Vier op de tien Nederlanders hebben een te hoge verwachting van zichzelf bij het herkennen van online oplichting. Ze denken nep en echt beter te kunnen onderscheiden dan in werkelijkheid zo is. Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid.

Verder blijkt uit het onderzoek dat mensen onder de 34 jaar gevoeliger zijn voor online oplichting dan mensen die ouder zijn. Terwijl mensen jonger dan 34 jaar wel het vaakst denken online misleiding goed te kunnen herkennen.

De achttienhonderd deelnemers kregen voor het onderzoek een e-mail, sms, WhatsApp-bericht, website en een videobericht voorgelegd. De ene helft kreeg de echte variant te zien, bij de andere helft waren er signalen van misleiding toegevoegd. Een van de voorbeelden was een korte video van illusionist Victor Mids, met daarbij een deepfake-variant.

Onlogische verzoeken

Bij de beoordeling tussen nep en echt letten de onderzochte personen vooral op taalgebruik, de afzender en onlogische verzoeken. Een groot gedeelte van de Nederlanders verwacht dat online oplichting alleen maar vaker zal voorkomen en dat die steeds moeilijk te herkennen zal zijn.

Met het onderzoek 'Laat je niet Interneppen' wil de overheid burgers waarschuwen. "Doordat het verschil tussen echt en nét echt zo klein is, en veel mensen zichzelf overschatten, lopen we meer risico dan we vaak denken. En juist daarom kan het iedereen overkomen", zegt demissionair minister van Justitie en Veiligheid Van Oosten.

Tips

Yoanne Spoormans, cybercrime-specialist bij de politie, heeft wel wat tips om de steeds geraffineerde aanpak van online oplichters door te prikken.

"Ze proberen je te overtuigen snel te handelen, bijvoorbeeld om een noodsituatie af te wenden, of omdat een product bijna uitverkocht is. Door deze tijdsdruk kun je niet meer kritisch nadenken", legt zij uit. "Dus moet er per se snel gehandeld worden? Wees dan alert en doe een stap terug. Bouw tijd in om de feiten en de afzender te controleren."

Ook kan het helpen of iemand die je vertrouwt er even naar te laten kijken of om advies te vragen. Spoormans: "Klopt het niet of twijfel je? Klik dan weg."

De omgeving op en rond het station in Emmen wordt het komende half jaar een veiligheidsrisicogebied. Dat is volgens de gemeente nodig vanwege aanhoudende overlast door met name zogeheten veiligelanders, asielzoekers met weinig kans op een verblijfsvergunning.

Bewoners, reizigers en ondernemers klagen al langer over overlast en onveilige situaties in het stationsgebied, veroorzaakt door onder meer daklozen, drugsverslaafden en veiligelanders. Raadsfracties VVD en 50Plus hadden een voorstel ingediend, waarin zij pleiten om het gebied aan te merken als veiligheidsrisicogebied. Dat voorstel is gisteren aangenomen door het college van B&W.

Veel incidenten worden volgens de gemeente veroorzaakt door de 400 tot 650 veiligelanders die zich langs het station bewegen richting het dorp Nieuw-Weerdinge en het aanmeldcentrum Ter Apel. "Wij erkennen dat het veiligheidsgevoel in en om het station de afgelopen periode verder onder druk is komen te staan", schrijft het gemeentebestuur in een raadsbrief.

In het veiligheidsrisicogebied mag straks preventief gefouilleerd worden, meldt RTV Drenthe. Ook worden er 's avonds tijdelijk extra boa's ingezet en gaat de gemeente extra verlichting plaatsen. Het besluit kan de komende zes maanden teruggedraaid worden als de dreiging voor de openbare orde afneemt.

De Verenigde Staten stoppen per direct met het verwerken van alle asielverzoeken van Afghanen. De Amerikaanse immigratiedienst zegt dat dit voor onbepaalde tijd geldt, zolang een onderzoek naar de veiligheidsprotocollen loopt. Er gold al een inreisverbod voor Afghanen.

Het nieuwste besluit is een reactie op de aanval in Washington gisteren, waarbij iemand twee leden van de nationale garde neerschoot. Zij liggen in kritieke toestand in het ziekenhuis. Ook de schutter raakte gewond.

Dit zijn beelden van de arrestatie van de verdachte:

De verdachte is een 29-jarige man uit Afghanistan, die vier jaar geleden naar de VS kwam nadat de Taliban de macht hadden overgenomen. CIA-directeur Ratcliffe zegt tegen Fox News dat Rahmanullah Lakanwal met de Amerikanen samenwerkte in Kandahar, onder meer met zijn inlichtingendienst. NBC News meldt op basis van een familielid dat Lakanwal tien jaar in het Afghaanse leger diende, zij aan zij met de Amerikaanse commando's.

Uitzonderingsbeleid

De Verenigde Staten hadden een speciaal immigratiebeleid voor Afghanen die hadden samengewerkt met de Amerikanen en vreesden voor hun leven na de machtsgreep door de Taliban. Circa 76.000 Afghanen zijn dankzij deze 'Operatie bondgenoten welkom' naar de Verenigde Staten gekomen.

President Trump en zijn aanhangers zijn al jaren uiterst kritisch op dit beleid, omdat veel mensen de VS zouden zijn binnengekomen zonder dat hun achtergrond was gecontroleerd. "Niemand wist wie er binnenkwam, niemand wist ergens van", zei Trump in een videoboodschap vannacht.

#AfghanEvac, een samenwerkingsverband dat Afghaanse migranten in de VS helpt, zegt dat de controles juist uiterst grondig zijn. De groep veroordeelt het geweld in Washington en benadrukt dat dit gaat om de acties van een individu. "Zijn geweldsdaad mag niet worden gebruikt als excuus om een hele gemeenschap weg te zetten."

Extra troepen naar Washington

Persbureau AP sprak met de voormalige huisbaas van de verdachte, die zegt dat hij in 2021 kwam wonen in de stad Bellingham in het uiterste noordwesten van de VS. Hij had zijn vrouw en vijf kinderen bij zich.

Zijn motief voor de aanslag is onbekend. Volgens Trump was het een terroristische daad. Hij heeft het Pentagon gevraagd om 500 extra gardisten naar de hoofdstad te sturen. Daar lopen sinds de zomer leden van de nationale garde op straat. Het zijn er nu meer dan 2000.

Correspondent Verenigde Staten Rudy Bouma:

"Nu de verdachte een Afghaanse immigrant blijkt, haalt Trump uit naar zijn voorganger Joe Biden. Onder zijn presidentschap mocht Rahmanullah Lakanwal naar de VS komen in het kader van Operation Allies Welcome.

Volgens Trump zouden mensen als de verdachte niet in de VS moeten zijn. Maar volgens CNN was het de regering-Trump die de Afghaan in april dit jaar asiel heeft verleend.

Trump wil nu dat alle Afghaanse migranten opnieuw gescreend worden, een proces dat al in gang was gezet. Immigratie-aanvragen van Afghanen worden per direct voor onbepaalde tijd stopgezet."