Waarschuwingsborden hangen langs de weg in het dorpje Fujiyoshida aan de voet van Japans bekendste berg, Mount Fuji. "Niet stilstaan op het zebrapad", staat er in grote letters, in het Chinees en het Engels. "Thai, Indonesiërs, Filipijnen, Taiwanezen", somt reisagent Wangping Aw op terwijl ze om zich heen naar de toeristen kijkt. "Geen Chinezen vandaag."

Op 7 november verklaarde de Japanse premier Sanae Takaichi in het parlement dat een Chinese blokkade rond Taiwan zou kunnen neerkomen op een "levensbedreigende situatie" voor Japan. Daarmee suggereerde ze dat het land in dat geval militair betrokken kan raken bij een Chinese aanval op Taiwan.

China reageerde woedend en riep zijn burgers op om "in de nabije toekomst" niet meer naar Japan te reizen. Chinese luchtvaartmaatschappijen boden vrijwel direct gratis annuleringen en omboekingen aan.

"Dit is een vorm van economische dwang", zegt Mong Cheung, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Waseda-universiteit in Tokio. Hij volgt de relatie tussen beide landen al jaren. "Voor de Chinezen is dit een makkelijke manier om de Japanse premier onder druk te zetten, het kost ze weinig."

Miljarden te besteden

Chinezen zijn veruit de grootste groep buitenlandse toeristen in Japan. In 2024 gaven zij volgens het toerismebureau van Japan 1730 miljard yen uit, omgerekend zo'n 9,5 miljard euro.

Tussen januari en september bezochten 6,7 miljoen Chinese toeristen Japan, op een totaal van 28,3 miljoen buitenlandse bezoekers.

Sinds de Chinese reiswaarschuwing is dat beeld abrupt gekanteld. Voor december hebben Chinese luchtvaartmaatschappijen bijna een op de vijf vluchten naar Japan geschrapt, goed voor ruim 156.000 stoelen. Hotelboekingen door Chinese toeristen zijn volgens boekingsplatform Tripla met meer dan de helft gedaald. Hotels in Osaka bevestigen die trend en melden een afname van 50 tot 70 procent tot het einde van het jaar.

"Vooral de grote touroperators lijden hieronder", zegt reisagent Aw. "Wie voor het eerst naar Japan wil, moet in China een visum aanvragen via een reisagent, maar reisagenten verwerken momenteel niets. Dus komen de mensen niet." Ze wijst naar een parkeerplaats langs een bekend meer bij Mount Fuji, waar één middelgrote bus staat. "Het is lunchtijd. Normaal staat het hier vol", zegt ze.

De voorzitter van de Japanse Vereniging voor Reisagenten, Hiroyuki Takahashi, bevestigde deze week dat "er een complete stop is van groepsreizen uit China". Enkele dagen later herhaalde de Chinese overheid zijn oproep, nu vooral gericht aan individuele reizigers.

Druk opvoeren

"Dit is pas het begin", zegt Cheung. "China heeft nog meer kaarten in handen, van economische sancties tot beperkingen op zeldzame grondstoffen, en in het uiterste geval het vastzetten van Japanse burgers op eigen grondgebied." Ook kan Peking zogenoemde grijsgebiedtactieken inzetten, zoals kustwachtschepen, gevechtsvliegtuigen of drones naar betwiste wateren sturen. Dat gebeurde deze week al.

Toch lijken deze middelen voor China niet het gewenste effect te hebben. Premier Takaichi weigert haar woorden terug te nemen. "Ze staat politiek sterker door haar koers", zegt Cheung. "Ze is populair bij het publiek en gebruikt dit conflict om haar machtsbasis te verstevigen."

Minder afhankelijk worden

Tegelijk past de toerismesector zich aan. Bedrijven proberen hun klantenbestand te verbreden en minder afhankelijk te worden van China. "Wij richten ons nu op Australische, Amerikaanse en Taiwanese bezoekers", zegt Aw. "Ik merk bij collega's in de sector dat iedereen daar actief mee bezig is. Uiteindelijk is het ook gewoon slimme business om niet te afhankelijk te zijn van één land."

Volgens Cheung verliest toerisme daardoor op termijn aan kracht als drukmiddel. "Deze ruzie kan nog zeker een jaar duren", zegt hij. "Maar China heeft nog genoeg andere manieren om de druk op Japan op te voeren."

