Met drie doden was oktober een van de dodelijkste maanden voor journalisten in Oekraïne. Een Nederlandse journaliste ontsprong de dans in de Donbas. "Maar ik ben wel heel bang geweest", zegt Daphne Wesdorp van het Nederlands Dagblad.

Op 3 oktober werd de Franse fotojournalist Antoni Lallican gedood, zijn Oekraïense collega Heorhii Ivantsjenko verloor een been bij de aanval door een First Person View-drone (FPV). Volgens Peter ter Velde van PersVeilig is de Fransman de eerste journalist in Oekraïne die werd gedood door een drone.

Stukje verder

Ook de twee Oekraïense journalisten Olena Hramova en cameraman Jevhen Karmanzin werden gedood door een FPV-drone. Dat gebeurde op 23 oktober. Daphne Wesdorp hoorde over deze aanval direct na haar terugkeer uit Kostjantynivka, waar ze aan de dood ontsnapte.

Wesdorp, die in Kramatorsk woont, was op pad met militairen van de 24ste Koning Danilo Brigade. "Ik was al vijf maanden niet aan het front geweest en wilde weten hoe het nu is. Ik ga net een stukje verder om te laten zien, dit is de oorlog", erkent Wesdorp, die ook fotograaf is.

Het verval

In het verleden was Wesdorp vaak in Kostjantynivka geweest. Ze wilde het nog een keer zien, "voor het misschien niet meer kan". Wesdorp woont in Kramatorsk, omdat ze houdt van de Donbas en de dorpjes rond haar woonplaats, zoals Kostjantynivka. "Het is hier anders dan de rest van Oekraïne", zegt ze over het industriegebied 'in verval'.

In de duisternis van de vroege morgen reed Wesdorp met de militairen naar Kostjantynivka. Samen met hen ging ze te voet verder, na geparkeerd te hebben aan de rand van het stadje. Rond tienen werd het steeds drukker in de lucht met drones.

In de buurt van een kerk opende een van haar begeleidende militairen opeens het vuur op een Russische drone. Waarom weet Wesdorp eigenlijk niet. Misschien omdat die te dichtbij kwam, misschien omdat hij een gemakkelijk doelwit was. "Het is heel moeilijk om een drone neer te schieten, maar deze, een glasvezeldrone, vloog relatief langzaam."

De drone werd geraakt "en ontplofte in de lucht in een stofwolk". Tot dan toe was Wesdorp niet bang geweest, ook al had er een drone recht boven haar hoofd gehangen.

"Nu weten ze waar we zijn", zei een van haar begeleiders. "We moesten halsoverkop vluchten, sprongen over een hek om een huis binnen te gaan, maar dat was afgesloten." De schuur was wel open, die bood bescherming tegen een achtervolgende drone. "Daar ben ik achterin een hoekje gaan zitten en heb gewacht tot de drone was weg. Binnen ben je wel veilig."

Terug naar de auto was nog een minuut of twintig lopen. "Je moet heel goed luisteren, of je geen drones hoort. Detectoren werken namelijk niet altijd. Maar ik kon niet goed horen, omdat de soldaat vlak naast mij had geschoten, mijn oren tuitten."

Met de geringe beschutting van de bomen, die hun bladeren grotendeels hadden verloren, werd het een lange, zenuwslopende tocht. "Ik zat hoog in mijn adrenaline." Ze hoorden nog twee drones, voor ze de auto bereikten, waarmee ze als bezetenen wegreden. Veilig terug in Droezjkivka hoorde Wesdorp dat collega Karmanzin was omgekomen. Hij is volgens haar gedood omdat hij journalist was. "Dat heeft die dronepiloot zeker gezien."

Propagandafront

Wesdorp liep groot gevaar, niet omdat ze journalist was, maar omdat haar begeleiders de drone onder vuur namen. Maar ze is er wel van overtuigd dat de pers nu doelwit is. Dat zegt ook Pauline Maufrais van Reporters Sans Frontières (RSF). Russische militaire bloggers rechtvaardigen volgens haar het doden van journalisten, omdat ze die zien als soldaten in de propagandaoorlog. "Ook al moeten journalisten beschermd worden volgens het oorlogsrecht." Sinds het begin van de oorlog zijn volgens RSF in Oekraïne zestien journalisten gedood.

