"Het is net alsof je de open haard aan hebt, die geur ruik je overal", zegt Kemal Deniz vanuit de Turkse stad Alanya. In het gebied woedden sinds donderdag hevige bosbranden, net als in veel andere plaatsen langs de Turkse kust. Deniz uit Lelystad heeft een vakantiehuis in de badplaats, maar komt de laatste dagen niet aan vakantie vieren toe.

Via sociale media bood hij zijn hulp aan aan inwoners en toeristen in het gelijknamige district. "We zijn wel op vakantie, maar we moeten dit doen." Met zijn gezin bracht hij inwoners van de regio naar veilige locaties, maar ook enkele Nederlandse toeristen die niet in hun vakantiehuis kunnen blijven. Zelfs vee mocht mee. "Als mensen ons bellen, gaan we met een grote auto op pad. Alleen mensen en dieren nemen we mee. Laat je spullen achter, zeggen we tegen mensen."

Op ongeveer 10 kilometer van Deniz' vakantiehuis woedt een brand en dat voelt hij aan zijn longen. "Ik ben gezond, maar zelfs ik heb pijn op mijn borst en pijnlijke luchtwegen." Hij is aangedaan door het vuur. "Ik kom hier al twintig jaar en ik hou van de natuur. Maar het is van een prachtig gebied veranderd in een gedoofde open haard, de bomen zijn overal platgebrand."

'Het is onvoorstelbaar'

Twee weken geleden was Deniz met zijn verloofde in de stad Manavgat, bekend van de watervallen. Gisteren kreeg hij dronebeelden opgestuurd van hoe het gebied er nu uitziet. "Het is onvoorstelbaar, het is alleen nog as."

De natuurbranden houden een groot deel van de Turkse Rivièra in zijn greep. Tot dusver kwamen in Turkije zes mensen om en bij de stad Bodrum moesten hotelgasten en personeel halsoverkop per boot worden geëvacueerd. Volgens de autoriteiten is het overgrote deel van de branden inmiddels onder controle. Maar de droogte en sterke wind maken het moeilijk om het vuur in de badplaats Marmaris en Manavgat te doven.

Ook Italië en Griekenland worden nog altijd geteisterd door hevige bosbranden en tropische hitte:

Duizenden mensen in het zuiden en westen van Turkije hebben hun huis al moeten verlaten. "Er zijn veel mensen die door de branden bij familie moeten slapen. Ook zijn veel boeren getroffen. Hun dieren zijn weg, hun huis is weg en hun land is weg. Zij zitten nu zonder inkomen", zegt Deniz.

Rusland, Iran, Oekraïne, Iran en Azerbeidzjan hebben brandweerlieden en blusvoertuigen naar de getroffen gebieden gestuurd. Maar er heerst volgens Deniz veel onvrede over hoe de Turkse autoriteiten de branden hebben aangepakt. "Mensen hier zijn geschrokken en verdrietig. Ze voelen zich machteloos en niet goed geholpen door de Turkse overheid", zegt hij. Velen zijn boos omdat er alleen wordt geblust met helikopters en niet met blusvliegtuigen.

Bij een bezoek aan het getroffen gebied bij Marmaris zei president Erdogan gisteren dat er volop blusvoertuigen en personeel bezig zijn. De Turkse staatsmedia spraken vandaag van "onvermoeibare inspanningen" van de autoriteiten om het vuur te doven. Maar volgens Deniz hadden de autoriteiten veel meer kunnen doen. "Erdogan sprak op televisie geen medeleven uit, hij zei alleen dat Turkije goed bezig was met blussen."

Autoriteiten doen onderzoek naar opzet

In het land is ook commotie ontstaan over de oorzaak van de branden. Experts wijzen naar de weersomstandigheden: de aanhoudende hitte in het Middellandse Zeegebied, de sterke wind en de droogte vormen een gevaarlijke combinatie. De gevolgen daarvan zijn ook in buurland Griekenland zichtbaar: bij het schiereiland Peloponnesos zijn honderden brandweerlieden aan het blussen.

Maar de Turkse autoriteiten onderzoeken of er opzet in het spel is. Sommige politici en regeringsgezinde media suggereren dat de Koerdische organisatie PKK achter de natuurbranden zit, ook al is hier geen bewijs voor.

