Jaarlijks worden veel mensen door valse informatie en misleidende beloftes slachtoffer van beleggingsfraude. Zij zien hun geld nooit meer terug. Nederlanders van jong tot oud trappen erin, omdat de oplichtingstrucs steeds geraffineerder worden. Met als gevolg vaak enorme schade.

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) schat dat de werkelijke schade van beleggingsfraude vorig jaar uitkomt op 750 miljoen euro. Vaak gebruiken oplichters namen van experts in de financiële wereld om de slachtoffers te lokken, waaronder die van beleggingsexpert Corné van Zeijl.

'Professor Corné'

Van Zeijl kreeg meerdere appjes van mensen die in een groepsapp terechtkwamen van 'Professor Corné'. Zijn identiteit werd misbruikt door oplichters om beleggers in de val te laten lopen. In de groepsapp stuurt 'Professor Corné' bijna dagelijks appjes met adviezen en tips over beleggen.

"Ik ben het niet want ik zal nooit tips geven", zegt Van Zeijl. "De mensen die mij dan een bericht sturen zijn de slimme mensen. Die moet ik vertellen dat ze in een oplichtersgroep terecht zijn gekomen." Vaak zitten er in één groep meer dan zeventig mensen, zegt Van Zeijl. "En niet iedereen vraagt aan mij of ik het daadwerkelijk ben."

Pump en dump

De oplichters die de groepen beheren, gebruiken volgens hem vaak de 'pump-en-dump'-techniek. Oplichters hebben dan al aandelen in een klein bedrijfje en vragen in de appgroep of de rest ook wil instappen. Als ze dat dan doen, gaat de koers van dat bedrijf hard omhoog en wordt het aandeel in korte tijd veel meer waard.

Vervolgens verkopen de oplichters hun aandelen met veel winst, waardoor de waarde van het aandeel weer snel zakt en veel beleggers hun geld kwijt zijn. Sommigen investeren tienduizenden euro's in aandelen, wat vervolgens in één klap grotendeels verdampt.

Van Zeijl kreeg inzicht in meerdere groepsapps die zogenaamd door hem worden beheerd. "Ik zag schermopnames van 30.000, 40.000 euro dat gestort werd op allerlei vage rekeningen."

De echtheid van al deze overboekingen is niet te verifiëren. Mogelijk wordt een deel van de screenshots door oplichters zelf gedeeld om nieuwe leden in de groep over te halen om hetzelfde te doen.

Door de opkomst van AI ziet Van Zeijl dat de appjes die oplichters sturen steeds professioneler worden. "Je kunt makkelijker goede berichten genereren. Het lijkt zo net alsof je persoonlijk contact hebt met die mensen"

Voorbeelden van zulke appjes:

Ook namen van bekende Nederlanders worden gebruikt bij beleggingsfraude. Zo spande Jort Kelder een paar jaar geleden een rechtszaak aan tegen Google en John de Mol tegen Facebook. Op de platforms verschenen advertenties waarin onder hun namen bitcoin en andere cryptovaluta werden aangeprezen.

De rechter bepaalde dat de advertenties geweerd moesten worden. Maar tegelijkertijd betekende dit niet dat Facebook adverteerders voor altijd moet weren. Hoe het sociale netwerk daarbij te werk gaat, mag het van de rechter zelf bepalen.

Meta-advertenties

Van Zeijl trok zelf al eerder aan de bel en deed aangifte. Toch bleven de WhatsAppgroepen als paddenstoelen uit de grond schieten. "Het is een soort whack-a-mole: je slaat er één weg en dan komt de ander weer naar boven. Het is een gevecht dat bijna niet te winnen is."

Volgens de beursexpert maken de oplichters veel gebruik van goedkope reclames op bijvoorbeeld Instagram en Facebook om mensen te lokken naar de WhatsAppgroepen. "En als ze daar eenmaal in zitten, dan zijn ze elkaar een beetje gek aan het maken", zegt Van Zeijl.

Aan die advertenties van fraudeurs verdient moederbedrijf Meta flink: in een intern document waar persbureau Reuters over schreef staat dat Meta in een half jaar 3,5 miljard dollar heeft verdiend aan advertenties die het bedrijf zelf als 'hoog juridisch risicovol' omschrijft. Daaronder vallen ook de nepadvertenties met bekendheden.

