Nederland bevindt zich in het grijze gebied tussen vrede en oorlog, schrijft de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) in het jaarverslag. "Ons land wordt steeds vaker geconfronteerd met statelijke actoren die met hybride aanvallen onze samenleving proberen te ontwrichten en te verzwakken", aldus MIVD-directeur Peter Reesink.

Nederland is en blijft volgens de MIVD een interessant doelwit voor Rusland. Dat heeft te maken met de rol die Nederland speelt in de steun aan Oekraïne en omdat Nederland de thuisbasis is van organisaties zoals het Internationaal Strafhof en belangrijke techbedrijven.

Rusland laat daarbij een steeds grotere risicobereidheid zien, stelt de MIVD. Dat uit zich volgens de dienst in "meer brutale, agressieve of provocatieve activiteiten". De acties zijn vooral gericht op organisaties die op enige manier betrokken zijn met het ondersteunen van Oekraïne, maar ook op militaire en logistieke locaties in Europa.

Ook na een eventueel einde aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal de Russische dreiging tegen Europa blijven toenemen, benadrukt Reesink. Het is daarom van extra belang voor Nederland en de Europese lidstaten om zo snel mogelijk militaire slagkracht op te bouwen. "Dit is noodzakelijk om Rusland af te schrikken en in het ergste geval om Nederland en Europa te kunnen verdedigen tegen een aanval van Rusland."

Aanval publieksvoorziening

Vorig jaar was er een Russische hackersgroep die een cybersabotageaanval uitvoerde op het digitale besturingssysteem van een publieksvoorziening, schrijft de MIVD, zonder te melden om welke publieksvoorziening het gaat. Het zou voor het eerst zijn dat er een dergelijke aanval op zo'n digitaal besturingssysteem is uitgevoerd in Nederland.

Daarnaast zag de MIVD een cyberaanval op een onderdeel van de Nederlandse kritieke infrastructuur. Omdat "het doelwit" handelde, is het de Russische hackers niet gelukt om toegang te krijgen tot het netwerk. De MIVD waarschuwde in september vorig jaar voor een van de beruchtste eenheden binnen de Russische militaire geheime dienst GROe, Eenheid 29155, om mogelijke slachtoffers te kunnen voorkomen.

De Russen zijn niet alleen actief op cybergebied. Volgens de MIVD brengen verschillende Russische eenheden de infrastructuur van de Noordzee in kaart en voeren ze andere handelingen uit die duiden op spionage en de voorbereidingen op verstoringen en sabotage.

Salt Typhoon

Ook China ziet Nederland als interessant spionagedoelwit, schrijft de MIVD. Dat heeft te maken met de Nederlandse defensie-industrie "die China nodig heeft om zijn gestelde politieke, economische en militaire doelstellingen waar te kunnen maken".

Vorig jaar werd bekend dat de Chinese cybergroep Salt Typhoon een jaar lang toegang had tot Amerikaanse telecomproviders en overheidsnetwerken. Daardoor konden Chinese hackers communicatie van politici en ambtenaren inzien. Mogelijk hebben ze daarbij ook toegang gehad tot geheime informatie van opsporingsdiensten.

De Nederlandse inlichtingendiensten vermoeden dat ook Europese telecommunicatieproviders het doelwit zijn van geavanceerde hackpogingen.

Extremisme bij Defensie

Net als vorig jaar onderzocht de MIVD mogelijk extremisme onder (aspirant-)defensiemedewerkers. In sommige gevallen bleek er sprake van nazistische sympathieën. De inlichtingendienst heeft geen aanwijzingen dat binnen defensie rechts-extremistische netwerken worden gevormd, maar ziet wel rechts-extremistische (aspirant-)medewerkers die buiten defensie actief zijn in dat soort netwerken.

De MIVD zag daarnaast net als vorig jaar dat er enkele defensiemedewerkers het "kwaadaardige-elite-narratief" aanhangen en daar ook naar handelen. Dit soort anti-institutionele extremisten geloven in een elite die het volk onderdrukt en daarvoor onder meer de overheid, media en wetenschap gebruiken. Sommigen zien Defensie ook als onderdeel hiervan en doen een beroep op militairen om zich hiertegen te verzetten.

