De BBC heeft een kritische zin over de Amerikaanse president Trump uit de uitzending van een integrale lezing van schrijver Rutger Bregman verwijderd. De lezing werd deze week op de Britse radio uitgezonden. Bregman zegt "ontzet" te zijn over de actie van de Britse omroep, hij spreekt van censuur.

In de eerste van zijn vier Reith Lectures, een serie lezingen die jaarlijks door de BBC wordt georganiseerd, had Bregman Trump "de meest openlijk corrupte president in de Amerikaanse geschiedenis" genoemd. Die zin bleek niet meer in de versie van de lezing te beluisteren die uiteindelijk werd uitgezonden.

"Dit is tegen mijn wil gebeurd en ik ben er oprecht ontzet over", schrijft Bregman op sociale media. "Niet omdat mensen het niet oneens mogen zijn met mijn woorden, maar omdat zelfcensuur uit angst ons allemaal zorgen zou moeten baren."

Bregman gaf de bewuste speech, getiteld A Time of Monsters, vier weken geleden voor een paar honderd luisteraars in het BBC Radio Theatre. Pas deze week werd de lezing uitgezonden en op de Radio en online gezet.

De NOS heeft de BBC om een reactie gevraagd. De Britse omroep bevestigt dat er in de radioversie van Bregmans lezing is geknipt. "Al onze programma's moeten voldoen aan de hoofdredactionele richtlijnen, en we hebben de beslissing genomen om een zin uit de lezing te verwijderen na juridisch advies", aldus een woordvoerder van de omroep.

'Integriteit argumenten centraal'

De BBC-woordvoerder voegt eraan toe dat Bregman de lezing voor publiek gaf en dat "de integriteit van zijn argumenten centraal blijft staan in de uitzending". Daarnaast heeft de BBC "de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat alle inhoud redactioneel en juridisch voldoet aan de voorschriften in alle rechtsgebieden waar deze wordt verspreid".

De Britse omroep staat sinds begin deze maand onder druk vanuit de VS. President Trump dreigde de omroep voor 5 miljard dollar (4,3 miljard euro) aan te klagen vanwege een bewerking van een van zijn toespraken door een aflevering van Panorama. Een ruzie over de bewerking leidde uiteindelijk tot het ontslag van de algemeen directeur van de BBC en de hoofdredacteur van BBC News.

Het is niet duidelijk of de beslissing om de gewraakte zin uit de opname van Bergmans lezing te schrappen iets te maken heeft met de controverse over de Panorama-aflevering. Wanneer de bewuste uitzending van de Reith Lectures is bewerkt door de BBC, en wat de precieze reden daarvoor was, is onbekend.

De Reith Lectures hebben een rijke geschiedenis. De BBC nodigde eerder belangrijke sprekers als Bertrand Russell, Robert Oppenheimer, Stephen Hawking en koning (toen nog prins) Charles.

De rechtbank heeft een man en een vrouw veroordeeld tot 18 en 15 jaar cel voor de dood van een autohandelaar in Venlo. Het slachtoffer werd op kerstavond 2023 met bruut geweld om het leven gebracht.

Het slachtoffer (41) werd die bewuste avond naar de woning van Sandra K. gelokt. Medeverdachte Florian S. uit Polen was die avond bij haar. De verdachten hadden een relatie en volgens de rechtbank was S. jaloers op de manier waarop het slachtoffer met K. praatte en wilde hem daarop aanspreken.

Eenmaal in de woning werd het slachtoffer aangevallen door S. en doodgeslagen met een hamer. Daarna hebben de verdachten het lichaam in de berging verstopt.

Het tweetal sloeg vervolgens op de vlucht, maar werd op Eerste Kerstdag opgepakt. Tijdens zijn arrestatie bekende S. meteen dat hij het slachtoffer om het leven had gebracht, meldt L1 Nieuws.

'Slachtoffer had geen schijn van kans'

De rechtbank acht bewezen dat S. (40) het slachtoffer heeft gedood. Volgens de rechters heeft hij het slachtoffer met gruwelijk geweld om het leven gebracht.

Uit onderzoek bleek dat de verdachte minstens 24 keer op het hoofd van het slachtoffer insloeg. "Het slachtoffer werd totaal overvallen door het geweld en hij heeft geen schijn van kans gehad", aldus de rechtbank.

Doodslag

De rechtbank heeft beide verdachten veroordeeld voor doodslag. Hoewel de vrouw (42) zelf geen geweld heeft gebruikt, kan haar rol als gelijkwaardig aan die van S. worden beschouwd, stellen de rechters.

Zo werkten de verdachten samen bij het versturen van berichten naar het slachtoffer om hem naar haar woning te lokken. "Ze heeft een cruciale rol gespeeld voorafgaand aan het feit, tijdens het feit en erna. Haar handelingen zijn van voldoende gewicht om van medeplegen van doodslag te spreken."

