Ruim een half jaar na zijn verkiezing begint paus Leo XIV aan zijn eerste buitenlandse reis. Alle ogen zijn gericht op de in de Verenigde Staten geboren en in Peru gevormde Robert Francis Prevost. De belangstelling bij journalisten om mee te vliegen was zo groot dat er meteen een wachtlijst ontstond om mee te mogen in het pauselijke vliegtuig.

Leo XIV gaat eerst naar Turkije voor een uitgebreid programma dat zowel oecumenisch, interreligieus als politiek is. De reis was gepland voor paus Franciscus, maar nu gaat zijn opvolger naar Turkije voor de herdenking van een belangrijke mijlpaal uit het vroege christendom: het Concilie van Nicea in 325, dit jaar 1700 jaar geleden.

Dat was een bijeenkomst van bisschoppen uit het Romeinse Rijk onder leiding van keizer Constantijn de Grote om meningsverschillen over de basisprincipes van het geloof op te lossen. Het grote twistpunt was de vraag of Jezus een mens met bijzondere gaven was, of dat hij God was.

In Nicea werd bepaald dat hij van dezelfde orde was als God. Daarmee werd de geloofsbelijdenis vastgesteld die nu nog steeds in bijna alle kerken van kracht is. Ook besloten de bisschoppen hoe de datum van christelijk Pasen moest worden bepaald.

Vrijheid van godsdienst

Paus Leo zal in Nicea, dat nu Iznik heet, het Concilie herdenken samen met zijn orthodoxe tegenpool Bartholomeus, de patriarch van Constantinopel. De ontmoeting illustreert de goede relatie tussen katholieken en orthodoxen.

Christenen vormen in het islamitische Turkije een minuscule minderheid en zij hebben het niet gemakkelijk. De verwachting is dan ook dat Leo bij zijn ontmoetingen om meer vrijheid van godsdienst zal vragen en zich zal uitspreken tegen christenvervolging in een regio die ooit de bakermat was van het christendom.

Gulsah Ercetin, correspondent Turkije

"Turkije is een seculier land waarvan het overgrote deel van de bevolking moslim is. In heel Turkije wonen naar schatting 180.000 christenen, op een bevolking van bijna 86 miljoen. De meeste christenen wonen in Istanbul. Het is een kleine maar diverse groep. Denk aan Armenen, Assyriërs, Turkse christenen en Grieks-orthodoxe christenen.

Het is ook een land met veel christelijke heiligdommen. Zo staat in de stad Antakya een van oudste kerken ter wereld. Het is een plek waar de eerste christenen samenkwamen.

Turkse media noemen het bijzonder dat de eerste buitenlandse reis van de paus naar Turkije gaat. Leo bezoekt vandaag het mausoleum van Mustafa Kemal Ataturk, de eerste president en grondlegger van de Turkse republiek. Daarna heeft hij een ontmoeting met president Erdogan. Verwacht wordt dat verschillende onderwerpen aan bod komen. Van de positie van christenen in de regio en de dialoog met de islam tot Gaza.

Er zijn ook berichten dat het zal gaan over de mogelijke heropening van het Grieks-orthodoxe seminarie, een theologisch instituut, op het eiland Heybeliada, vlak voor de kust van Istanbul. Priesters werden daar opgeleid, maar de school werd in 1971 gesloten vanwege een wet die particulier hoger onderwijs beperkte. In september werd de kwestie nog besproken in het Witte Huis toen Erdogan daar op bezoek was. De Turkse president zei dat hij "zijn deel" zou doen om de school te heropenen.

Tijdens het bezoek staat ook de dialoog met de islam hoog op Leo's agenda. Net als zijn voorgangers Benedictus XVI en Franciscus bezoekt hij de Blauwe Moskee in Istanbul. Ook zal aandachtig worden gekeken en geluisterd naar de ontvangst door president Erdogan in Ankara en Leo's toespraak tot de Turkse autoriteiten.