Oplossingen

Hoewel de AFM pleit voor de invoering van een landelijk meldpunt, denkt Van Zeijl dat voorlichting de beste manier is om slachtoffers te voorkomen. Daarnaast kunnen mensen op WhatsApp in hun instellingen ervoor kiezen om niet automatisch door onbekende personen te worden toegevoegd aan een groepsapp.

"Het is heel frustrerend. Je doet je best om zo goed mogelijk beleggingsinformatie te geven en dan misbruiken mensen die naam." Van Zeijl leeft vooral mee met de mensen die worden opgelicht. "Ik moet ze dan teleurstellen dat ik het niet was en dat ze hun geld ook nooit meer terug zullen zien."

In Myanmar zou het regeringsleger opnieuw een ziekenhuis hebben gebombardeerd. Internationale media melden op basis van lokale bronnen dat er ruim dertig mensen zijn gedood. Ook onafhankelijke nationale media berichten over een luchtaanval door de militaire machthebbers in het westen van Myanmar.

Het leger heeft nog niet gereageerd op de beschuldiging. Volgens hulpverleners werd de aanval uitgevoerd door een straaljager. Alleen de landelijke strijdkrachten beschikken over deze vliegtuigen. Het afgelopen jaar hebben de militaire machthebbers de luchtaanvallen fors opgevoerd in gebieden waar opstandelingen actief zijn.

Woensdagavond (lokale tijd) werd de luchtaanval op een ziekenhuis in deelstaat Rakhine gemeld. "Het ziekenhuis van Mrauk U is volledig verwoest", zegt een woordvoerder van een lokale rebellengroep tegen persbureau Reuters.

Hulpverleners spreken van vele tientallen gewonden. "Dit is een onmenselijke daad", zegt een van hen tegen de Singaporese nieuwszender CNA. De meeste slachtoffers waren patiënten in het ziekenhuis.

Verkiezingen aanstaande

Myanmar is verwikkeld in een burgeroorlog, maar op 28 december staan verkiezingen gepland. Waarnemers hebben er geen vertrouwen in dat deze eerlijk kunnen verlopen: het leger heeft in 2021 een coup gepleegd.

Burgers kwamen aanvankelijk vreedzaam in protest tegen de staatsgreep. Militairen drukten de protesten echter met geweld de kop in. Burgers kwamen vervolgens gewapend in verzet. Ook etnische milities waarvan sommige al tientallen jaren vechten voor autonomie, sloten zich aan bij de opstand tegen de junta.

Leger rukt op

Het leger heeft de controle verloren over een groot deel van het Zuidoost-Aziatische land. Maar in de loop van dit jaar zijn de strijdkrachten begonnen aan een opmars. De junta heeft daarvoor voldoende nieuwe militairen geronseld. Met behulp van zware luchtaanvallen is inmiddels weer wat terrein heroverd op de rebellen.

Voor ruim twaalf miljoen mensen in Myanmar dreigt volgend jaar acute honger, waarschuwt het Wereldvoedselprogramma van de VN vandaag. "Dit is een van de ernstigste hongercrises ter wereld, waar het minste geld voor beschikbaar is", zegt de organisatie in een verklaring. Momenteel kampen 400.000 burgers met acute ondervoeding.

De regering van Bulgarije heeft zijn ontslag ingediend na massale protesten tegen het financieel-economische beleid en de corruptie in het land. Premier Zhelyazkov maakte dat in een tv-toespraak bekend.

Dat was net voor het begin van een parlementszitting waar voor de zesde keer over een motie van wantrouwen tegen zijn minderheidscoalitie zou worden gestemd. Dit keer zou de motie worden aangenomen.

De protestgolf kwam vorige week op gang, nadat de regering zijn begrotingsvoorstel voor volgend jaar had gepresenteerd. Daarin werd een verhoging van de belastingen en sociale premies aangekondigd, net als een verhoging van de overheidsuitgaven.

Tienduizenden Bulgaren gingen de straat op. De regering trok het plan weer in maar de geest was uit de fles. Gisteren waren in de hoofdstad Sofia en andere steden weer tienduizenden mensen op de been om het aftreden van de regering te eisen.

Formeel moet het parlement het ontslag nog accepteren. Dat zal morgen gebeuren. President Radev zal dan de grootste partij in het parlement vragen een nieuwe regering te vormen. Pas als meerdere pogingen zijn mislukt, worden nieuwe verkiezingen uitgeschreven.

Bulgarije is lid van de EU en heeft 6,5 miljoen inwoners. Op 1 januari wordt het ook lid van de eurozone. De nationale munt, de lev, maakt dan plaats voor de euro.