Toeristen die vandaag in de rij stonden voor het Louvre in Parijs moesten een teleurstelling incasseren: het populairste museum ter wereld ging vanochtend onverwachts niet open, omdat medewerkers spontaan besloten te staken uit onvrede over hun werkomstandigheden.

Hierdoor ontstonden op de binnenplaats van het Louvre en onder de glazen piramide lange rijen. Persbureau AP sprak over duizenden bezoekers die voor een dichte deur stonden.

"Het is net als bij de Mona Lisa hier", zei de 62-jarige Amerikaan Kevin Ward die ook in de rij stond. "Duizenden mensen staan te wachten, er is geen uitleg." Ook andere toeristen klaagden over het gebrek aan communicatie. "We hadden kaartjes voor het tijdslot van 10.30 uur, maar om 13.00 uur was er nog geen nieuws bij de ingang. Niemand werd binnengelaten."

Slechte staat

De spontane staking brak uit tijdens een maandelijkse informatiebijeenkomst waar volgens cultuurvakbond CGT massale ergernis ontstond over de onhandelbare drukte in het museum en het chronische personeelstekort.

Dat het Louvre kampt met problemen, komt niet als een verrassing. Begin dit jaar trok directeur Laurence des Cars in een uitgelekt memo aan de bel bij de minister van Cultuur vanwege de slechte staat van het museum.

Zo waarschuwde ze dat delen van het museum, dat in een eeuwenoud paleis gevestigd is, gevoelig zijn voor lekkages en dat temperatuurschommelingen onbetaalbare kunst in gevaar brengen. Vorig jaar bezochten 8,7 miljoen mensen het museum, ruim het dubbele van waar de voorzieningen op berekend zijn.

Renovatieplannen

President Macron kondigde hierop een zes jaar durende renovatie aan waarna de publiekstrekker, de Mona Lisa van Leonardo da Vinci, in een speciale ruimte komt te hangen met een eigen ingang. Nu verdringen zich dagelijks zo'n 20.000 bezoekers bij het schilderij om een glimp op te vangen.

De renovatie zou tussen de 700 en 800 miljoen euro gaan kosten.

Voor museumpersoneel zijn deze renovatieplannen niet afdoende. "We kunnen geen zes jaar wachten op hulp", zegt de vakbond. "Onze teams staan nu onder druk. Het gaat niet alleen om de kunst, maar ook om de mensen die die beschermen."

"Ik baal er gewoon van", zei NS-topman Wouter Koolmees vanmorgen. Hij herhaalde daarmee een veelgehoorde uitspraak onder de miljoen dagelijkse treinreizigers over de stakingen bij NS. Een poging met alle vakbonden weer aan tafel te gaan mislukte vandaag. Daarom volgt morgen een nieuwe staking in Noord-Holland en Oost-Nederland.

Er zit een fors gat tussen wat de bonden vragen en de NS wil of kan bieden. "De vakbonden eisen 7 tot 8 procent meer loon per jaar, wij bieden nu 3,25 en 2,75 procent voor 2025 en 2026", zei Koolmees.

De voormalig minister van Sociale Zaken wijst naar de financiële positie van het spoorbedrijf: "NS draait sinds corona al vijf jaar op rij verlies. En we willen ook de treinkaartjes betaalbaar houden."

Gaat het echt zó slecht met de NS?

Officieel: ja. Met de NS ging het financieel altijd prima, tot Nederland in 2020 in lockdown moest door de uitbraak van het coronavirus. In dat jaar maakte de NS een verlies van bijna 2,5 miljard euro.

Om kosten te besparen dacht NS met 2000 mensen minder te kunnen. Aangenomen werd dat na de coronatijd meer mensen zouden gaan thuiswerken. Dat efficiënter werken pakte nog niet goed uit. In 2023 leed NS 427 miljoen euro verlies, vorig jaar 148 miljoen euro.

Er nemen nu dus veel minder mensen de trein?

Vorig jaar legden reizigers 15,5 miljard kilometer af met de treinen van NS. Dat zijn er 2 miljard minder dan voor corona. Door het thuiswerken zitten op sommige dagen veel minder mensen in de trein, terwijl de treinen op andere dagen juist vol zijn.

Daarom moest NS de afgelopen jaren naarstig op zoek naar nieuwe conducteurs en machinisten. "Wij willen natuurlijk ook een aantrekkelijke werkgever zijn", zei Koolmees vanmorgen, die daarmee de financiële spagaat waar de NS in zit illustreerde.

