De Zuid-Afrikaanse politie is een onderzoek gestart naar de dochter van oud-president Zuma. Duduzile Zuma-Sambudla wordt beschuldigd van het ronselen van minstens zeventien Zuid-Afrikanen om aan Russische zijde mee te vechten in de oorlog in Oekraïne.

Vanwege de beschuldigingen is zij vandaag opgestapt als parlementslid. Sinds vorig jaar zat ze in de oppositie namens Umkhonto weSizwe, de partij die door haar vader is opgericht.

Volgens de partij heeft Zuma-Sambudla vrijwillig ontslag genomen. De partij zegt zich in te zetten voor de terugkeer van de huurlingen die momenteel vastzitten in de Donbas-regio, in het oosten van Oekraïne.

De Zuid-Afrikaanse mannen die daarheen zijn gestuurd, zijn tussen de 20 en 39 jaar oud. Zij ondertekenden een contract in de veronderstelling dat ze zouden worden opgeleid tot lijfwachten voor Zuma's politieke partij, maar dat bleek niet te kloppen.

Ghana en Botswana

Van de zeventien Zuid-Afrikaanse mannen zijn sommigen familieleden van Zuma-Sambudla en haar zus. De zus heeft een paar dagen geleden aangifte gedaan tegen Zuma-Sambudla. Volgens haar zijn acht van haar familieleden naar het front gestuurd.

Ook zouden vier mannen uit Ghana en twee uit Botswana zijn geronseld om huurling te worden.

De Zuid-Afrikaanse regering zegt dat haar burgers contact met de overheid hebben gezocht. Samen met de politie en internationale organisaties probeert de regering de mannen terug te brengen. Ook heeft president Ramaphosa gisteren gezegd dat er een onderzoek komt naar hoe de mannen zijn gerekruteerd.

De BBC heeft spraakberichten in handen van een 40-jarige huurling die is gedwongen om mee te vechten aan de kant van Rusland. "Dingen die je normaal alleen in films ziet, zien we live", zegt hij.

Rusland wordt er al langer van beschuldigd buitenlanders te werven voor de oorlog in Oekraïne. Zo zouden ook Keniaanse burgers zijn geronseld om mee te vechten aan de Russische kant, in ruil voor een vergoeding. In totaal doen er 1400 burgers uit Afrikaanse landen mee om de Russische krijgsmacht te versterken.

Belastingontduiking

Zuma-Sambudla heeft de beschuldigingen aan haar adres niet ontkend. In een verklaring zegt ze dat ze dacht dat de mannen naar Rusland gingen voor een training. Het is onduidelijk of zij geld kreeg voor het rekruteren van de mannen.

Zuma-Sambudla staat momenteel ook terecht voor beschuldigingen van landverraad. Zij zou in 2021, tijdens anti-regeringsrellen in Zuid-Afrika, via sociale media hebben opgeroepen tot geweld.

Haar vader, Zuma, was tussen 2009 en 2018 president van Zuid-Afrika. Hij was lid van het ANC, maar werd in 2018 uit de partij gezet vanwege een steeds langere lijst aanklachten tegen hem, waaronder fraude, witwassen en belastingontduiking. In 2021 werd hij tot vijftien maanden gevangenisstraf veroordeeld voor minachting van de rechterlijke macht.

De slachtoffers van een schandaal met ivf-zaad in het Rijnstate-ziekenhuis in Arnhem hebben een schikking getroffen met de betrokken gynaecoloog en het ziekenhuis. Dat meldt hun advocaat in radioprogramma Pointer.

De schikking betekent het einde van een langlopend juridisch conflict, waarin de slachtoffers meerdere keren naar de rechter stapten.

Geen toestemming

Het schandaal kwam aan het licht toen een donorkind in de zoektocht naar haar anonieme vader via DNA-stamboomonderzoek terechtkwam bij een man die nooit donor was geweest. Wel had de man in de jaren tachtig zijn zaad afgegeven voor een ivf-traject in het Rijnstate-ziekenhuis.

Dat werd zonder zijn toestemming gebruikt als donorzaad, waardoor de man zonder zijn weten een kind kreeg. Daar komt bij dat de man drager is van een erfelijke ziekte, die is overgedragen aan het donorkind en haar zoontje.

Omdat alles erop wees dat er opzettelijk was gehandeld, dwongen de slachtoffers de gynaecoloog om voor de rechtbank onder ede te verklaren over de gebeurtenissen. De arts beweerde dat hij zich niets kon herinneren en ontkende ooit zijn eigen zaad bij donorbehandelingen te hebben gebruikt.

Dat laatste bleek aantoonbaar onjuist, zo werd later bevestigd in de documentaire Spoorloos onderzoekt: Sporen van een spermabank van KRO-NCRV. De gynaecoloog is inmiddels gepensioneerd, schrijft Omroep Gelderland.

Schikking

De gedupeerden startten een aansprakelijkheidsprocedure om de schade die door deze fouten was ontstaan te verhalen op het ziekenhuis. Er is nu een schikkingsregeling getroffen tussen het ivf-stel, de moeder en het donorkind, het Rijnstate-ziekenhuis en de gynaecoloog. Rijnstate doet geen uitspraken over de inhoud van de schikking.

"Het is fijn dat het ziekenhuis en de arts uiteindelijk hun verantwoordelijkheid hebben genomen en bereid bleken tot een schikking", zegt de advocaat van de slachtoffers.

