De Vlaamse dichter, vertaler en dagboekschrijver Leonard Nolens is overleden, meldt zijn uitgever Querido. Hij was al een tijd ziek. Nolens was 78 jaar.

Nolens debuteerde in 1969 met zijn gedichtenbundel Orpheushanden. Zijn doorbraak kwam in 1975 met Twee vormen van zwijgen. Daarna groeide hij uit tot een van de belangrijkste dichters uit het Nederlandse taalgebied. Zijn poëzie werd in tien talen uitgebracht, waaronder Duits, Frans, Afrikaans, Zweeds en Hongaars.

Meerdere prijzen mocht hij in in zijn lange carrière ontvangen. In 1997 werd zijn gehele oeuvre bekroond met de Constantijn Huygensprijs. Jaren later, in 2012, volgde de prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren, die eens in de drie jaar wordt uitgereikt. Die kreeg hij door toenmalig koningin Beatrix overhandigd.

De jury kon niet om de symboliek van zijn werk heen en refereerde naar een tekenende strofe uit een van zijn gedichten: "Lees me helemaal of lees me niet."

"Hij is een van die schrijvers van wie je niet één werk, maar een heel oeuvre bekroont", aldus het juryrapport, "omdat hij niet aflatend probeert om een eenheid te maken van het gedicht, zijn hoge opvatting van het dichterschap en een lastig ik."

Nolens werd verschillende keren genoemd als kanshebber voor de Nobelprijs voor Literatuur. In zijn carrière, die bijna een halve eeuw duurde, bracht Nolens zo'n 25 dichtbundels uit. Daarin gaat het vooral over jeugd, vrouwen, alcohol en eenzaamheid ("Schrijven is stil aan tafel muziek zitten maken / In ruime witte kamers").

'Nederlands opnieuw doen zingen'

Bovenal is zijn werk een reflectie op het leven, vatte de jury van de Prijs der Nederlandse Letteren het samen. "Als iemand die zijn naam in de stam van een boom grift, legt Nolens zelfs zijn leeftijden vast in opeenvolgende bundels. Hij is altijd bezig met zijn begin, altijd begaan met zijn einde."

Beatrix pikte in haar toespraak bij de uitreiking van de prijs in 2012 één zin uit het juryrapport, die voor haar het werk van Nolens samenvatte: "Nolens heeft het Nederlands opnieuw doen zingen."

Radiopresentator Frits Spits heeft vanmiddag afscheid genomen van de radio en zijn programma De Taalstaat. Tegen zijn luisteraars zei hij aan het begin van de uitzending: "We kennen elkaar al zolang. U heeft me altijd zo geïnspireerd en ik heb het altijd zo graag voor u gedaan. Soms had ik het idee dat u me kon zien."

En daarmee kwam er een eind aan het tijdperk van Frits Spits op de radio. In zijn laatste uitzending werd hij in een grote studio omringd door vrienden, collega's en familie.

Acda en De Munnik, die jarenlang met de door hen gecomponeerde Taalstaat-tune als opening te horen waren, traden op in het programma. Ook cabaretduo Yentl & De Boer zongen een danklied voor de presentator, die volgens hen de eerste was die iets in het duo zag en ze op nationale radio draaide.

Avondspits was een begrip

De radiohistorie van Frits Spits begon meer dan een halve eeuw geleden. Hij was voor het eerst te horen in 1973 op Hilversum 3 met het eenmalige programma Proefdraaien en het wekelijkse Popfantasie.

Een paar jaar later, in 1978, begon hij met De Avondspits waarin hij zijn luisteraars aansprak met "vrienden van De Avondspits". Het was een programma waarbij menig middelbare scholier en student het huiswerk voor de volgende dag maakte of met het gezin aan het avondeten zat.

Zoals Radio 2-dj Jeroen Kijk in de Vegte: "In de jaren 80 zaten we dan thuis te eten, de radio stond aan en Frits Spits was er altijd. Met elke dag dezelfde drive, dezelfde passie. Hij was enorm toegewijd, tot aan het perfectionistische toe. Waarvan hij zelf later zei: 'Dat had ook wel een tandje minder gekund'."

In 1995 verhuisde Spits van Radio 3 naar Radio 2 waar hij bijna twintig jaar het lunchprogramma Tijd voor Twee maakte voor de KRO. In al zijn programma's was zijn liefde voor taal nooit ver weg. In Tijd voor Twee was er de rubriek de Tweespraak waarin hij iedere dag luisteraars vroeg om een 'zegt de een tegen de ander' uit het nieuws af te maken, het liefst met een spitsvondige twist.

