In de VS is een discussie opgelaaid over een aanval op een boot uit Venezuela in september. Het Witte Huis zegt dat het bevel voor die aanval niet van de regering kwam, maar van het leger.

De boot, waarvan de bemanning werd verdacht van drugssmokkel, werd op 2 september vanuit de lucht aangevallen. Dat soort aanvallen heeft de VS vaker gedaan de afgelopen maanden, ondanks kritiek uit binnen- en buitenland.

De kritiek zwol afgelopen weekend verder aan toen er nieuwe informatie bekend werd over de aanval van 2 september. Na de eerste explosie bleken twee opvarenden nog in leven te zijn en zich vast te klampen aan de resten van het vaartuig. Er volgde een tweede aanval, terwijl, zeggen critici, de twee overlevenden geen bedreiging vormden. Bij die tweede aanval werden ze gedood.

De aanval werd uitgevoerd op bevel van minister van Oorlog Pete Hegseth, meldde The Washington Post. De krant berichtte dat Hegseth had geëist dat iedereen aan boord werd gedood.

De minister was echter niet degene die opdracht gaf voor de tweede aanval, zegt Witte Huis-woordvoerder Karoline Leavitt. Dat bevel kwam volgens haar van admiraal Frank Bradley. Leavitt bevestigt wel dat Hegseth toestemming gaf voor de aanval op het schip.

Elf mensen gedood

Ze voegt eraan toe dat Bradley bevoegd was om het bevel te geven. Bij de aanval werden elf mensen gedood. Het schip vervoerde volgens de VS drugs.

"President Trump en minister Hegseth hebben duidelijk gemaakt dat door de president aangewezen narco-terroristische groeperingen volgens de oorlogswetten het doelwit mogen zijn van dodelijke aanvallen", zei Leavitt.

Leden van het Congres, zowel Democraten als Republikeinen, hebben hun zorgen geuit. De Democratische Senator Tim Kaine noemde de tweede aanval tegenover de Washington Post "een duidelijke schending" van de Amerikaanse oorlogswetten en het internationaal recht. "Dus als het waar is, komt dit op het niveau van een oorlogsmisdaad."

Michael R. Turner, Republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden, zei dat, "als dat zou gebeuren, het een serieuze zaak is en duidelijk een illegale actie".

Sjoerd den Daas, correspondent VS:

"Woordvoerder Leavitt kreeg het vuur aan de schenen in de krappe en volle perszaal van het Witte Huis. Het ging vooral veel over de nasleep van de aanslag op twee leden van de Nationale Garde, afgelopen woensdag. Maar er werd ook gevraagd naar de aanvallen op de vermeende drugssmokkelaars.

Bewijs dat het gaat om drugsbootjes is er in de afgelopen weken nooit geleverd, in wat het Witte Huis een 'oorlog' noemt tegen terroristische drugsbendes. Ook vandaag bleven echte antwoorden uit - daardoor blijft het onduidelijk wat de bedreiging was die het Amerikaanse leger deed besluiten nog een keer te vuren op het bootje.

Het Witte Huis vindt dat het niets verkeerd doet. "De president heeft de bevoegdheid om hen uit te schakelen", zei Leavitt over drugssmokkelaars. "Dat is precies wat deze regering doet." Het Witte Huis probeert te doen alsof het business as usual is en ontkent dat de orders van Hegseth kwamen. Maar de druk op voormalig Fox-presentator Hegseth neemt toe, het ongemak groeit.

Trump zag zich gisteren al genoodzaakt zijn handen ervan af trekken toen hij met de vervolgaanval werd geconfronteerd. "Ik had dat niet gewild", zei hij erover. Dat lijkt ook ingegeven door de ongewone eensgezindheid in het Congres onder Democraten én Republikeinen: waar Trumps eigen partij tot nu toe veel slikte van de president, is de toon nu een stuk kritischer."

De politie in Amsterdam heeft bij een politiebureau een aanzienlijke hoeveelheid illegaal vuurwerk gevonden. In een kelderbox onder het bureau en in een nabijgelegen appartement lagen honderden kilo's opgeslagen, waaronder vuurpijlen.

De politie was op onderzoek uitgegaan na een anonieme tip. Agenten troffen ook verboden wapens aan, schrijft de politie op sociale media. Om welke wapens het gaat, blijft onvermeld.

Volgens de politie was het "een levensgevaarlijke combinatie waar je niemand bij in de buurt wilt hebben". De omgeving van het politiebureau werd afgezet, totdat het vuurwerk en de wapens waren veiliggesteld. Onbekend is of er iemand is aangehouden.

Oud-koning Juan Carlos van Spanje heeft zich in een onverwachte videoboodschap tot het Spaanse volk gericht. Zijn woorden waren vooral bedoeld voor jonge Spanjaarden. De video wordt door velen niet goed ontvangen.

Dat de 87-jarige Juan Carlos, die in 2014 aftrad, juist nu met de video komt, is niet toevallig, want woensdag worden zijn memoires in Spanje gepubliceerd.

"Ik heb een korte boodschap voor jonge Spanjaarden", zo begint Juan Carlos zijn video. "En vooral voor degenen die de geschiedenis van Spanje niet kennen." In nog geen anderhalve minuut praat hij over "de voorbeeldige transitie" die het land na de dood van dictator Franco heeft doorgemaakt van dictatuur naar democratie.

Hij zegt dat de monarchie daar een essentiële rol in heeft gespeeld. De oud-koning sluit af met de vraag om zijn zoon, koning Felipe, te steunen. "In deze moeilijke taak om alle Spanjaarden te verenigen en ervoor te zorgen dat Spanje een belangrijke rol in de wereld blijft spelen."

De bewuste video:

Het uitbrengen van zijn memoires was al een opvallende zet: het is niet heel gebruikelijk dat een voormalige koning zoiets doet. Vorige maand kwam het boek genaamd Reconciliación, oftewel Verzoening, al uit in Frankrijk.

De publicatie in Spanje werd uitgesteld. Het zou te gevoelig het boek tijdens de herdenking van vijftig jaar democratie en monarchie uit te brengen, vooral omdat dit samenviel met de vijftigste sterfdag (20 november) van Franco.

Ballingschap

Juan Carlos woont sinds zijn aftreden in 2014 in ballingschap in de Verenigde Arabische Emiraten. Na een buitenechtelijke relatie en corruptieschandalen werd hij aangespoord om op te stappen. Al die tijd heeft hij weinig van zich laten horen. Maar dit jaar besloot hij memoires uit te brengen en nu komt hij dus met deze video.

Het koningshuis liet vorige maand weten niet te reageren op het boek. Maar Spaanse media citeren nu wel uit een reactie op de videoboodschap. Het Zarzuelapaleis was niet van te voren op de hoogte van de publicatie van de video, die wordt gezien als "noch gepast en noch noodzakelijk". Ook zegt het koningshuis niet helemaal te begrijpen wat de bedoeling ervan is.

De reactie is uitzonderlijk: normaal gesproken reageert het hof nooit op activiteiten van de oud-koning.

Kritiek op koningspaar

In zijn memoires uit Juan Carlos onder meer kritiek op zijn zoon koning Felipe en diens vrouw koningin Letizia. De kans is dus groot dat ze voor vandaag al ontstemd waren en dat zal door deze videoboodschap zeker niet beter geworden zijn.

Ook veel Spaanse burgers snappen niet wat de oud-koning wil bereiken. Voor- en tegenstanders van de monarchie uiten kritiek. De video wordt zelfpromotie genoemd en er wordt gezegd dat hij alleen maar schade toebrengt aan koning Felipe VI.