Venezuela wacht nog in spanning af wat er gaat gebeuren na de dreigementen van president Trump dat er snel Amerikaanse militaire acties op Venezolaanse bodem komen. Trump zou de Venezolaanse leider Maduro een -inmiddels verstreken - deadline hebben gegeven om op te stappen.

Washington legt de militaire opbouw tegen Venezuela uit als een campagne tegen "narcoterrorisme". De Amerikanen beschuldigen Maduro en zijn regime van leidinggeven aan het Cartel de los Soles, dat op grote schaal drugs naar de VS zou smokkelen. Maar onafhankelijke deskundigen zeggen dat Trump de Venezolaanse rol in de internationale drugshandel overdrijft.

Fentanyl

Een van de misvattingen die door Trump zijn verspreid betreft fentanyl. In september zei hij dat die dodelijke drug werd gesmokkeld aan boord van Venezolaanse drugsboten die door de Amerikaanse krijgsmacht waren opgeblazen.

Experts waren er snel bij om erop te wijzen dat Venezuela geen rol speelt in de export van fentanyl, dat in de VS honderdduizenden doden heeft veroorzaakt. Toch gaan de aanvallen op speedboten door en zijn er intussen 21 dodelijke incidenten bekend.

Smokkelroutes

Cocaïne wordt daarentegen wel verscheept vanuit Venezuela, onder meer naar de VS. Al is het aandeel dat via Venezolaans gebied naar Noord-Amerika wordt vervoerd beperkt in vergelijking met de export uit Colombia en Ecuador.

Het US Southern Command, dat operationeel verantwoordelijk is voor de Amerikaanse strijdkrachten ten zuiden van de VS, meldde in 2022 dat 80 procent van de drugs bestemd voor de Verenigde Staten via de oostelijke Stille Oceaan wordt vervoerd. Dat betekent dat maximaal 20 procent via de Caribische Zee gaat. Daarvan zou een deel vanaf de Venezolaanse kust vertrekken.

Die verhoudingen kloppen in grote lijnen nog steeds, bevestigt criminoloog en onderzoeksjournalist Bram Ebus vanuit zijn standplaats in Colombia. "De Caribische route is moeilijk. Daar patrouilleert ook de Nederlandse marine en zijn er Amerikaanse militaire oefeningen. En het is sowieso niet een belangrijke route voor de smokkel vanuit Venezuela naar de VS. Wel gaan er veel drugs via Venezuela en de Cariben naar Europa."

Daarin speelt de Orinoco-rivier een belangrijke rol, zegt Ebus. Colombiaanse cocaïne wordt vlak voordat de rivier uitmondt in de Caribische Zee op duikboten geladen, die vervolgens doorvaren naar een afgesproken plek op zee. Daar wordt de lading op grote containerschepen overgeslagen.

Ebus: "Dat zijn schepen die niet varen onder de vlag van Venezuela, maar van Brazilië of de Caribische eilanden. Als die drugs in Europese havens worden onderschept, blijft de rol van Venezuela onzichtbaar en daarom zien we dat land weinig terug in de statistieken."

Naast het zeevervoer gaat een veel kleiner deel van de Zuid-Amerikaanse cocaïnesmokkel via de lucht. Ook vanuit Venezuela. "Er zijn daar veel clandestiene vliegveldjes waar kleine toestellen vertrekken richting Midden-Amerika", zegt Ebus. "Op die manier komen drugs toch in de Verenigde Staten terecht."

De Amerikaanse overheid doet schattingen van de totale doorvoer via Venezuela. In 2020 ging het ministerie van Buitenlandse Zaken uit van tussen de 200 en 250 ton cocaïne per jaar, wat zou neerkomen op "10 tot 13 procent" van de wereldwijde cocaïneproductie, meldt het ministerie.

De drugsdoorvoer zou in Venezuela nooit op zo'n schaal lukken zonder medewerking van de overheid en het leger. "Hooggeplaatste officieren zijn zeker actief in de drugsindustrie", zegt Ebus. Hij schetst een beeld van brede corruptie binnen het leger, de politie, de regering en onder staatsgouverneurs en lagere ambtenaren. "Het gaat om individuen. Die heffen een soort belasting die smokkelaars betalen om ongehinderd bepaalde routes via de wegen of de rivieren te kunnen gebruiken. Maar deze individuen zijn soms ook betrokken bij het rechtstreeks regelen van internationale drugsverschepingen."

Tegelijkertijd komt het ook voor dat de Venezolaanse autoriteiten melding maken van inbeslagname van illegale drugs, vooral langs de grens met Colombia. Volgens analist Phil Gunson van de International Crisis Group in Caracas doet dat niets af aan het feit dat er corruptie binnen de overheid plaatsvindt. "Niet alles dat door Venezuela wordt vervoerd is gevrijwaard van inbeslagname, dus drugs worden meegenomen, lichte vliegtuigen vernield en clandestiene landingsbanen onbruikbaar gemaakt. Maar dat kan nog steeds betekenen dat hoge officieren en politici geld aannemen van de narcos", zegt hij.

Maar het Cartel de los Soles, dat volgens de regering-Trump onder leiding staat van president Maduro en als terroristische organisatie geldt, vinden Gunson en onderzoeker Ebus een verzinsel. Ebus stelt dat Venezolaanse overheidsfunctionarissen niet als kartel opereren en dat Washington het als voorwendsel gebruikt om het regime-Maduro als geheel onder druk te zetten. "Het voornaamste doel is niet zozeer om de drugs tegen te houden, maar om te laten zien dat ze de baas zijn in het westelijk halfrond."