Wesdorp gaat niet meer op pad in een blauw scherfvest met de letters PRESS erop, wat veel journalisten wél doen. "Ik draag iets zwarts of onopvallends." Ter Velde van PersVeilig: "Daar is iets voor te zeggen, de laatste dronedoden waren zichtbaar als PRESS."

Teruggaan naar Kostjantynivka is Wesdorp niet van plan. Hoelang ze nog in de regio wil blijven, hangt af van wat hulpverleners en het leger doen. "Als die vertrekken, ga ik ook waarschijnlijk."

Voor Wesdorp voelt Kramatorsk, met zijn vele soldaten en hulpverleners, als relatief veilig. "Vanuit Kyiv gezien is dit het front. Maar voor een soldaat op de nullijn is Kostjantynivka weer veilig."

In het Oostenrijkse wintersportdorp Sölden geldt vanaf 1 december een gedeeltelijk alcoholverbod. In het centrum mogen mensen op straat geen alcohol meer drinken en ook niet bij zich dragen.

De gemeente wil met die maatregel de overlast van dronken toeristen aanpakken. "Meer rust, zekerheid en levenskwaliteit", omschrijft het lokale bestuur het.

Voetballen met bierglazen

"Steeds meer gasten gingen de bar uit om te roken en ook om te drinken", zegt locoburgemeester Riml tegen Kronen Zeitung. Vaak werd ook in supermarkten gekochte drank buiten opgedronken. "Dat leidt tot onacceptabel veel geluidsoverlast, glas en ander afval langs de weg." Hij noemt een incident waarbij dronken mensen met bierglazen gingen "voetballen".

Vorig jaar werden toeristen al opgeroepen om zich te gedragen en werden de geluidsregels strenger gehandhaafd, maar dat had weinig effect. Daarom ging de gemeenteraad over tot actie. Mensen die hun après-skidrankjes toch op openbare plekken drinken, kunnen rekenen op een boete tot wel 2000 euro.

Het verbod geldt in elk geval dit hele wintersportseizoen, tot 19 april 2026. Daarna wordt de maatregel geëvalueerd.

De balkonplaten van twee flatgebouwen in Zeist voldoen niet aan de bouwnormen, blijkt na controles van de verhuurder. De flats krijgen metalen palen als ondersteuning. Er is geen direct gevaar voor bewoners en bezoekers, mits zij zich voor de zekerheid houden aan enkele maatregelen.

Totdat extra ondersteuning voor de platen is geplaatst, mogen de balkons en galerijen door maximaal drie mensen worden gebruikt. Elkaar passeren kan wel, zegt de verhuurder tegen RTV Utrecht. Ook mogen op de balkons en galerijen geen zware spullen staan of vervoerd worden.

Mensen moeten verder zo veel mogelijk langs de muurkant lopen. Ook moeten planten en andere spullen aan de muurkant staan in plaats van aan de kant van de balustrade.

726 huishoudens van de betreffende flats aan de Laan van Vollenhove, de Geroflat en de L-flat, krijgen de metalen palen, ook wel stempels genoemd. De afgelopen dagen werd een bouwplaats klaargemaakt. De stempels worden vanaf maandag onder de balkons en galerijen geplaatst. De balkons waarbij ondersteuning het noodzakelijkst is, ontvangen de stempels als eerste.

Tijdelijke oplossing

Het is een tijdelijke oplossing. Naar verwachting is die voor de kerst afgerond. Als de palen zijn geplaatst, gaat de verhuurder onderzoek doen naar een definitieve oplossing.

Verhuurmaatschappij Woongroen heeft ook onderzoek gedaan bij andere flats, maar daar zou geen extra ondersteuning nodig zijn.