Deniz hoort om zich heen nog een andere theorie. "Sommige mensen denken dat de overheden de branden veroorzaken, zodat er hotels op die grond gebouwd kunnen worden." Deniz zelf weet het niet precies. "Mensen zijn verward. Maar voor alle natuur die nu weg is, moet groen terugkomen, dat moet gewoon."

Groenland heeft de afgelopen week een uitzonderlijke hoeveelheid ijs verloren, blijkt uit onderzoeksgegevens van Deense en Amerikaanse poolonderzoekers. Op dinsdag alleen bedroeg het massaverlies 8,5 gigaton, het dubbele van een gemiddelde zomerdag.

Dat is volgens de onderzoekers voldoende om de gehele Amerikaanse staat Florida of vier keer Denemarken met vijf centimeter water te bedekken. Het is volgens persbureau Reuters het op twee na grootste dagelijkse ijsverlies in Groenland sinds 1950.

De directe oorzaak van het smelten is de hoge temperatuur in delen van Groenland de afgelopen tijd. Woensdag steeg het kwik bij een meetstation aan de kust tot 19,8 graden, de hoogst gemeten temperatuur ooit in de regio.

De dieper liggende oorzaak is de klimaatverandering, zegt hoogleraar polaire meteorologie Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. "Het smelten van de ijskap is een normaal weerverschijnsel in de zomer, maar het periodieke ijsverlies wordt door de opwarming van de aarde steeds extremer."

Tegen de hoge temperaturen van de afgelopen week staat een relatief koel begin van de zomer, benadrukt Van den Broeke. "In het recordjaar 2012 was het totale massaverlies daarom een stuk groter."

Zelfs een beperkte opwarming van de aarde in de komende decennia zal een destructief effect op de ijskap hebben. "Het massaverlies neemt kwadratisch toe met de temperatuurstijging", aldus Van den Broeke.

Steeds sneller

Vorig jaar concludeerden 89 poolwetenschappers dat de Groenlandse ijskap sinds 2000 steeds sneller smelt. Waar in de jaren 90 per jaar zo'n 33 miljard ton ijs verloren ging, is dat in het afgelopen decennium toegenomen tot 254 miljard ton per jaar. Sinds 2000 is er geen jaar meer geweest dat de netto hoeveelheid ijs toenam.

De huidige hoeveelheid ijs die op Groenland smelt, leidt tot een wereldwijde zeespiegelstijging van 0,7 mm per jaar, berekenden de onderzoekers. Dat is ongeveer een kwart van de totale hoeveelheid zeespiegelstijging, die rond de 3 mm ligt. Als de hele Groenlandse ijskap zou smelten, zorgt dat mondiaal voor een zeespiegelstijging van 7 meter.

De komende dagen lijkt de temperatuur in Groenland weer te dalen. Het smeltseizoen eindigt doorgaans in augustus.

Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur vanmorgen 2350 nieuwe coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 605 minder dan gisteren.

Gemiddeld daalt het aantal positieve coronatests ook: in de afgelopen zeven dagen werden gemiddeld 3501 positieve tests per dag geregistreerd. Dat is 46 procent minder dan de zeven dagen daarvoor.

De cijfers betekenen ook weer een halvering ten opzichte van dezelfde dag een week eerder. Op zondag 25 juli werden ongeveer 4600 positieve tests gemeld, een week eerder waren dat er zelfs nog ruim 10.000.

683 coronapatiënten in het ziekenhuis

In de ziekenhuizen nam de bezetting toe. Er liggen nu 683 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 667), van wie 187 op de IC (gisteren: 181), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

Het aantal nieuwe opnames lijkt inmiddels wel voorzichtig over de piek heen. Op verpleegafdelingen werden dinsdag nog 100 nieuwe patiënten opgenomen, vandaag waren het er 62.

2 overleden covid-patiënten

Bij het RIVM werden 2 overleden covid-patiënten gemeld. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 4 doden per dag, tegen 3 doden per dag een week eerder.

In het weekend worden minder sterfgevallen doorgegeven aan het RIVM. Daardoor zijn op zondag en maandag deze cijfers vrijwel altijd lager dan in de rest van de week.

Ouderen lopen relatief veel risico als ze het coronavirus krijgen. Daarom registreert het RIVM in hoeveel verpleeghuizen recent coronagevallen waren. Er zijn nu 148 verpleeghuizen waar de afgelopen twee weken minimaal één coronabesmetting is vastgesteld. Een week geleden waren dat er 102.