Jaarlijks organiseert Stichting Oude Hollandse Waterlinie een fotowedstrijd. Dit jaar is het thema “Mijn Oude Hollandse Waterlinie”. Het idee is dat je jouw favoriete plek langs de Oude Hollandse Waterlinie […]

Het bericht Fotowedstrijd in de Oude Hollandse Waterlinie verscheen eerst op RPL Woerden.

De nieuwe website van Woerden Energie is live gegaan. Afgelopen maanden hebben ze hard gewerkt om een functionele website op touw te zetten. Met de nieuwe website is alles makkelijker […]

Het bericht Woerden Energie heeft een nieuwe website verscheen eerst op RPL Woerden.

Samen met vijf andere lokale omroepen heeft RPL Woerden de afgelopen tijd gewerkt aan de nieuwe website www.rtvmiddenholland.nl. Met deze website dragen de omroepen gezamenlijk bij aan de versterking van […]

Het bericht Lokale omroepen bundelen krachten in website verscheen eerst op RPL Woerden.

Het Russische ruimtevaartprogramma loopt volgens experts behoorlijk wat vertraging op door schade aan een lanceerbasis op het platform Bajkonoer. De schattingen over de tijd die het kost om de basis te repareren lopen uiteen van drie maanden tot drie jaar. Alternatieven om een ander platform te gebruiken zijn er nauwelijks.

Het leek allemaal als vanouds te gaan afgelopen donderdag. Met donderend geraas vertrok een Sojoez-raket naar het ISS, net zoals toen André Kuipers de kosmos bestormde in 2012, en talloze ruimtevaarders voor en na hem.

Maar op de grond zag het er minder florissant uit: een mobiel onderhoudsplatform bleek 20 meter omlaag op zijn kop in de vlamkuil onder de lanceertoren te zijn gevallen.

Wat er precies is gebeurd zegt ruimtevaartorganisatie Roskosmos niet. Wel zijn foto's op sociale media verschenen waaruit kenners van de Russische ruimtevaart iets kunnen afleiden. Normaal wordt het onderhoudsplatform vlak voor een lancering via speciale rails in een aparte ruimte gemanoeuvreerd, vastgezet en afgeschermd met een 'metalen gordijn'. Ruim zestig jaar lang ging dat goed.

Sojoez-watchers zeggen dat er twee dingen kunnen zijn misgegaan: óf het platform is niet goed vastgezet, óf de vergrendeling heeft het begeven. Het geweld van de lancering was vervolgens genoeg om het gevaarte uit zijn beschermende ruimte te slingeren.

Vaststaat in elk geval dat het lanceercomplex in zijn huidige staat onbruikbaar is. Er moet een vervangend onderhoudsplatform komen, want dat platform is cruciaal voor het lanceerklaar maken van de motoren.

Roskosmos reageert luchtig op het malheur. In een bericht op Telegram liet de ruimtevaartorganisatie weten dat "alle reserveonderdelen voor reparaties beschikbaar zijn" en dat de schade "gerepareerd wordt in de nabije toekomst".

'Kan twee jaar duren'

De in de VS wonende Rus Anatoli Zak, die de Russische ruimtevaart al jaren volgt, is niet zo optimistisch. "Volgens voorlopige schattingen kan de reparatie wel twee jaar duren. Het is niet meteen duidelijk of er in de tussentijd een noodoplossing mogelijk is", schrijft hij.

De constructie van twee soortgelijke platforms in Vostotsjny, ver in het oosten van Rusland, en Frans-Guyana, duurde inderdaad twee jaar. Zo lang hoeft het nu niet te duren. Een noodreparatie zou soelaas kunnen bieden.

Er zijn waarschijnlijk inderdaad wel wat reserveonderdelen, zeggen bronnen in de Russische ruimtevaartindustrie. Als het moet kan zelfs een andere lanceerinstallatie geplunderd worden. Maar dat zou wel pijnlijk zijn: het is de installatie van waaruit Joeri Gagarin in 1961 als eerste mens de ruimte inging. Tegenwoordig doet die plek dienst als openluchtmuseum.

Gezien de staat van het neergestorte platform volstaat een noodreparatie waarschijnlijk sowieso niet, denkt Katja Pavloesjtsjenko, een andere specialist op het gebied van de Russische ruimtevaart. "Een constructie van meerdere tonnen die van een hoogte van vijf verdiepingen valt, mag absoluut niet meer worden gebruikt bij de lancering van bemenste ruimteschepen", schrijft ze op X.

Heel lang wachten kan ook niet. Een langdurig herstel heeft grote gevolgen: niet alleen kan de Sojoez-bemanning die nu in het ISS is niet worden afgelost vanuit Rusland, ook is bevoorrading met Progress-schepen (een vrachtvariant van de Sojoez) niet mogelijk.

De Progress-ruimtevaartuigen maken gebruik van hetzelfde platform. De eerstvolgende Progress-lancering, gepland voor 21 december, met nieuwjaarswensen en cadeautjes voor de kosmonauten, loopt vrijwel zeker vertraging op. Ook de volgende Sojoez-vlucht op 14 juli is onzeker.

Niet alleen het herstel is moeilijk, ook uitwijken naar een andere lanceerbasis kan niet zomaar. Er zijn nog drie plekken waarvandaan een Sojoez-raket kan opstijgen, maar één ervan (Plesetsk) ligt te ver noordelijk, een tweede (Vostotsjny) is niet geschikt voor lanceringen van mensen, en de derde (Frans-Guyana) is niet beschikbaar vanwege de sancties tegen Rusland.

Pavloesjtsjenko hoopt dat het platform in Bajkonoer binnen drie tot zes maanden gerepareerd kan worden, al is dat verre van zeker. "Zonder duidelijke informatie van Roskosmos, wie zal het zeggen?"

