De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) trekken hun militairen terug uit Jemen, nu Saudi-Arabië een haven heeft gebombardeerd waar de VAE wapens aan land zou hebben gebracht voor Jemenitische separatisten.

Het is onduidelijk wanneer de terugtrekking plaatsvindt en hoeveel VAE-militairen er zijn. De regering van Jemen, die door de Saudi's wordt gesteund, heeft gezegd dat ze binnen 24 uur moeten vertrekken.

De VAE maakte deel uit van de internationale coalitie geleid door Saudi-Arabië die sinds 2015 de officiële regering steunt in de strijd tegen de Houthi-rebellen. Het zuiden van het land staat onder controle van een groep die zich Zuidelijke Overgangsraad (STC) noemt en die soms aan de kant van de regering staat, maar soms ook zelfbestuur wil. De VAE steunt die STC, tot voor kort met instemming van Saudi-Arabië.

Grens met Saudi-Arabië

Begin deze maand begon de STC aan een opmars. In het zuiden kregen ze de stad Aden in handen, tot dan de zetel van de regering. Die was in 2014 uit de hoofdstad Sanaa gevlucht toen die door de Houthi's werd veroverd.

De afgelopen weken boekte de STC successen tegen regeringstroepen in de oostelijke provincie Hadramaut, waarbij ze steeds verder oprukten naar de Saudische grens. Volgens de Saudi's deed de STC dat op verzoek of onder druk van de VAE.

Saudi-Arabië noemde de activiteiten van de VAE in Jemen "extreem gevaarlijk" en bombardeerde de haven van Mukalla in dezelfde provincie. Daar waren net schepen uit de VAE aangekomen die een grote hoeveelheid wapens en gevechtsvoertuigen aan land zouden hebben gebracht.

"Omdat deze wapens de vrede en stabiliteit bedreigen, heeft de luchtmacht van de internationale coalitie een beperkte luchtaanval uitgevoerd op wapens en voertuigen die zijn gelost", aldus de coalitie. Het is niet bekend of er slachtoffers zijn gevallen. De aanval was aangekondigd, zodat burgers en militairen de kans hadden om te vertrekken.

De VAE erkent dat er gevechtsvoertuigen aan boord waren, maar zegt dat die voor de eigen militairen in Jemen bedoeld waren. Saudi-Arabië zou daarvan op de hoogte zijn geweest.

Oliebelangen

De VAE lijkt verdere confrontaties met Saudi-Arabië nu uit de weg te gaan. Beide landen zijn grote olie-exporteurs en hebben er belang bij dat ze het eens zijn over de hoeveelheid olie die geproduceerd mag worden.

Groeperingen in Jemen

In Jemen woedt al meer dan tien jaar een burgeroorlog. Het land is sinds 2015 in tweeën verdeeld: een deel is in handen van de door Saudi-Arabië gesteunde overheid, in het andere deel hebben de Houthi-rebellen, gesteund door Iran, de macht.

Daarnaast zijn er nog diverse andere gewapende groeperingen die elkaar bestrijden, zoals de door de VAE gesteunde Zuidelijke Overgangsraad. Die maakt officieel deel uit van de regering, maar voert ook campagne voor een onafhankelijke staat in Zuid-Jemen.

De bevolking lijdt zwaar onder de onderlinge strijd. Miljoenen inwoners lijden honger en er zijn grote tekorten aan onder meer medicijnen.

Zuid-Korea heeft aangekondigd dat het fokken en het houden van beren voor hun gal per 1 januari wordt verboden. Het verbod is onderdeel van een overeenkomst die de regering, dierenwelzijnsorganisaties en berenhouders in 2022 hebben getekend om een einde te maken aan de berengalindustrie.

De berengal wordt gebruikt in traditionele medicijnen. De dieren leven vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Ze worden hun hele leven in kleine kooien vastgehouden, waar ze zich nauwelijks kunnen bewegen. Ook wordt hun gal op een pijnlijke manier afgetapt.

Zuid-Korea is een van de weinige Aziatische landen waar het houden en fokken van beren, voornamelijk maanberen, nog is toegestaan voor hun gal. Het gebeurt ook nog in China, Vietnam, Laos en Myanmar, ook illegaal.

Populariteit gedaald

De populariteit van berengal is de afgelopen twintig jaar enorm afgenomen dankzij goedkopere medische alternatieven. Ook is het dierenbewustzijn toegenomen, waardoor meer Zuid-Koreanen het controversiële gebruik zien als dierenmishandeling.

In 2014 werden zo'n duizend beren gefokt in Zuid-Koreaanse berenfokkerijen. Nu zijn dat er nog zo'n tweehonderd op elf fokkerijen verspreid over het land.

Dierenrechtenorganisaties kopen de dieren op van berenhouders. De Zuid-Koreaanse regering faciliteert daarbij de huisvesting van de beren. Dit jaar zijn al 21 beren opgekocht en overgebracht naar een opvangcentrum in het zuiden van het land. Berenfokkers die hun beren afstaan, krijgen een vergoeding van de overheid.

Op de ene plek vliegen drones rond die brandbaar materiaal opsporen, op de andere plek gaan tieners als 'rolmodel' de straat op om leeftijdsgenoten aan te spreken. Gemeenten nemen uiteenlopende maatregelen om de jaarwisseling zo rustig mogelijk te laten verlopen.

