Huiskatten worden veel minder lang gehouden in Europa dan tot nu toe werd aangenomen. Uit genetisch onderzoek blijkt dat de eerste huiskatten pas rond het begin van de jaartelling hierheen werden gebracht, en niet al in de prehistorie.

Tot nu toe werd gedacht dat huiskatten rond de 6000 tot 7000 jaar geleden voor het eerst werden gehouden. Boeren trokken toen vanuit het Midden-Oosten naar Europa, en zij namen katten mee, was het idee. Maar die visie wordt nu tegengesproken in vakblad Science.

"Het vroegste genoom van een huiskat die in Europa is gevonden, is van rond het begin van de Romeinse keizertijd", zegt Claudio Ottoni, hoofdonderzoeker van de studie. De oudst gevonden kat die genetisch lijkt op de moderne huiskat dateert van ergens tussen 50 voor en 80 na Christus, blijkt uit genetische profielen van de resten.

225 dode katten

Voor het onderzoek werden resten onderzocht van 97 archeologische vindplaatsen in Europa en het Midden-Oosten. Er werd gekeken naar botten van 225 wilde katten en gedomesticeerde katten, ofwel huiskatten. De onderzochte resten dateren van ongeveer 10.000 jaar geleden tot de 19e eeuw.

Het blijkt dat de dieren niet 7000 jaar geleden vanuit het Midden-Oosten hiernaartoe kwamen, maar mensen ongeveer 2200 jaar geleden uit Egyptische regionen wilde katten naar Sardinië brachten. Die van oorsprong Noord-Afrikaanse populatie vormde de genetische basis voor de dieren die vandaag de dag bij ons op de bank liggen. Oudere gevonden kattenresten, van prehistorische vindplaatsen in Europa, behoren toe aan wilde katten, en niet aan huiskatten.

"De timing van de genetische introductiegolven vanuit Noord-Afrika valt samen met periodes waarin de handel rond de Middellandse Zee sterk toenam", zegt de Belgische archeoloog en onderzoeker Bea De Cupere tegen persbureau Reuters.

In die tijd had Egypte veel vruchtbare grond en vervoerde het graan naar het Romeinse Rijk. De onderzoekers denken dat de katten werden meegenomen op graanschepen muizen te jagen.

"Mogelijk werden ze ook gezien als gewaardeerde dieren met een religieuze en symbolische betekenis", aldus De Cupere. In het oude Egypte hielden koninklijke families katten. Ook waren er katachtige goden, werden katten geregeld uitgebreid gemummificeerd en kregen ze uitbundige doodskisten.

De SP gaat bij de komende gemeenteraadsverkiezingen in maart op veel meer plaatsen meedoen dan bij de vorige raadsverkiezingen, zegt partijleider Jimmy Dijk. In 2022 deed de partij nog in 83 gemeenten mee, dat worden er 107.

Het besluit volgt een maand na de verkiezingsnederlaag van de partij bij Tweede Kamerverkiezingen, waarbij de partij twee van haar vijf zetels verloor. Die bijna halvering kwam hard aan en had de partij ook niet zien aankomen. Maar de SP wil zich naar eigen zeggen terugvechten. Morgen is er een partijraad met alle lokale voorzitters om de nederlaag te analyseren.

'Energie en hoop', ondanks verkiezingsnederlaag

Sinds 2006, toen de partij met 25 zetels het beste resultaat ooit boekte, gaat het electoraal alleen maar bergafwaarts met de partij. Toch geeft Dijk, twee jaar geleden aangetreden na de zoveelste nederlaag onder leiding van Lilian Marijnissen, de hoop niet op.

Dijk: "Er is altijd hoop en er zit energie in onze club. Maar dat we dingen anders en beter moeten gaan doen dat is glashelder."

Dat de partij in veel meer gemeenten aan de raadsverkiezingen meedoet staat volgens Dijk los van het verkiezingsresultaat in oktober. "Nee, dat heeft ermee te maken dat we ons eigen kader hebben op- en uitgebouwd in buurten en wijken. De klap bij de Kamerverkiezingen was groot. Maar ik ben hoopvol dat op meer plekken zetels gaan winnen als mensen straks in meer gemeenten op de SP kunnen gaan stemmen."

Evalueren

Morgen komen alle voorzitters van de lokale afdelingen op het partijbureau in Amersfoort bij elkaar in de zogenoemde partijraad. Daar gaan ze praten over de nederlaag van oktober en vooruitblikken naar de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen.

Partijleider Dijk ziet verschillende verklaringen voor de nederlaag. "In de afgelopen campagne zijn we veel aan het uitleggen en verklaren geweest en hebben we allerlei grote oplossingen en plannen gepresenteerd, maar zijn we weleens vergeten de zorgen en emoties van mensen in buurten en wijken en op de werkvloer goed te benoemen. Daar moeten we eens gaan beginnen."