Door naar Libanon

Het is geen geheim dat de paus Vaticaanstad graag als neutrale plek wil promoten voor vredesonderhandelingen. Erdogan werpt zich nu ook op als bemiddelaar bij internationale conflicten. Zelf verkondigt Leo dat vrede en verzoening de kern van zijn boodschap zijn. Ook pleit hij voor meer dialoog en ontwapening, van Oekraïne tot het Midden-Oosten.

Zondag reist Leo door naar Libanon met diezelfde vredesboodschap. Het is een tweede etappe die hij, op uitnodiging van de Libanese bisschoppen, op eigen initiatief heeft toegevoegd aan zijn reisplan. Dinsdagmiddag keert hij weer terug naar Rome.

In Hongkong zijn brandweerlieden nog steeds bezig met het blussen van de wolkenkrabbers waar gisteren brand uitbrak. Drie mensen zijn gearresteerd op verdenking van grove nalatigheid. Het zijn leidinggevenden bij het aannemersbedrijf dat verantwoordelijk was voor de renovatie van de woontorens.

De brand die gistermiddag lokale tijd uitbrak, is de dodelijkste in decennia in Hongkong. Het dodental staat nu officieel op 44, maar waarschijnlijk loopt het dodental nog veel verder op. Er zijn bijna driehonderd vermisten. In de ruim dertig verdiepingen tellende woontorens zitten circa 2000 appartementen.

In vier van de zeven flats waar het vuur woedde, is de brand onder controle. Onder de dodelijke slachtoffers is een 37-jarige brandweerman die als een van de eersten op de plek van de brand was.

Beelden van de brand, waarop te zien is hoe de steigers instorten:

De woontorens werden sinds vorig jaar zomer gerenoveerd. Aan de buitenkant van de gebouwen waren steigers vastgemaakt van bamboe, bekleed met gaas.

De autoriteiten vermoeden dat sommige van de gebruikte materialen niet aan de brandveiligheidseisen voldeden waardoor het vuur zich snel kon verspreiden. Ook was er licht ontvlambaar piepschuim bevestigd aan de ramen bij de liften op alle verdiepingen.

Hoe het vuur is ontstaan is nog niet duidelijk.

Campagne opgeschort

Vanwege de grote brand is de campagne voor de verkiezingen van volgende week opgeschort. De brand blussen en het redden van bewoners die vastzitten heeft volgens de leider van Hongkong, John Lee, nu de hoogste prioriteit.

Het is niet bekend of de verkiezingen van volgende week zondag worden uitgesteld.

Voor de Australische oostkust is een vrouw om het leven gekomen bij een haaiaanval. Een man raakte zwaargewond en is per helikopter naar het ziekenhuis gebracht. Zijn toestand is stabiel. De slachtoffers waren volgens de politie aan het zwemmen toen ze werden aangevallen.

Rond 06.30 uur lokale tijd kregen hulpdiensten een melding over een aanval in het nationale park Crowdy Bay in de deelstaat New South Wales. De twee slachtoffers zouden in de twintig zijn. Voor de vrouw kwam hulp te laat, zij overleed ter plaatse.

Geïmproviseerd knelverband

De man raakte zwaargewond aan zijn been, meldt The Sydney Morning Herald. De Australische publieke omroep ABC schrijft dat een omstander op geïmproviseerde wijze een knevelverband om het been van de man heeft aangelegd. Mogelijk heeft dat het leven van de man gered, zeggen de hulpdiensten.

Het strand in het Crowdy Bay National Park en stranden in de omgeving werden na de aanval gesloten voor zwemmers.

Haaiaanvallen

In heel Australië komen jaarlijks ongeveer twintig haaiaanvallen voor. In de Australische database voor haaienincidenten worden de aanvallen bijgehouden. Met de aanval van vandaag meegerekend zouden er dit jaar tot nu toe achttien incidenten zijn geweest. In vier gevallen had de aanval een dodelijke afloop.