In het zuiden van Japan heeft een grote brand veel schade veroorzaakt. Zeker 170 huizen en gebouwen zijn verwoest. Eén persoon is om het leven gekomen. Het is een van de grootste branden in het land in bijna vijftig jaar tijd.

De brand ontstond in de heuvelachtige wijk Sagonseki in de kustplaats Oita. Luchtbeelden van lokale autoriteiten laten dikke rookpluimen en huizen zien die in de as zijn gelegd. De stad heeft een vissershaven, bekend om zijn seki makreel, die vaak wordt gegeten als sashimi, een Japans gerecht van in plakjes gesneden rauwe vis.

Door de sterke wind verspreidde het vuur zich snel. Bewoners van de wijk zijn tijdelijk opgevangen in een noodopvang. Een man van in de zeventig werd vermist. Brandweerlieden vonden later een lichaam, mogelijk van de vermiste man. Een bewoner vertelde aan lokale media dat ze haar huis ontvluchtte zonder haar bezittingen, omdat het vuur "in een oogwenk om zich heen greep".

Bewoners van Oita werden gisteren opgeschrikt door de grote brand:

De brand, die dinsdagavond lokale tijd begon, sloeg over naar een beboste helling in de buurt en naar een onbewoond eiland ruim een kilometer uit de kust, vermoedelijk door de sterke wind. Vanmiddag zitten nog zeker 260 huizen in Oita zonder stroom.

De brand heeft bijna 50.000 vierkante meter in de as gelegd, ongeveer de grootte van zeven voetbalvelden. Tientallen brandweerwagens en ruim 200 brandweerlieden werden ingezet om de brand te bestrijden. Ook de Japanse militairen stuurden twee legerhelikopters om te helpen.

Het kan volgens burgemeester Adachi nog een paar dagen duren voordat de brand volledig is geblust. Waardoor de brand is ontstaan, is onduidelijk.

De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) concludeert dat er veel mis is met speeltoestellen op vrijetijdslocaties. Bij een controle bleek maar in 13 procent van de gevallen alles in orde te zijn. Volgens de NVWA hebben eigenaren te weinig kennis van wetten en regels rond attracties.

De controle was eind vorig jaar in 31 dierentuinen, hotels, vakantiecentra en musea, maar ook bij speeltoestellen in een winkelcentrum, tuincentrum, restaurant en een camping. Daar zijn speeltoestellen niet de hoofdactiviteit, maar een onderdeel van het geheel.

De NVWA controleerde onder meer of de attracties en speeltoestellen waren gekeurd. Ook werd gekeken naar de veiligheid, het beheer, het melden van ongevallen en of de juiste documenten aanwezig waren.

Op vier plekken was alles in orde en op de overige 27 locaties werden overtredingen vastgesteld. In dertien gevallen waren dat zware overtredingen en werden toestellen gesloten en boetes gegeven. In de overige gevallen kregen eigenaren een officiële waarschuwing, omdat er geen sprake was van een acuut onveilige situatie.

Onvoldoende kennis

De dertien zware overtredingen werden vooral vastgesteld bij speeltoestellen in hotels en dierentuinen. In al die gevallen waren toestellen niet volgens de regels gekeurd en waren er geen geldige papieren aanwezig. De NVWA sluit zo'n toestel dan meteen en kijkt niet meer naar de andere inspectieonderdelen.

De NVWA ondervroeg bij de inspectie de eigenaren ook over de wetten en regels die gelden voor attracties en speeltoestellen. Daaruit bleek dat veel beheerders onvoldoende kennis hadden en geen idee hadden van hun wettelijke taken.

Jantje Beton

Op vijftien plekken bleek bij een nieuwe controle dat de gebreken inmiddels hersteld waren. Op negen plekken had de beheerder volgens de NVWA nog geen actie ondernomen en blijven de toestellen voorlopig verzegeld.