"Wel willen we stellen dat we samen mede dankzij goed contact met de familie die het betreft tot een oplossing zijn gekomen die naar tevredenheid is van alle betrokkenen", zegt het ziekenhuis in een reactie.

Rijnstate benadrukt dat de wet- en regelgeving op het gebied van kunstmatige inseminatie is veranderd en aangescherpt. "Met onze huidige manier van werken zal zich een dergelijke situatie als in de schikkingszaak niet meer voordoen."

Het Openbaar Ministerie eist een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 25 jaar tegen Khaled al N. Hij wordt verdacht van de moord op zijn 18-jarige dochter Ryan uit Joure. Tegen haar broers, Mohamed en Muhanad, eist de officier van justitie twintig jaar voor het medeplegen van de moord.

Ryans lichaam werd op 28 mei vorig jaar gevonden in een moeras bij de Oostvaardersplassen. Het OM acht bewezen dat haar vader en broers met een vooropgezet plan Ryan hebben vermoord. Zij zou zich volgens haar familie "te westers" hebben gedragen.

Broers Mohamed en Muhanad zitten vast in Nederland, hun vader is gevlucht naar Syrië. Vanuit Syrië schreef hij vorig jaar in een brief in De Telegraaf dat hij zijn dochter heeft gedood. Gisteren liet hij dat ook zijn advocaat herhalen.

Het OM zegt dat het zeer aannemelijk is dat zowel de vader als de broers op de plek waren waar Ryan is gevonden. Dat blijkt onder meer uit hun stappentellers. Justitie gaat ervan uit dat Ryan slachtoffer is geworden van "eermoord, een vorm van femicide". Daarvoor is geen plek in Nederland, zegt de officier van justitie.

Appen over doden Ryan

Ook de berichten die de familieleden al langere tijd uitwisselden over het doden van Ryan wijzen op hun schuld, zegt het OM. Zo stuurde de vader berichten naar de broers over manieren waarop Ryan kon worden gedood.

"Uit de gesprekken blijkt dat er in de familie openlijk wordt gesproken over hoe Ryan gedood kan worden", zegt de officier van justitie. Daar doet ook Mohamed aan mee. "Het is Mohamed die met het plan komt om haar te doden met een giftige plant."

Tijdens de inhoudelijke zitting gisteren in de rechtbank van Lelystad werd duidelijk dat er zes meter tape is gebruikt om Ryan te knevelen. Op de tape zat haar vaders DNA, evenals onder de nagels van Ryan, waarschijnlijk van een worsteling. Ze werd gevonden met haar handen op haar rug gebonden, haar neus en mond waren afgeplakt met tape.

Beide broers zeggen dat hun vader hun zus heeft vermoord en houden zelf vol onschuldig te zijn. Op de zitting gisteren noemden zij hem een "psychopaat" en een "monster".

De officier van justitie zegt dat de broers zich zes maanden lang beriepen op hun zwijgrecht en vraagt zich af waarom ze niet "van de daken" schreeuwden onschuldig te zijn. Wel zegt het OM rekening te houden met de invloed van de vader op de broers. Ze zijn volgens justitie echter zelf verantwoordelijk voor hun aandeel in de dood van hun zusje.

Opgehaald door broers

Op de dag van de moord was Ryan bij een vriend en werd ze opgehaald door haar broers. In de gesprekken schreven de twee dat Ryan niet wilde meekomen uit Rotterdam. Daarop antwoordde vader Khaled: "Teef. Bind haar mond en sleep haar naar de auto."

Ook berichtte Khaled zijn zoons dat ze hun zus in een meer moesten dumpen. "Het moet diep zijn. Verzwaar haar bij haar benen. Laat de vissen haar opeten zodat er geen sporen van haar te vinden zijn", schreef hij. En ook: "Al deze meren en konden jullie niet van haar afkomen? Oké, stop maar totdat ik kom en het afhandel."

Beide broers verklaren dat ze samen met Ryan bespraken wat ze hun vader zouden antwoorden. Ze zeggen dat ze hem probeerden te misleiden. Ook zeggen ze dat ze dachten dat hun vader slechts dreigende taal uitsprak en niet echt tot moord in staat was.

Het OM acht dit niet geloofwaardig, omdat Ryan zich voor haar vertrek zou hebben opgesloten en zichzelf iets dreigde aan te doen. Die paniek bij haar duidt niet op vertrouwen in haar broers, zegt de officier van justitie.

'Dat meisje is klaar'

In december vorig jaar presenteerde het OM geluidsfragmenten, waarin Mohamad zich ook uitlaat over zijn zus. "Ik zweer het, zij wil ons vernederen", zegt hij in het geluidsbestand over haar. "Ik ben eerlijk, als we weten waar dat meisje is, is dat meisje klaar."

Ryan verklaarde zelf al eens bij de politie dat haar vader haar en meerdere familieleden mishandelde en bedreigde. Een van haar broers liet toen aan de politie weten dat hij vond dat Ryan de eer van de familie had aangetast door zichzelf live op TikTok in westerse kleding en met make-up te tonen.

Na het weekend is een derde dag uitgetrokken voor de strafzaak. Dan komen de advocaten van de broers en vader aan het woord. De uitspraak staat gepland op 5 januari.