Welke financiële spagaat is dat?

Door het grote personeelstekort jaagt elk bedrijf op nieuwe medewerkers, en dus ook NS. En ook het NS-personeel wil een hoger loon omdat de prijzen maar blijven stijgen. In 2022 leverde een staking een loonstijging van 9,25 procent op. Om dat te betalen wilde NS toen de treinkaartjes fors duurder maken. Dat ging van tafel toen het kabinet eenmalig 120 miljoen euro overmaakte.

Dit jaar legde de overheid opnieuw geld bij en bezuinigde de NS elders in het bedrijf. Maar zonder "structurele oplossing" zegt de NS in het laatste jaarverslag dat de tarieven volgend jaar alsnog flink omhoog gaan. "Het moet uit de lengte of uit de breedte komen", aldus Koolmees.

Maar hoe slecht gaat het nu écht met NS?

Koolmees verwijst met de "vijf jaar verlies op rij" niet naar de nettowinst van NS, maar naar de zogenoemde onderliggende winst. Dat is de winst zonder eenmalige en bijzondere boekhoudkundige posten. De NS Groep is namelijk een wirwar van bedrijven: van NS Reizigers, NS Stations, treinonderhoudsbedrijf NedTrain tot NS Vastgoed. De NS verdient zijn geld niet alleen met treinkaartjes, maar hoeveel wel is lastig vast te stellen. Dat is niet te zien in de jaarrekening waar alle onderdelen op één grote hoop gaan.

Waar verdient NS nog meer aan dan?

NS bezit ook alle treinstations in het land. Daar worden bijvoorbeeld winkelruimtes verhuurd, waarbij NS met eigen winkels zoals Julia's of de Broodzaak zelf ook broodjes en koffie verkoopt. Ook is fietsverhuurder OV-fiets van NS.

In de jaarcijfers staat dat bijna 3,2 miljard euro aan "treingerelateerd vervoer" en 520 miljoen euro aan "stationsontwikkeling en -exploitatie" wordt verdiend. Onduidelijk is waaronder de OV-fiets en Julia's vallen.

Ook reed de NS met dochterbedrijf Abellio treinen in Engeland en Duitsland. Beide divisies werden de afgelopen jaren voor een niet bekendgemaakte winst of verlies de deur uit gedaan. Al dit soort onderdelen zitten jaarlijks verwerkt in die "onderliggende winst" van NS.

Dus, wat weten we nu wél over de financiën van NS?

Dat de NS twee jaar op rij onder aan de streep verlies maakt. Dat de inkomsten en de schulden van de NS tot aan de coronacrisis in 2020 in balans waren, maar daarna niet meer.

De NS mag tot en met 2033 op het landelijke spoornetwerk blijven rijden. Maar in plaats van dat de NS hiervoor moet betalen, krijgt het door de slechte financiën elk jaar subsidie van 13 miljoen euro.

Desondanks liep in 2024 is de schuld van NS op tot bijna 1,1 miljard euro, waarbij er 246 miljoen euro in de kas van de NS lag. Links- of rechtsom moet NS de komende jaren dus meer gaan verdienen. Tenzij de overheid als eigenaar van NS meer geld gaat bijleggen.

Afgestudeerde docenten die aan de slag willen in Almere, krijgen naast een baan ook direct een huurwoning in de stad. De gemeente en scholen willen zo het lokale lerarentekort aanpakken. In Almere is het lerarentekort al jaren zeer groot.

Met de maatregel hopen de gemeente en scholen zo'n vijftig tot zestig docenten extra per jaar aan de stad te binden. De gemeente en de schoolbesturen werken samen met woningcorporaties en een makelaar.

De regeling geldt vanaf 1 september voor alle afgestudeerde pabostudenten van Windesheim Almere. Voorwaarde is wel dat ze fulltime aan de slag gaan in het onderwijs in de stad. "Het tekort vraagt om vergaande maatregelen", zegt Windesheim-directeur Hasib Moukaddim.

Volgens Moukaddim reageren de studenten enthousiast. "Ze hadden zo'n mooi plan niet verwacht, het is een aanbod dat heel positief is ontvangen."

Doorstroomwoning

De nieuwe docenten krijgen niet alleen een huurwoning, maar ook recht op een zogenoemde doorstroomwoning voor later, schrijft Omroep Flevoland. Als ze gaan samenwonen of kinderen krijgen, mogen ze groter gaan wonen.

"Het moet duurzaam en langdurig zijn, want zo lossen we het lerarentekort het snelst op", aldus de directeur.