De SP is volgens Dijk ook van plan bij de volgende Kamerverkiezingen het verkiezingsprogramma te laten doorrekenen door het Centraal Planbureau. Afgelopen keren deed de SP dat niet, omdat de partij het oneens is met de uitgangspunten van het CPB. Daardoor moest de partij in de campagne heel vaak eerst uitleggen waarom ze dit in tegenstelling tot veel andere partijen weigerde en kwam ze onvoldoende toe aan het aanprijzen van de eigen plannen om Nederland "sociaal te maken", aldus Dijk.

Links kleiner dan ooit

Politicoloog Matthijs Rooduijn van de UvA ziet nog een belangrijke verklaring voor de voortdurende verliezen van de SP. Hij wijst erop dat heel links het slecht heeft gedaan in oktober. Zo verloor GroenLinks-PvdA ook 5 van de 25 zetels. "Links is kleiner dan ooit. Dat is dus niet alleen een verhaal van de SP. Het heeft er veel mee te maken dat de nadruk de afgelopen decennia sterk ligt op culturele kwesties als migratie en identiteit. En dat is slecht nieuws voor linkse partijen, omdat die graag over sociaaleconomische thema's willen praten."

Gelijk met de neergang van de SP is de PVV van Geert Wilders steeds verder gegroeid. Daardoor dringt de vraag zich op of er een verband is tussen beide ontwikkelingen. Volgens Rooduijn is dat er, maar ligt het niet zo zwart-wit.

"Er is zeker sprake van electoraal verkeer tussen beide partijen, maar je moet voorzichtig zijn met stellen dat SP-kiezers massaal is overgestapt naar de PVV. Dat is ook vaak gezegd over kiezers van de PvdA. Er is absoluut verkeer tussen die partijen, maar het is niet zo dat het verlies van de een de winst is van de ander."

Traditioneel electoraat

Voor de SP is de grote vraag nu of, en hoe, ze uit het dal kan klimmen. Volgens Rooduijn moet de partij zich meer op jongeren gaan richten. "Ze spreken vooral een wat ouder, traditioneel electoraat aan. En ik denk dat ze er goed aan zouden doen om zich te richten op een wat jongeren electoraat. En dat komt ook doordat we uit onderzoek weten dat er best wat kiezers zijn die de SP overwegen."

De partij kan wel hoop putten uit het verleden. Bij de Kamerverkiezingen van 2006, toen de SP 25 zetels scoorde, haalde D66 drie zetels. Er gingen toen stemmen op om de partij maar op te heffen. Nu is D66 partij de grootste, met 26 zetels.

De Duitse voetbalclub VfB Stuttgart is niet te spreken over de behandeling van supporters gisteravond in aanloop naar de Europa League-wedstrijd tegen Go Ahead Eagles in Deventer. De club spreekt van een "buitenproportioneel optreden" en wil dat er een onderzoek komt.

Burgemeester König van Deventer gaf voorafgaand aan de wedstrijd twee noodbevelen af vanwege mogelijke ongeregeldheden. Volgens de gemeente was uit informatie van de politie gebleken dat supporters van beide clubs van plan waren de confrontatie op te zoeken.

RTV Oost meldt dat Stuttgart-fans door de hekken bij de fanzone in de stad braken, terwijl supporters van GAE bij de fans van de tegenstanders probeerden te komen.

"Ter plekke zijn de supporters van Stuttgart massaal de bus uit gestroomd en door de hekken gegaan", zei burgemeester König voor het duel tegen de omroep. "Dat betekent dat we nu een groep supporters hebben waarvan we niet zeker weten of ze een kaartje hebben. Ook weten we niet of ze vuurwerk of allerlei spullen bij zich hebben die we niet in het stadion willen hebben."

Supporters weggestuurd

Het eerste noodbevel was voor aanhangers van VfB Stuttgart. Aan drie supportersbussen werd een gebiedsverbod opgelegd: zij moesten direct vertrekken uit de binnenstad en de Raambuurt. Het tweede noodbevel was voor fans van Go Ahead Eagles. Zij mochten niet in de Raambuurt komen.

De politie wist een directe confrontatie te voorkomen, maar stuurde een deel van de Stuttgart-supporters terug naar Duitsland. Zij waren dus niet bij de wedstrijd, die in 4-0 voor de club uit Stuttgart eindigde.

Opheldering

In een statement van VfB Stuttgart valt te lezen dat de club de gebiedsverboden buitenproportioneel vindt. Volgens de club werd het inrijverbod opgelegd vanwege "vermeend agressief gedrag van VfB-fans". Maar bestuursleden konden zulk gedrag niet waarnemen, schrijft de club.

Alexander Wehrle, voorzitter van VfB, is ook niet blij met de acties van de politie en gemeente Deventer. Hij was ter plaatse en zegt in een verklaring dat "de lokale autoriteiten om voor ons totaal onbegrijpelijke redenen" een toegangsverbod voor een deel van de fans hebben opgelegd.

"We zijn in nauw overleg met de autoriteiten en de UEFA en dringen aan op een volledige opheldering van de gebeurtenissen. Dit buitenproportionele optreden bedreigt onze voetbalsupporterscultuur."