Eerder maakten we deze video, toen de VS begon met de troepenopbouw rondom Venezuela:

In Duitsland heeft tv-icoon Thomas Gottschalk afscheid genomen van het publiek en het publiek van hem. De 75-jarige presentator, volgens velen koning van de zaterdagavondshows in Duitsland, was gisteravond voor het laatst op tv.

De presentator maakte vorige week bekend dat hij ernstig ziek is en kanker heeft. Tegen het blad Bild zei hij: "Ik kan niet meer optreden, ik moet weer op krachten komen". Ook gisteravond vertelde hij erover in de show bij RTL. "Het is het moment waarop je beseft dat je niet alles onder controle hebt."

Gottschalk is inmiddels twee keer geopereerd en hij slikt nog altijd zware medicijnen. De bijwerkingen zouden ertoe hebben geleid dat hij vorige maand bij de uitreiking van een prijs aan de Amerikaanse zangeres Cher een warrig verhaal hield. In plaats van haar in het centrum te zetten, had hij het vooral over zichzelf. Uiteindelijk leidde het zelfs tot boegeroep in de zaal.

In het interview met Bild zei Gottschalk dat de pillen hem het gevoel gaven "alsof mijn hoofd in een wasmachine zit".

Wetten Dass..?

Gottschalk is in Duitsland een grootheid, vooral door het programma Wetten Dass..? waar in de hoogtijdagen meer dan dertien miljoen mensen naar keken.

De weddenschappen waren niet altijd zonder gevaar en in 2010 ging het mis. Een kandidaat zei dat hij over rijdende auto's kon springen, maar dat ging in de live-uitzending fout. Hij werd zwaargewond afgevoerd en liep een dwarslaesie op. Het ongeluk was voor Gottschalk uiteindelijk reden om te stoppen met het programma.

Het RTL-programma Denn sie wissen nicht, was passiert (Omdat ze niet weten wat er gebeurt) was zijn laatste grote tv-programma dat hij de afgelopen zeven jaar presenteerde met Günther Jauch en Barbara Schöneberger. Gottschalk zei dat hij de beste televisietijd ooit heeft meegemaakt en bedankte zijn kijkers: "Zonder jullie was dit allemaal niet mogelijk geweest. Het applaus van het publiek is altijd het belangrijkste wat een artiest kan overkomen."

Halverwege de show werd hij nog eenmaal geëerd met een lied en vervolgens liep hij tussen het applaudisserende publiek door en verliet hij samen met zijn vrouw voor de laatste keer de studio.

Chinese straaljagers hebben gisteren hun vuurleidingsradar gericht en vastgezet op Japanse gevechtsvliegtuigen boven internationale wateren. Het Japanse ministerie van Defensie reageert ontstemd en noemt het incident "betreurenswaardig" en "gevaarlijk".

Volgens de Japanse defensieminister ging het gebruik van de radar door de Chinezen "verder dan wat nodig is voor de veiligheid van vliegtuigen". Een vuurleidingsradar van een gevechtsvliegtuig wordt gebruikt om een wapen goed te kunnen richten op een doelwit.

Spanning loopt op

Het incident gebeurde in de buurt van de Japanse Okinawa-eilanden. Die liggen in de Oost-Chinese Zee, ten noordoosten van Taiwan. Volgens Japan waren de Chinese straaljagers opgestegen vanaf een vliegdekschip dat ten zuiden van de Okinawa-eilanden voer.

Volgens het Japanse persbureau Kyodo was het de eerste keer dat er een radarvergrendeling is geweest tussen Japanse en Chinese militaire vliegtuigen. Iets dergelijks gebeurde volgens Kyodo voor het laatst in 2013, toen een Chinees oorlogsschip een radar richtte op een Japanse torpedobootjager.

Japan heeft na de incidenten een protest ingediend bij China en wil dat het land maatregelen neemt om herhaling te voorkomen. Deze incidenten komen bovenop eerdere confrontaties tussen Japan en China waardoor de spanningen tussen de landen de afgelopen tijd flink zijn opgelopen.

Afgelopen week was er ook een incident rond de betwiste Senkaku-eilanden, in de buurt van Taiwan. Volgens de Chinese kustwacht was een Japanse vissersboot illegaal bij die door China geclaimde eilandengroep. De Japanse kustwacht meldde dat twee schepen van de Chinese kustwacht rond de eilanden waren onderschept, omdat ze een vissersboot benaderden.

'Militaire reactie'

Vorige maand insinueerde de nieuwe Japanse premier Takaichi dat een eventuele Chinese aanval op Taiwan een militaire reactie vanuit Tokio zou kunnen betekenen. Dat stuitte op woede vanuit Peking. Taiwan wordt al decennia onafhankelijk bestuurd, maar China ziet het eiland als een afvallige provincie die desnoods met geweld onder gezag van de Communistische Partij gebracht moet worden.

Als reactie op de Japanse bemoeienis kwam China met een aantal economische drukmiddelen. Zo riep China zijn burgers op om niet naar Japan te gaan, wat binnen een paar dagen leidde tot annulering van een half miljoen vliegtickets.