Europese landen hebben in Genève een tegenvoorstel gedaan voor het 28-puntenplan van de Amerikaanse president Trump om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. In de Zwitserse stad zijn Amerikaanse, Oekraïense en Europese delegaties bij elkaar om het deze week gepresenteerde plan van Trump te bespreken.

Het tegenvoorstel is gepubliceerd door Reuters en komt volgens het persbureau uit de koker van het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland. Het is gebaseerd op het Amerikaanse plan, maar punt voor punt zijn wijzigingen aangebracht of is voorgesteld om zaken te schrappen.

Verschillen

De voornaamste verschillen tussen de twee plannen gaan over de voorgestelde beperkingen van de aantallen Oekraïense strijdkrachten en het opgeven van grondgebied.

Zo staat in het Europese voorstel om het Oekraïense leger "in vredestijd" te beperken tot 800.000 militairen in plaats van een algemene beperking tot 600.000 militairen, zoals de VS voorstelt.

De Europeanen schrijven ook dat Oekraïne het door Rusland bezette grondgebied niet militair zal heroveren en dat onderhandelingen over het eventueel afstaan van grondgebied plaatsvinden met de "huidige gevechtslinie als uitgangspunt". De Amerikanen hebben in het 28-puntenplan staan dat bepaalde gebieden al vóór de onderhandelingen aan Rusland worden toegewezen.

Een ander belangrijk punt uit het Europese tegenvoorstel is dat Oekraïne veiligheidsgaranties van de VS krijgt. Er staat expliciet bij dat die in de geest van artikel 5 van het NAVO-verdrag moeten zijn. Dat artikel bepaalt dat elke militaire aanval op een NAVO-lidstaat een aanval op alle lidstaten is, en dat ze elkaar te hulp schieten.

Verder blijft het in het tegenvoorstel mogelijk dat Oekraïne lid wordt van de NAVO, als de lidstaten daarover eensgezind zijn (die consensus is er op dit moment niet). Het Amerikaanse punt dat "de NAVO niet verder wordt uitgebreid" is geschrapt. Ook is in het voorstel opgenomen dat er NAVO-troepen en -gevechtsvliegtuigen worden gestationeerd in Polen.

EU- en NAVO-correspondent Kysia Hekster:

"De Europeanen proberen Trump zo veel mogelijk tegemoet te komen met hun ideeën over een einde aan de oorlog in Oekraïne. Ze willen Trump niet tegen het hoofd stoten en boos maken. En dus lijken de voorstellen op het eerste gezicht op elkaar. Maar schijn bedriegt. Wie beter kijkt, ziet dat het Europese plan veel gunstiger is voor Oekraïne.

De EU en het VK trekken drie duidelijke rode lijnen. Grenzen mogen niet met geweld worden verlegd. Ook mogen er geen beperkingen komen voor het Oekraïense leger waardoor het land kwetsbaar is voor toekomstige aanvallen, want daarmee komt de hele Europese veiligheid in gevaar. Tot slot moet de EU een centrale rol spelen bij het veiligstellen van de vrede in Oekraïne.

Dit zijn punten die de EU al langer naar voren brengt, en die in het Europese 28-puntenplan centraal staan. Het is onder hoge druk tot stand gekomen, na haastig ingelast crisisoverleg.

De schok over het Amerikaanse 28-puntenplan was groot. Het wordt gezien als capitulatie voor Oekraïne en een cadeau voor de Russische president Poetin. Europese leiders werden erdoor overvallen, niet voor de eerste keer. Ze weten inmiddels ook dat het belangrijk is om kalm te blijven en tijd te rekken in de hoop Trump weer in het Europese en Oekraïense kamp te krijgen. Maar de zorgen zijn groot of het dit keer zal lukken."

De Oekraïense delegatie in Genève liet aan het einde van de middag op een persconferentie weten dat er "heel productieve" eerste gesprekken zijn gevoerd met de andere delegaties. "Er wordt aan gewerkt om alle elementen uit het plan echt effectief te laten zijn bij het behalen van het belangrijkste doel voor ons volk: het eindelijk stoppen van het bloedvergieten en de oorlog", schreef de Oekraïense president Zelensky eerder vandaag op X.

Volgens de Amerikaanse buitenlandminister Rubio is er in Genève al veel vooruitgang geboekt. Hij stond op de persconferentie naast Zelensky's topadviseur Jermak en noemde het "waarschijnlijk de beste bijeenkomst tot nu toe" in de gesprekken over een einde aan de oorlog sinds de regering-Trump van start ging.

