'Hallucineren' is gekozen tot het Van Dale Woord van het Jaar 2025. Het is geen nieuw woord, maar volgens hoofdredacteur Ton den Boon van De Dikke Van Dale staat het woord voor een bepaalde trend in het afgelopen jaar.

Hij doelt daarmee op een nieuwe betekenis van het woord: het 'hallucineren' van chatbots als ChatGPT en Gemini. In dat verband betekent het: in­for­ma­tie ver­strek­ken die niet op (be­trouw­ba­re) da­ta is ge­ba­seerd en die daar­om on­nauw­keu­rig of vol­strekt on­juist is.

De uitgeverij voegde de nieuwe betekenis van hallucineren dit jaar toe aan de Dikke Van Dale. Volgens Van Dale werd die dit jaar gangbaar "dankzij de brede inburgering van AI-toepassingen, zoals ChatGPT en Gemini".

'Weerspiegelt belangrijke ontwikkeling'

Chatbots maken gebruik van generatieve taalmodellen en hebben veel invloed, zegt Den Boon: "We hebben gezien dat kunstmatige intelligentie (AI) is doorgedrongen tot in de diepste vezels van de samenleving."

Volgens de woordenboekuitgever weerspiegelt het woord een belangrijke ontwikkeling in de samenleving en in de taal: "Immers, AI-toepassingen gebruiken ook zelf taal om gebruikersvragen te beantwoorden, 'zeggen' soms dingen die onjuist zijn en beïnvloeden zo onze woordenschat".

Woord van het Jaar in de afgelopen jaren

Goedemorgen! De Oekraïense president spreekt vandaag de Tweede Kamer toe en de Europese Commissie komt met nieuwe plannen voor de verbrandingsmotor in nieuwe auto's.

Eerst het weer: vandaag schijnt de zon geregeld, maar zijn er ook wolkenvelden waaruit lokaal een enkele bui kan vallen. Bij een zwakke of matige zuidenwind wordt het 9 tot lokaal 13 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van de files en hier lees je waar werkzaamheden en storingen zijn op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

De daders van de aanslag op een joods festival in Sydney zijn vorige maand naar de Filipijnen gereisd. Waarvoor de twee in het land waren is niet bekendgemaakt, maar volgens de Australische zender ABC kregen ze daar een gevechtstraining.

De politie bevestigde op een persconferentie dat de aanslag geïnspireerd was door Islamitische Staat. In de auto van de daders zijn onder meer zelfgemaakte IS-vlaggen en explosieven gevonden. Bij de aanslag op Bondi Beach kwamen zestien mensen om het leven, onder wie een van de twee schutters.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Na jaren van niet-aflatende inzet voor het Nederlands handbalteam beëindigden Estavana Polman en aanvoerster Lois Abbingh gisteren hun interlandcarrière. Dat deden ze een dag na het verloren duel met Frankrijk, waarmee Oranje brons misliep op het WK in eigen land.

Tegen de NOS lichtten ze hun besluit toe:

Fijne dag!

De Oekraïense president Zelensky is in Nederland aangekomen. Hij zal hier voor de vierde keer sinds de Russische invasie in zijn land de Eerste en de Tweede Kamer toespreken.

Ook ontmoet hij demissionair premier Schoof, koning Willem-Alexander en de demissionaire ministers Van Weel van Buitenlandse Zaken en Brekelmans van Defensie. De laatste keer dat Zelensky in Nederland was, was tijdens de NAVO-top in juni van dit jaar.

Sinds de start van de oorlog in februari 2022 heeft Nederland voor 13,5 miljard euro aan militaire steun gegeven aan Oekraïne en zo'n 3,5 miljard aan andere zaken. Vorige week maakte het demissionaire kabinet bekend voor volgend jaar nog eens 700 miljoen euro extra vrij te maken voor Oekraïne.

Gisteravond laat kwam Zelensky onder zware beveiliging aan in Nederland, op Rotterdam The Hague Airport:

Den Haag is voor Zelensky de volgende stop in een drukke week langs Europese (hoofd)steden. Zo was de Oekraïense president de afgelopen dagen al in Londen, Rome, Vaticaanstad en Berlijn.

'Niemand is naïef'

Gisteravond, na de bijeenkomst in Berlijn, zei demissionair premier Schoof dat de dekking van de VS nu veilig genoeg voelt voor Oekraïne en zijn Europese bondgenoten om ook offers te kunnen brengen bij de onderhandelingen met Rusland.

Of Oekraïne delen of de hele Donbas moet opgeven in die onderhandelingen is een beslissing voor Oekraïne, vindt Schoof. Volgens hem zijn Oekraïne, de VS en Europa het eens over het belang van veiligheidsgaranties. "Want daarmee kan na een staakt-het-vuren het herstel van Oekraïne plaatsvinden", aldus de demissionair premier.

Hij verwacht dat zowel Oekraïne, de VS als de Europese bondgenoten een Europese vredesmacht, waar Rusland tot nu toe op tegen is, als voorwaarde stellen. "Als niet alleen Oekraïne, niet alleen Europa, maar ook de Verenigde Staten dat zeggen, dan denk ik dat Rusland daar toch op een of andere manier naartoe moet bewegen en dat zal moeten accepteren."

"Niemand is naïef aan die tafel", benadrukte Schoof. "We hebben wel het gevoel dat we een momentum hebben. Wij met zijn drieën, maar ook in relatie tot Rusland, dat de komende dagen of weken wel eens een cruciaal moment zou kunnen zijn om tot een staakt-het-vuren te komen en uiteindelijk tot een langdurige en rechtvaardige vrede."

Oprichting Claimscommissie

Zelensky zal vandaag waarschijnlijk ook aanwezig zijn bij de ondertekening van het Oprichtingsverdrag voor een Internationale Claimscommissie voor Oekraïne. Deze commissie zal Oekraïense claims voor schadevergoedingen als gevolg van de oorlog in behandeling nemen en beoordelen. De commissie wordt officieel opgericht in het World Forum in Den Haag.

Ook zal de commissie de hoogte van eventuele schadevergoedingen bepalen. Die zullen worden betaald uit een speciaal daarvoor opgericht fonds. De claims kunnen worden ingediend door particulieren, organisaties en overheidsinstanties in Oekraïne.

25 landen zullen zich aansluiten bij deze commissie. Welke dat precies zijn, wordt vandaag bekend. Naar verwachting zullen veel leiders en andere politici van de betrokken landen aanwezig zijn, net als EU-buitenlandchef Kallas en EU-commissaris McGrath.

Nu Amerikaanse steun voor Oekraïne niet meer vanzelfsprekend is, zal Zelensky steeds afhankelijker worden van Europa. Donderdag staat er een EU-top gepland waar wordt besloten of de EU Oekraïne een grote lening kan verstrekken met de bevroren tegoeden van de Russische centrale bank.

Bezoek Zelensky te volgen via livestream

Het bezoek van de Oekraïense president Zelensky aan Nederland is vanaf 10.30 uur te zien via een livestream op NOS.nl en in de NOS-app.

Onder meer de toespraak van Zelensky in de Eerste en Tweede Kamer wordt uitgezonden. Ook geeft de Oekraiënse president rond 13.00 uur samen met demissionair premier Schoof een persconferentie.