplieden in andere steden en ook studenten zich aan. De onvrede richt zich niet alleen op de economische situatie, maar ook op het gebrek aan politieke vrijheden.

Bij protesten in de zuidelijke stad Fasa probeerden deelnemers vandaag een overheidsgebouw binnen te dringen:

Volgens lokale media zijn vier mensen opgepakt en raakten drie leden van de ordetroepen gewond. Het lokaal bestuur beschuldigt "vijandelijke kanalen en media" van het ophitsen van de betogers.

Dat werd door ordetroepen voorkomen. "De leider, een 28-jarige vrouw, is gearresteerd", meldden staatsmedia. Protest in Iran wordt met harde hand onderdrukt, of het nou gericht is op inflatie, droogte, vrouwenrechten of politieke vrijheden. Dit keer zegt het regime dat het met de demonstranten in gesprek wil, hoe is nog onduidelijk; daarbij is op beelden te zien dat ook nu op plekken hard wordt ingegrepen. Het Openbaar Ministerie dreigt met harde straffen tegen demonstranten die schade veroorzaken.

Sancties

De Iraanse economie lijdt onder de sancties die het land kreeg opgelegd, vanwege zijn kernenergieprogramma. Gevreesd wordt dat het atoomwapens probeert te maken, al wordt dat door Iran zelf ontkend.

Deze maand bedroeg de inflatie 42,5 procent. De nationale munt verloor dit jaar bijna de helft van zijn waarde. De president van de centrale bank nam maandag ontslag.

President Pezeshkian benoemde vandaag Abdolnasser Hemmatie (68), een voormalige minister van Economische en Financiële Zaken, tot opvolger bij de centrale bank.

De Duitse minister van Defensie Pistorius zegt geschokt te zijn door berichten over wangedrag van leden van een Duits parachutistenregiment. "De beschuldigingen over rechts-extremisme, seksueel wangedrag en drugsgebruik zijn schokkend", zei hij tegen persbureau DPA.

Pistorius uitte ook zijn onvrede over de leiding van het regiment. "Het kan niet zo zijn dat dit wangedrag blijkbaar niet onmiddellijk is opgemerkt en dat er ook niet de vereiste maatregelen tegen hen zijn genomen", aldus Pistorius.

Het Duitse Openbaar Ministerie is een onderzoek begonnen naar 200 incidenten waarbij negentien onderofficieren van het regiment betrokken zouden zijn geweest. Een aantal van hen is al ontslagen.

Elite-eenheid

Het Parachutistenregiment 26 is een elite-eenheid die onder meer bij de evacuatie van burgers uit crisisgebieden wordt ingezet. Het telt 1700 mannen en vrouwen en heeft zijn basis in Zweibrücken in de bondsstaat Rijnland-Palts.

Een lokale krant meldde in september op basis van een anonieme bron dat leden op een bijeenkomst nazi-uniformen hadden gedragen en de Hitlergroet hadden gebracht. Ook zouden mannelijke en vrouwelijke leden gefilmd zijn toen ze onder de douche stonden.

Antisemitisme

De Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) bracht maandag naar buiten dat twee vrouwelijke leden de legerleiding in juni op de hoogte hebben gebracht van "criminele toestanden" bij deze elite-eenheid.

Tientallen leden zouden seksuele overtredingen tegen vrouwen hebben begaan en psychische terreur op hen hebben uitgeoefend. Zeker dertig leden zouden bij rechts-extremistische en antisemitische incidenten betrokken zijn geweest. Ook zouden in de kazerne drinkgelagen zijn gehouden en zou er cocaïne zijn gebruikt.

Twee maanden onderzoek hebben volgens de FAZ een dossier van meer dan 600 pagina's opgeleverd. De toenmalige commandant moest in oktober vertrekken.

Gebruikers van Instagram en Facebook kunnen de chronologische tijdlijn weer kiezen als voorkeursoptie. Moederbedrijf Meta heeft op de valreep van het jaar zijn apps aangepast na een rechterlijke uitspraak. Dat betekent dat de recentste berichten weer altijd bovenaan verschijnen, als gebruikers dat willen.

Meta kan op basis van een algoritme bepalen welke berichten iemand te zien krijgt. De mogelijkheid voor een chronologische tijdlijn was er al, maar die voorkeur vergaten de apps steeds als een gebruiker de app afsloot.

Dat is in strijd met Europese regels, vond burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom. Gebruikers moeten te allen tijde een voorkeursoptie kunnen opgeven, staat in de Digital Services Act uit 2022.

Hoe stel je je voorkeursoptie in?

Gebruikers kunnen de chronologische volgorde terughalen door de 'volgend'-pagina aan te vinken. Die staat bovenaan de apps van Instagram en Facebook onder de optie 'voor jou'. Die mogelijkheid was er al een tijdje, maar steeds als gebruikers de app opnieuw opstartten, kwamen ze terug bij de 'voor jou'-pagina. Dat is nu veranderd. Als je de optie 'volgend' aanklikt, blijft die nu gewoon staan.

Bits of Freedom spande in augustus een rechtszaak aan tegen Meta vanwege die tijdlijn. De rechter stelde de burgerrechtenorganisatie in het gelijk. Uiteindelijk kreeg Meta tot eind van het jaar om de aanpassingen door te voeren. Dat is nu dus net voor de deadline gebeurd.

De organisatie is blij met de veranderingen. "De macht wordt nu teruggelegd bij de gebruiker, in plaats van dat Meta dat voor je bepaalt", zegt een woordvoerder. "Het gaat ons echt om de keuzemogelijkheid."

Stapsgewijs aangepast

De aanpassingen worden geleidelijk doorgevoerd, ziet Bits of Freedom. De eerste signalen dat Meta met de tijdlijn aan de slag was, kreeg de organisatie vorige week. Vandaag zijn er ook nog veranderingen doorgevoerd.

Meta legt zich niet neer bij de uitspraak van de rechtbank. Op 26 januari volgt een hoger beroep. Het bedrijf vindt het "een zaak voor de Europese Commissie, en niet iets voor individuele rechtbanken in EU-lidstaten", zei het bedrijf eerder.