In het slop geraakt

Sommige experts zien nog een laatste redmiddel voor de Russen: hulp van buiten inroepen om de klus sneller te klaren. Chinese bedrijven en universiteiten hebben daarvoor de nodige middelen en expertise.

China heeft inmiddels een florerend ruimtevaartprogramma, terwijl de Russische ruimtevaartindustrie de afgelopen decennia juist in het slop is geraakt, weet ook de Nederlandse ruimtevaartingenieur Erik Laan, docent ruimtevaarttechniek aan Hogeschool InHolland.

De problemen met het platform, wat de oorzaak ook mag zijn, zijn volgens Laan kenmerkend voor de staat waarin de Russische ruimtevaart zich momenteel bevindt: "Deplorabel."

Informateur Sybrand Buma denkt dat hij morgen een document kan presenteren met de gezamenlijke plannen van D66 en CDA voor een nieuw kabinet. Morgenmiddag spreekt Buma nog een keer met de partijleiders Jetten en Bontenbal om "de puntjes op de i" te zetten, zoals hij dat noemt.

De informateur wil morgen een "tussenverslag" presenteren, waarna hij gesprekken gaat voeren met fractievoorzitters van de andere partijen, om te kijken wie er bij D66 en CDA kunnen aansluiten om tot een werkbare meerderheid in de Tweede Kamer te komen.

Vanavond sprak Buma nog een keer met de onderhandelaars en hun secondanten in het Johan de Witthuis in Den Haag. Na afloop lieten die niet veel los over de inhoud van de afspraken. D66-leider Jetten zei wel trots te zijn op het bereikte resultaat.

D66 en CDA hebben volgens hem knopen doorgehakt over thema's als stikstof en migratie. "Ik denk dat Nederlanders het zat zijn dat er de afgelopen jaren geen grote keuzes zijn gemaakt."

Andere partijen enthousiasmeren

Het akkoord is volgens Jetten "een aanzet om uit de politieke impasse te komen. Ik hoop dat we morgen ook andere partijen kunnen enthousiasmeren."

De kans is groot dat partijen als de VVD, GroenLinks-PvdA en JA21 het niet met alle afspraken eens zijn en over sommige punten willen heronderhandelen.

Dat beseft CDA-leider Bontenbal ook. "Dit is geen coalitieakkoord, het is niet een dichtgetimmerd stuk. Het is een oprechte, open uitnodiging aan andere partijen om mee te praten", aldus Bontenbal.

De kans dat mensen in ons land besmet raken met vogelgriep blijft klein. Maar de dood van acht jonge katjes laat wel zien dat voorzichtigheid geboden is en blijft, stellen virologen en minister Wiersma van Landbouw.

De besmetting van de kittens is niet de eerste besmetting van katten. Al in 2023 bleek uit onderzoek van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht dat huis- en zwerfkatten het virus hadden. Bloedonderzoek toonde aan dat zij afweerstoffen hadden tegen het vogelgriepvirus.

Het is wel de eerste keer dat duidelijk is dat er katten zijn overleden aan het virus in ons land. "Dit was te verwachten", zegt dierenarts en viroloog Thijs Kuiken. "Sinds een aantal weken is het percentage besmette vogels in Nederland en andere Europese landen heel hoog en daarom is de kans ook groter dat het virus op andere diersoorten overslaat."

Karkas

De kittens raakten mogelijk besmet doordat hun moeder een karkas van een wilde vogel naar hun nest bracht. Vooral watervogels zoals eenden en ganzen zijn besmet. Het ligt daarom voor de hand dat zwerfkatten en katten in buitengebieden met veel water vaker besmet raken dan huiskatten in stedelijke gebieden die vooral in tuinen struinen.

Daarom werden in het onderzoek van 2023 antistoffen tegen het virus veel vaker in het bloed aangetroffen van zwerfkatten op Texel dan bij huiskatten in grootstedelijke gebieden.

"De kans dat een kat of andere zoogdieren besmet raken is klein", schrijft minister Keizer. "Desondanks is het van belang dat katteneigenaren alert blijven. Wanneer een kat ziekteverschijnselen vertoont die passen bij vogelgriep, nadat het dier mogelijk in contact is geweest met een besmette vogel, wordt geadviseerd direct een dierenarts te raadplegen en passende hygiënemaatregelen te nemen."

'Erge ziekte voor katten'

Van de meeste vogelgriepsoorten worden mensen niet zo ziek. Dat ligt bij katten anders. "Het is echt een erge ziekte voor katten", zegt Kuiken. "Ze kunnen er longontsteking van krijgen, maar het virus kan dan ook door hun hele lichaam gaan. Onder meer naar de hersenen."

Kuiken: "Katten komen meestal vooral in contact met kleine tuin- en zangvogels. Maar omdat het virus nu zo veel rondgaat is niet uitgesloten dat kleine vogels als mussen en vinken ook besmet raken en dan kunnen ook katten wanneer ze zo'n vogel vangen besmet raken."

Overspringen

De kans dat het virus overspringt op mensen met een kat blijft klein. Kuiken: "Het moet eerst van vogel naar kat gaan, en dan van kat naar mens. De kans daarop wordt met iedere stap kleiner, maar het is wel goed om in je achterhoofd te houden dat het mogelijk is."

"Ik denk dat het belangrijk is dat zieke katten geïsoleerd worden en niet in contact komen met mensen of andere katten", zegt Kuiken. Ook hondeneigenaren roept hij op om alert te blijven. Dat advies geeft ook de NVWA, dat uitbraken van vogelgriep bestrijdt. Zo adviseert het orgaan om honden uit voorzorg aan de lijn te houden op plekken waar dode vogels liggen.