Liefde voor taal

Zo'n tien jaar geleden nam hij afscheid van de muziekradio en verkaste hij naar NPO Radio 1 om De Taalstaat te maken. Daar kon hij zijn liefde voor de Nederlandse taal en Nederlandstalige muziek ten volle kwijt. Ook nadat hij de pensioengerechtigde leeftijd had bereikt, ging hij door met het programma.

Volgens collega's stak hij er veel meer voorbereidingstijd in dan het aantal uren dat er op het contract stond, uit liefde en enthousiasme voor het programma.

In die periode, in 2018, verloor hij onverwacht zijn jeugdliefde Greetje aan longkanker. Dat viel hem zwaar. In een poging om te kijken hoe hij door moest gaan in het leven schreef hij het boek Mijn West Side Story. Daarin voert hij een fictief gesprek met Leonard Bernstein, de componist van de musical, over leven en dood.

Tegen de Volkskrant zei hij daar in 2021 over: "We gaan zo slecht om met de dood, vind ik. Dat gold ook voor mij toen Greetje overleed. Dat moet anders en daar probeer ik met dit boek greep op te krijgen."

'Vraag me niet waarom'

In 2019 werd Spits verkozen tot belangrijkste radiomaker van de eeuw. De jury noemde hem "een van de allerbeste sfeermakers en verhalenvertellers op de radio". Verder kreeg hij de prestigieuze Zilveren Reissmicrofoon en meerdere Marconi Awards.

Niet meer dan terecht, vinden Radio 2-luisteraars die vanochtend in het Top2000-café waren. Ze noemen hem een "icoon" en met een "legendarische stem" die "iedereen herkent uit duizenden".

Vandaag presenteerde Frits Spits dus voor het laatst. Op zijn 77ste vindt hij het mooi geweest en nam hij afscheid van zijn luisteraars. "Ik zal u enorm missen, maar het is er de tijd voor. En vraag me niet waarom. Het is een gevoel."

Waar Frits Spits met pensioen gaat, blijft De Taalstaat bestaan. Schrijver Ronald Giphart neemt de presentatie over. Spits wenste hem aan het eind van de uitzending "alle succes van de wereld" om vervolgens te eindigen met: "Dit was het, lieve luisteraars."

Waar de meeste katten de afgelopen koude kerstdagen waarschijnlijk binnen hebben doorgebracht, heeft kater Jack uit Koog aan de Zaan een heel avontuur achter de rug. Hij stapte aan het eind van eerste kerstdag op de laatste trein naar Schiphol. Dankzij de goede zorgen van een conducteur is hij inmiddels weer veilig thuis.

"Jack is echt een avonturier", zegt Annelies Tump, eigenaar van de kater, bij NH Nieuws. "Hij is het type dat graag naar buiten gaat. Het is altijd maar de vraag of hij terugkomt."

Op de late avond van eerste kerstdag bevestigde Jack zijn reputatie door naar buiten te glippen en spoorloos te verdwijnen.

NS-conducteur

Tump is wel wat gewend, maar was toch blij toen ze een dag later een telefoontje kreeg van de dierenambulance dat Jack terecht was. Hij bleek te zijn opgevangen door NS-conducteur Marcel.

Samen met de conducteur heeft Tump nu de reis van haar kater gereconstrueerd. Hij moet van haar huis naar station Zaandam Kogerveld zijn gelopen. Daar stapte hij op de laatste trein richting Schiphol.

"Hij is heel chill de hele trein doorgelopen en uiteindelijk bij conducteur Marcel beland", vertelt Tump.

Kort na vertrek van het station trof Marcel de zwarte kater met witte pootjes aan in 'zijn' trein. "Ik heb nog om zijn vervoersbewijs gevraagd", lacht hij. "Maar dat had Jack niet."

Marcel nam de kater mee in de cabine tot Schiphol. Omdat het laat was en niemand in de trein Jack leek te missen, besloot de conducteur om hem mee naar huis te nemen en een overnachtingsplek aan te bieden. "Ik ben toch verantwoordelijk voor alle reizigers in mijn trein", vertelt hij. "En dus ook voor Jack."

Omdat de kater gewoon gechipt was, was het gisteren een kleine moeite voor de dierenambulance om eigenaresse Tump op te sporen. De kat is weer thuis. Het eerste wat hij deed is vragen om weer naar buiten te mogen.