Getuigen van de aanslag op een joods festival op Bondi Beach in Australië, reageren geschokt op wat er is gebeurd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat."

Een vrouw vertelt dat ze aan het dineren was in een restaurant aan het strand toen ze iets hoorde dat klonk als vuurwerk, schrijft nieuwszender ABC. Ze zag vervolgens mensen van het strand af rennen, waarop zij en haar man beseften dat er iets mis was. Ze zochten hun toevlucht in een kleedkamer.

"Er stond een houten bank. Ik schoof hem opzij en zette mijn kinderen erachter", zegt de vrouw. "Toen kwam er iemand naast ons zitten die bloedde. Ik weet niet wat er met hem is gebeurd, want iemand opende de deur van de kleedkamer en liet mensen naar binnen." Ze zegt dat mensen huilend zaten te schuilen, terwijl anderen op zoek gingen naar hun dierbaren.

De autoriteiten spreken van een terroristische aanslag gericht tegen de joodse gemeenschap in Sydney. Twee mannen stapten uit een voertuig en openden even na 18.30 uur lokale tijd vanaf een brug het vuur met zware wapens. Volgens de politie waren er zo'n duizend mensen op het joodse festival afgekomen om Chanoeka te vieren. Het schieten zou zeker 10 minuten hebben geduurd.

ABC sprak ook een man die op het Chanoeka-festival in Bondi Park aanwezig was. Hij zegt dat hij twee schutters in zwarte kleding zag staan op de kleine loopbrug vlak bij de parkeerplaats van de speeltuin, waar het festival werd gehouden.

Op door de NOS geverifieerde beelden zijn de schutters op de brug te zien:

De getuige zei dat hij zijn familie zo goed mogelijk tegen de schutters beschermde en vervolgens was weggerend. Hij beschreef de aanslag als "een absolute hel op aarde". Hij zei dat hij mensen in plassen bloed zag liggen.

Dag verpest door haat

Richard Hasten was bezoeker van het joodse evenement genaamd Chanukah by the Sea. "Mijn kleinzoon speelde in de kinderboerderij, alles was in orde", zegt hij. Rond 18.30 uur hoorde hij drie knallen vanaf de voetgangersbrug. Toen hij zich realiseerde dat het om een aanslag ging.

"Ik zocht dekking, ik lag op de grond en er lag een vrouw recht voor me. Ik zag dat ze bloedde, pal voor mijn neus... Dus trok ik mijn shirt uit om het bloeden te stoppen." Hij zegt dat hij denkt dat de kogel haar schedel mogelijk heeft geraakt, maar dat ze nu "in orde" is.

Hij zegt dat zijn zoon "hysterisch" raakte toen hij van zijn vrouw en kind werd gescheiden. Ze zijn inmiddels herenigd. "Een prachtige dag in Bondi verpest door iemand vol haat", zegt de man.

'Het was surrealistisch'

"Het was net als elke andere zondagmiddag hier in Bondi", zegt getuige Marley Carroll. "Ik denk dat het eerst twee schoten waren. Iedereen keek achterom, het kwam uit North Bondi", vertelt hij. "In eerste instantie dacht ik: 'Ach, daar hoef ik me geen zorgen over te maken', want je zou zoiets gewoon niet verwachten in Sydney."

Toen zag hij een groep mensen op hem af rennen. "Ze renden weg van de schutter, recht op ons af. Toen beseften we dat iedereen om ons heen aan het rennen was, mensen renden over de wegen, auto's claxonneerden, mensen huilden en ik herinner me een groep meisjes die langs ons renden en riepen: 'Hij schiet op mensen, hij schiet op mensen.'"

Toen drong het pas tot hem door dat het echt gebeurde. "Je zou zoiets gewoon niet verwachten, nota bene in Bondi, Sydney. Het was gewoon surrealistisch."

Het wordt wennen op de ochtend van Nieuwjaarsdag. Voor het eerst in bijna veertig jaar is Tjeerd de Faber dan niet op de radio en tv om te vertellen over "horrorjaarwisselingen" ten gevolge van vuurwerk. Kinderoogarts De Faber (70) gaat net voor de jaarwisseling met pensioen.

De timing van zijn pensioen is geen toeval, zegt Tjeerd de Faber bij Rijnmond. Eerder dit jaar besloot de Tweede Kamer tot een vuurwerkverbod. Bij de volgende jaarwisseling mag geen consumentenvuurwerk meer worden verkocht en afgestoken.