Omdat het de laatste keer is dat vuurwerk afgestoken mag worden, houdt de politie rekening met extra incidenten. Voor hulpverleners is de jaarwisseling steevast de drukste nacht van het jaar.

Veel gemeenten zijn al weken bezig met voorbereidingen voor een veilig verloop. Zij nemen vooral preventieve maatregelen. Daarnaast handhaven gemeentelijke boa's in de aanloop naar oud en nieuw op vuurwerkoverlast.

Vreugdevuren

West Betuwe is een van de gemeenten die al ver voor de jaarwisseling zijn begonnen met voorbereidingen. De gemeente bestaat uit 26 dorpen, waaronder Geldermalsen, Herwijnen en Waardenburg.

Vorig jaar verliep de jaarwisseling er relatief rustig, al werd in Heukelum een leegstaande sporthal in brand gestoken en was er door vuurwerk voor 25.000 euro schade aan straatmeubilair. In 2019 werd de politie in Waardenburg belaagd en in 2021 werd daar zelfs de ME ingezet.

In sommige dorpen zijn vreugdevuren een traditie. Er worden dan autobanden, pallets en oude caravans of aanhangwagens in brand gestoken. In Beesd pakte de politie in 2023 nog mensen op die plannen zouden hebben gehad voor een groot vuur met honderden liters olie.

Drones en jongerenwerkers

De gemeente treft ook dit jaar weer tal van maatregelen om te voorkomen dat het uit de hand loopt in de West Betuwse dorpen. Zo vliegt er een drone rond om spullen te vinden die in brand gestoken zouden kunnen worden.

Toezichthouders en jongerenwerkers gaan de straat op om te kijken wat er speelt en zo nodig jongeren aan te spreken, iets dat ook op veel andere plekken in Nederland gebeurt.

Dit jaar is er voor het eerst cameratoezicht in Ophemert, na branden en vernielingen met zwaar vuurwerk. Het is een maatregel die tientallen gemeenten in Nederland nemen. Zowel in grote steden als in kleine dorpen staan deze dagen extra camerapalen.

In Ophemert kan de politie live meekijken met de beelden. De gemeente hoopt zo incidenten te voorkomen, al blijkt dat in de praktijk lastig. Ondanks de camera's werd de afgelopen dagen toch weer brand gesticht op een kruispunt.

In een gezamenlijke brief van burgemeesters uit de regio worden inwoners opgeroepen om de jaarwisseling gezellig en veilig te houden. Ook in andere plaatsen in de omgeving is het vaak onrustig, zoals in Culemborg, Veen en Hedel.

In delen van Hedel en Kerkdriel mag morgen preventief worden gefouilleerd. Ook andere gemeenten stellen zo'n veiligheidsrisicogebied in, zoals Delft, waar deze week een auto in brand werd gestoken en voorbijgangers zijn bekogeld met vuurwerk.

Een andere maatregel is het opleggen van gebiedsverboden aan bekende relschoppers. Soms leggen ambtenaren zelfs huisbezoeken af bij jongeren die voor overlast hebben gezorgd, zoals in Amsterdam gebeurt. Ook gelden op sommige plekken samenscholingsverboden.

Alternatieven

Naast streng optreden is het ook belangrijk om te kijken wat er wel kan, vinden ze in West Betuwe. Daar ondersteunt de gemeente alternatieven tijdens de jaarwisseling, zoals feestjes of vreugdevuren op veilige locaties.

Sinds een paar jaar geeft de gemeente toestemming voor een vreugdevuur in Waardenburg, maar dan wel op een verantwoorde manier. Sindsdien is het in het dorp een stuk rustiger geworden. "Ik investeer liever in de preventieve kant dan dat we na afloop geconfronteerd worden met heel veel schade", zegt burgemeester Servaas Stoop.

In een handhavingsplan van het ministerie van Justitie en Veiligheid staan een aantal beproefde concepten om problemen tijdens de jaarwisseling te voorkomen. Zo is er in Staphorst ieder jaar een feest in een tent, zodat groepen jongeren niet op straat rondhangen.

In Utrecht waren vorige keer 's nachts buurthuizen open. Ook gingen 36 jonge 'rolmodellen' de straat op. Deze jongeren waren op pad om hun leeftijdsgenoten positief te beïnvloeden, een werkwijze die meerdere steden hanteren.

Zeker effect

Dat hele palet aan maatregelen heeft zeker effect, zeggen gemeenten. Uit een enquête van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten blijkt dat de laatste jaarwisseling op de meeste plekken rustig of 'beheersbaar' was.

Het volgende vraagstuk is hoe het verder moet met de jaarwisseling als vanaf volgend jaar vuurwerk helemaal verboden is. De politie benadrukte gisteren dat er iets feestelijks en gezelligs voor in de plaats zal moeten komen.

"Dat is natuurlijk een spannende uitdaging", reageert burgemeester Stoop. "Als mensen echt meer behoefte hebben aan bijvoorbeeld een vreugdevuur, dan ben ik bereid daarover na te denken, maar laten we ons eerst focussen op de aanstaande jaarwisseling: dat ik op 1 januari opgelucht kan ademhalen dat het allemaal weer veilig verlopen is."