In sommige gevallen werd dit gedachtegoed gecombineerd met pro-Russische sentimenten, schrijft de MIVD. De dienst ziet geen aanwijzingen voor "gewelddadig anti-institutioneel extremisme richting de krijgsmacht".

De uitvaart van paus Franciscus is komende zaterdag. Dat heeft het Vaticaan bekendgemaakt. De plechtigheid begint om 10.00 uur.

Franciscus overleed gisteren aan de gevolgen van een beroerte. Hij wordt begraven in de Basiliek van Santa Maria Maggiore.

Onduidelijk is nog wat de gevolgen zijn voor de viering van Koningsdag in Nederland, op dezelfde dag. De Rijksvoorlichtingsdienst heeft daar nog niets over gezegd.

De gemeente Doetinchem, waar de koninklijke familie zaterdag Koningsdag viert, zegt over de kwestie in overleg te zijn met de RVD. Vandaag hoopt de gemeente uitsluitsel te krijgen.

Pastoor Doetinchem

Pastoor Hans Pauw van de parochie waaronder Doetinchem valt, laat de Koningsdag-feestelijkheden sowieso aan zich voorbijgaan. Zijn prioriteit ligt zaterdag bij de uitvaart van de paus, zegt hij in een reactie op het besluit van het Vaticaan. Hij vindt dat de gemeente en de RVD hun eigen afweging moeten maken bij het al dan niet doorgaan van het koninklijk bezoek.

Welke delegatie Nederland zaterdag naar het Vaticaan stuurt is nog niet bekend. Bij geen van de uitvaarten van pausen in de afgelopen vijftig jaar was iemand van het koningshuis aanwezig.

Trump en Macron

Diverse regeringsleiders hebben hun aanwezigheid al bekendgemaakt. Zo reizen de Amerikaanse president Trump en de Franse president Macron af naar Vaticaanstad.

Ook de Argentijnse president Milei en de Oekraïense president Zelensky zullen aanwezig zijn.

Vandaag ligt de paus opgebaard in het gastenverblijf waar hij woonde. Morgenochtend wordt de kist overgebracht naar de Sint-Pietersbasiliek, waar mensen gedurende enkele dagen de paus een laatste groet kunnen brengen.

In de kapel Domus Sancta Martha nemen geestelijken en medewerkers van het Vaticaan afscheid van de paus:

Schrijver en cabaretier Paulien Cornelisse wordt het nieuwe jurylid bij het programma De slimste mens. Dat is bekendgemaakt door de KRO-NCRV. Cornelisse volgt Maarten van Rossem op als eenkoppige jury en zal aanschuiven naast de nieuwe presentator Herman van der Zandt.

Afgelopen december stopte het duo Philip Freriks en Maarten van Rossem bij de bekende tv-quiz. Presentator Freriks en jurylid Van Rossem deden het programma al sinds 2012.

Nieuw avontuur

In een persbericht zegt de 49-jarige Cornelisse dat ze blij is met haar nieuwe rol. "Tegelijkertijd weet ik natuurlijk eigenlijk nog niet waarover ik het heb, want het is een nieuw avontuur. Het enige wat ik tot nu toe weet is dat de screentest heel leuk was. Vond ik dan. Nou, en de makers van het programma blijkbaar ook."

Mediadirecteur Sandra Hilster van KRO-NCRV is blij met de komst van Cornelisse. "Paulien is slim, grappig, origineel en ze kan bogen op een grote algemene kennis met een groot gevoel voor taal. We kunnen ons geen beter duo voorstellen."

Het nieuwe jurylid Cornelisse is in Nederland nooit kandidaat geweest bij De slimste mens, maar wel bij de Vlaamse editie in 2012. Toen werd ze in de finaleweek uitgeschakeld.

Volgende maand beginnen de opnames van de nieuwe serie van De slimste mens. Vanaf 1 september wordt het nieuwe seizoen uitgezonden. De reeks duurt zeven weken en de aanvangstijd is 21.30 uur, een uur later dan voorheen.

Theatertour

Afgelopen zomer maakte Cornelisse bekend dat bij haar kanker is vastgesteld. Om deze reden zegde ze haar theatertour af. Hiervoor wordt ze nog steeds behandeld. Desondanks schrijft ze nog wel drie keer per week columns in de Volkskrant en schreef ze het Boekenweekessay van dit jaar.