Ook rekent de rechtbank beide verdachten aan dat ze het lichaam van de autohandelaar probeerden te verstoppen. "Ze zijn volkomen respectloos met zijn lichaam omgegaan", aldus de rechters.

Hij heeft geen nieuwe baan, zijn termijn loopt niet af en ook privé lijkt er geen reden voor. Toch koos burgemeester Erik van Merrienboer van Terneuzen er gisteren voor op te stappen. Aan zijn vertrek ligt een conflict over de komst van een asielzoekerscentrum ten grondslag. Een bijzondere situatie, misschien wel uniek, zeggen experts.

"De burgemeester voelt zich duidelijk pootje gelicht", zegt Geerten Boogaard, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht in Leiden. Hij is gespecialiseerd in lokale democratie en heeft zoiets niet vaak meegemaakt. Volgens hem zijn mensen zo'n ontslag meestal voor. Ze gaan dan niet voor een tweede termijn of ze krijgen "opeens" een andere baan.

Het draait in Terneuzen dus om de komst van een asielzoekerscentrum. Burgemeester Van Merrienboer maakte zich hard voor de komst ervan, maar vertrekt nu omdat een meerderheid van de gemeenteraad en de wethouders tegenstemt.

Lange tijd leek Terneuzen juist vóór de komst van het azc, om zo te voldoen aan de spreidingswet. Dat er nu toch anders is besloten, zette de burgemeester aan het denken. In zijn brief aan de gemeenteraad is Merrienboer zeer kritisch. Hij vraagt zich expliciet af of het wisselende stemgedrag van de raadsleden "zonder last" is verlopen, "zoals de wet en uw eed of belofte dat vraagt".

Ook Hilde Westera, directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters, heeft nog nooit meegemaakt wat nu in Terneuzen speelt. "Er stappen weleens burgemeesters op na een vertrouwensbreuk of een privékwestie maar niet na zo'n politiek besluit rond het azc in Terneuzen."

Westera weet zeker dat dit de burgemeester zwaar valt. "Het is de rol van de burgemeester om goed bestuur te waarborgen. Het brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Het ambt van burgemeester is geen baan maar een bestaan."

Commissaris van de Koning Hugo de Jonge heeft de burgemeester gevraagd aan te blijven, in ieder geval tot duidelijk is wat er speelt in Terneuzen. Volgens De Jonge zijn er inderdaad raadsleden die hebben gezegd dat ze onder druk zijn gezet om tegen het azc te stemmen.

"Er zijn daardoor verschillende stemmingen geweest met een verschillende uitslag. Ja, dan is de democratie in het geding", aldus De Jonge. Ook hoogleraar Boogaard stelt dat de democratie onder druk staat. "Als er inderdaad sprake is van bedreiging van raadsleden is dat natuurlijk zeer schadelijk voor de democratie en gemeentepolitiek."

Maar helaas gebeurt dat vaker, vult Boogaard aan. In 2024 kreeg bijna de helft van alle decentrale politieke ambtsdragers - onder wie raadsleden - te maken met agressie, blijkt uit cijfers van ProDemos. De organisatie noemt het zorgwekkend dat agressie steeds vaker op de persoon is gericht én online plaatsvindt. In slechts zes procent van de gevallen werd aangifte gedaan.

Omroep Zeeland heeft gesproken met enkele raadsleden die zich onder druk gezet voelen rond de besluitvorming van het azc. Ook zou er een 'smoelenboek' op sociale media geplaatst zijn van raadsleden die vóór de komst van het asielzoekerscentrum waren. De kop onder de foto's: 'Deze ratten stemden voor'.

Ingrijpen

Om dit soort situaties te voorkomen, moet er voortdurende waakzaamheid zijn van een burgemeester en een griffier, legt hoogleraar Boogaard uit. "Zij moeten letten op mogelijke signalen van beïnvloeding van raadsleden. Bijvoorbeeld als iemand opeens van mening verandert." En in het ergste geval een stemming ongeldig maken of justitie inschakelen, stelt hij.

Ook de commissaris van de Koning, in dit geval dus Hugo de Jonge, heeft een belangrijke rol. Volgens Boogaard is het zijn taak om te kunnen interveniëren als er een conflict is. "Zeker als de burgemeester in de vernieling dreigt te draaien."

Het zou Boogaard dan ook verbazen als De Jonge niet al op de hoogte was van de situatie. "Dat zit zo kort op elkaar, dat belt elkaar voortdurend. Zeker als het om een bedreigingssituatie zou gaan."

De Jonge heeft een besloten vergadering met de gemeenteraad aangevraagd.