Faber sprong een gat in de lucht toen het nieuws bekend werd en zegt nu met een gerust hart met pensioen te kunnen.

Oorlogsverwondingen

"Een jaar of tien geleden heb ik me voorgenomen: ik wil íedere nieuwjaarsdienst meemaken. Als je dat gezien hebt, heb je voor een jaar energie om door te gaan", zegt hij. "Het was M*A*S*H aan de Maas. Het zijn oorlogsverwondingen die je ziet. Je ziet compleet gezonde ogen die aan flarden worden geschoten, in de helft van de gevallen niet eens door eigen schuld."

M*A*S*H was een film en daarna een tragikomische tv-serie waarin de wederwaardigheden werden gevolgd van dokters en verpleegkundigen in een mobiel veldhospitaal tijdens de Koreaanse oorlog in de jaren 50.

Magisch

Tjeerd de Faber begon zijn carrière in het Oogziekenhuis in Rotterdam in 1982 als coassistent, deed hersenonderzoek bij schele apen en specialiseerde zich als hoornvliesarts. "Het hoornvlies, de cornea, heeft echt iets magisch. Je kunt transplanteren, je kunt chirurgisch ontzettend veel doen. En: je kunt mensen écht beter laten zien", vertelde hij vorig jaar bij het 150-jarig bestaan van het Oogziekenhuis.

De Faber behandelde altijd alle leeftijden, maar is kinderoogarts. In het omgaan met kinderen en hun ongeruste ouders is hij "echt gegroeid", vertelt hij. Daarbij spelen ervaringen met zijn eigen kinderen een grote rol. "De oudste had een aangeboren afwijking, waardoor hij wat vingers miste. Ons tweede kind is na vijf maanden overleden aan wiegendood. Dat gebeurde allemaal tijdens mijn opleiding tot oogarts. Dan krijg je wel bepaalde antennes voor verdriet en ongerustheid van ouders."

Landelijke registratie

Sinds 2002 houdt De Faber alle oogletselcijfers in het Oogziekenhuis in Rotterdam nauwkeurig bij. In 2008 wist hij een landelijke registratie van de grond te krijgen. "Toen zijn ook bij mijn collega's de ogen opengegaan: dit moet stoppen", zegt hij.

"Sindsdien pleitten we op medische gronden voor een vuurwerkverbod en in ruil daarvoor professionele vuurwerkshows. Als je arts bent, leg je de eed van Hippocrates af. Daar staat in: breng geen schade toe. Maar daar staat ook in dat als het je als arts lukt om schade te voorkomen, je dat moet doen. Dat is precies wat we met dit dossier hebben gedaan."

De Faber maakte van de strijd tegen consumentenvuurwerk zijn levenswerk. "Bij mij is het kwartje gevallen in de jaargang 2002/2003", vertelt hij. "Toen werd op 1 januari 's ochtends een huilend 3-jarig kind binnengebracht, hartstikke onschuldig. Het vuurwerkongeluk heeft de jeugd van dat jongetje helemaal verpest. Hij is vijf keer geopereerd, maar uiteindelijk is het oog toch blind geworden en kreeg hij een posttraumatisch stresssyndroom. Het jongetje moest daardoor naar het speciaal onderwijs."

Zwanger

Het is niet de enige situatie die De Faber in herinnering roept. "Een mevrouw uit het Oostblok was hier op vakantie, net na de val van de Muur. Ze kwam op het Stadhuisplein uit een kroeg en werd midden in het oog geraakt door een vuurpijl. Die mevrouw was twintig weken zwanger. Diezelfde nacht hebben we het oog moeten verwijderen, twee dagen later beviel ze van een dood kind. Dat soort horrorverhalen, die vormen je wel."

Na zo'n 29.000 operaties en iets meer dan 39 jaar in het Oogziekenhuis neemt De Faber op 16 december afscheid. Althans van Rotterdam. "Ik ga nog wel wat werken op Sint-Maarten, omdat ze daar een tekort hebben aan oogartsen."

Maar de komende jaarwisseling staat hij dus voor het eerst sinds tientallen jaren niet op de OK. Hij gaat samen met zijn vrouw op vakantie, naar een huisje op het Franse platteland.