Vanwege het aantal overtredingen wil de inspectie meer aandacht besteden aan vrijetijdslocaties. Ook is in samenwerking met Stichting Jantje Beton bij beheerders nog eens benadrukt dat er kennis van de wet verwacht wordt. De inspectie heeft een checklist gepubliceerd waarmee eigenaren kunnen controleren of hun speeltoestellen voldoen aan de regels.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schrapt vanaf volgend jaar zo'n 2400 banen, een kwart van het personeel. Dat is volgens de WHO nodig omdat de VS uit de VN-gezondheidsorganisatie is gestapt. Met bijna 20 procent van het budget was het land veruit de grootste geldschieter.

Kort na zijn aantreden in januari van dit jaar besloot president Trump dat de VS zich uit de WHO zou terugtrekken. Het was al langer bekend dat de WHO daardoor flink gereorganiseerd moest worden. Maar tot nu toe was nog niet bekend hoeveel banen er precies zouden verdwijnen.

Uit een intern bericht aan het WHO-personeel, dat door persbureau Reuters is ingezien, blijkt dat er tegen juni 2026 zo'n 2400 arbeidsplaatsen worden geschrapt. Een woordvoerder van de WHO heeft de ontslagronde bevestigd. Medewerkers worden ontslagen en plekken die door pensioneringen vrijkomen worden niet ingevuld. Adviseurs en tijdelijke krachten die het afgelopen jaar al zijn ontslagen, zijn niet meegerekend in deze cijfers.

Wat doet de WHO?

De Wereldgezondheidsorganisatie werd in 1948 opgericht en is onderdeel van de Verenigde Naties. De WHO heeft een belangrijke rol bij gezondheidscrises, maar zet zich ook breder in.

De organisatie is wereldwijd een belangrijke speler op het gebied van gezondheid door onderzoek, voorlichting en financiering en infectiebestrijding. Ook monitort de WHO epidemieën en pandemieën, zoals corona.

Het hoofdkantoor van de WHO is gevestigd in Genève. De organisatie heeft wereldwijd 150 kantoren. Er werkten in januari 2025 zo'n 9400 mensen.

"Dit jaar is een van de moeilijkste in de geschiedenis van de WHO geweest", zegt topman Tedros in het bericht aan het personeel. "We hebben een pijnlijk, maar noodzakelijk proces van hervorming moeten doorlopen. Dat heeft geleid tot een aanzienlijke krimp van ons mondiale personeelsbestand." Het hervormen van de organisatie is volgens Tedros bijna afgerond.

De WHO zegt dat de bezuinigingen leiden tot een tekort van ruim 1 miljard dollar in de begroting van de komende twee jaar. De organisatie wil het budget aanvullen door de verplichte bijdragen van de lidstaten te verhogen en een nieuwe fondsenwervingsronde te starten.

Afrika-correspondent Saskia Houttuin:

Dat de Verenigde Staten zich wilden terugtrekken uit de Wereldgezondheidsorganisatie was geen verrassing: in 2020 deed Trump dat ook al, maar dat besluit werd al snel teruggedraaid toen Biden president werd. Nu zet Trump zijn plannen door, en beginnen de gevolgen van zijn beleid zich af te tekenen in de wereldwijde gezondheidszorg.

De Wereldgezondheidsorganisatie houdt zich onder meer bezig met het uitroeien van ziektes die de hele wereld raken, zoals malaria. In Afrika zijn daar de afgelopen jaren grote stappen in gemaakt. Zo werd Kaapverdië vorig jaar malariavrij verklaard en zijn in tientallen landen vaccinatieprogramma's uitgerold. Daardoor lopen kinderen een kleiner risico aan de muggenziekte te overlijden.

Deskundigen waarschuwen dat de vooruitgang die is geboekt nu in gevaar komt. Ook omdat eerder dit jaar Trump ook een groot deel van het Amerikaanse hulpprogramma USAID ontmantelde. De organisatie speelde eveneens een cruciale rol voor het bestrijden van ziektes die op het Afrikaanse continent veel voorkomen, zoals malaria, tuberculose en hiv en aids.