Later op de avond sprak Rubio nogmaals de pers toe. Volgens hem zijn de nog openstaande punten "niet onoverkomelijk". Vooral over de rol van de EU en de NAVO moet nog verder gesproken worden, zei hij. Hij benadrukte dat de Russen ook akkoord moeten gaan met het uiteindelijke voorstel.

Dankbaarheid

De Oekraïners bedankten de Amerikanen vanavond uitgebreid. Ook Zelensky deed dat op X. Eerder op de dag had president Trump het Oekraïense leiderschap een gebrek aan dankbaarheid verweten voor Washingtons steun tegen de Russische invasie.

Vijftig van de schoolkinderen die deze week werden ontvoerd bij een katholieke kostschool in Nigeria zijn ontsnapt. Dat meldt een christelijke organisatie die verbonden is aan de kostschool.

Volgens de organisatie ontkwamen de kinderen vrijdag en zaterdag los van elkaar. Ze zijn weer bij hun families.

In totaal werden in de nacht van donderdag op vrijdag 303 kinderen tussen de 10 en 18 jaar oud en twaalf leraren ontvoerd door een gewapende groep mannen. Dat gebeurde op de katholieke St. Mary's school in Papiri. Dat is een plaats in de deelstaat Niger in het westen van Nigeria.

Het is ondanks de tientallen ontsnappingen nog niet duidelijk waar de slachtoffers worden vastgehouden. Er is vrees dat de ontvoerders hen hebben meegenomen de wildernis in. Volgens de Nigeriaanse autoriteiten worden er speciale teams ingezet om de resterende 253 kinderen en hun leraren te bevrijden. De verantwoordelijkheid voor de ontvoering is nog niet opgeëist.

De Nigeriaanse bevolking maakt zich zorgen over de ontvoerde kinderen en leraren:

In Nigeria komen ontvoeringen vaker voor. Kinderen en vrouwen zijn het vaakst slachtoffer, omdat die voor criminele organisaties het meeste losgeld opleveren. Deze ontvoering was de derde in de afgelopen week in Nigeria.

Eerder waarschuwde de overheid van de deelstaat Niger voor verhoogd risico op ontvoeringen. Zij zeiden dat scholen daarom dicht moesten blijven. De St. Mary's school ging toch open. Volgens de deelstaat "stelde de school de kinderen en het personeel bloot aan een vermijdbaar risico".

Braziliaanse autoriteiten hebben beelden gepubliceerd van de beschadigde elektronische enkelband van oud-president Bolsonaro. De 70-jarige Bolsonaro werd gisteren in opdracht van het hooggerechtshof door de federale politie aangehouden, omdat hij zou hebben willen vluchten.

Bolsonaro heeft volgens het hooggerechtshof geprobeerd zijn enkelband open te breken om zijn jarenlange celstraf te ontlopen. De ex-president werd in september veroordeeld tot een gevangenisstraf van 27 jaar voor een poging tot staatsgreep na de verloren presidentsverkiezingen in 2022.

Bolsonaro zit nu vast op het hoofdkwartier van de federale politie in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia. Zijn hechtenis is inmiddels verlengd. Sinds augustus had hij huisarrest.

Kijk hier naar beelden uit de vrijgegeven video:

In de vrijgegeven video is de beschadigde enkelband te zien, terwijl Bolsonaro aan een functionaris uitlegt dat hij uit nieuwsgierigheid een hete soldeerbout had gebruikt om de band open te breken.

Uit rechtbankdocumenten blijkt dat Bolsonaro aan de rechter heeft verklaard dat hij medicatie nam die hem paranoïde maakte. Hij zegt dat hij hallucineerde en toen zijn enkelband probeerde af te doen.

Rechter Alexandre de Moraes van het hooggerechtshof had een arrestatiebevel uitgevaardigd vanwege vermoedens dat Bolsonaro wilde vluchten tijdens een demonstratie bij zijn huis. Het protest was georganiseerd door een van de zoons van Bolsonaro. De kans bestond volgens De Moraes dat Bolsonaro naar de Amerikaanse ambassade zou vluchten, op een kwartier rijden van zijn huis.

Lula reageert

De huidige president van Brazilië, Lula, wilde tijdens de klimaattop in Belém niet inhoudelijk reageren op de aanhouding van zijn voorganger. Hij zei geen commentaar te geven op uitspraken van het hooggerechtshof. "Hij zal de straf uitzitten en iedereen weet wat hij gedaan heeft."