De Australische binnenlandse veiligheidsdienst heeft zes jaar geleden onderzoek gedaan naar banden tussen een van de daders van de aanslag bij Bondi Beach in Sydney en een cel van terreurgroep Islamitische Staat (IS). Dat meldt de Australische zender ABC News op basis van bronnen bij een antiterreureenheid.

In de auto van de schutters is volgens de bronnen een IS-vlag gevonden na de aanslag gisteren. De eenheid die de aanslag onderzoekt, gaat ervan uit dat de daders trouw hadden gezworen aan de terreurgroep.

Bij de aanslag gisteren om 18.30 uur lokale tijd vielen 16 doden, inclusief een van de schutters. Vijf gewonden verkeren in kritieke toestand. De daders waren een 24-jarige man en zijn 50-jarige vader.

Volgens ABC News kreeg veiligheidsdienst ASIO de 24-jarige zes jaar geleden in beeld nadat de politie plannen voor een terroristische aanslag van IS had verijdeld. Hij zou nauwe banden hebben gehad met IS-terrorist Isaak El Matari, die een straf van zeven jaar cel uitzit voor het beramen van een IS-opstand.

'Geen directe dreiging'

Matari had zichzelf benoemd tot de Australische bevelhebber van IS. Hij maakte deel uit van een cel van de terreurgroep, samen met verschillende mannen, die ook zijn veroordeeld voor terroristische misdrijven. Ook zij zouden banden met de 24-jarige Bondi Beach-schutter hebben gehad, schrijft de Australische omroep.

ASIO-directeur Mike Burgess bevestigt dat een van de daders van de aanslag "bekend is bij de veiligheidsdienst", zonder te specificeren welke van de twee in 2019 in beeld kwam. Burgess zegt dat er destijds geen sprake was van een directe dreiging.

Vlaggen halfstok

Volgens Australische media is de aanslag bij Bondi Beach de ergste in Australië in dertig jaar. Het hoofd van de politie in New South Wales liet weten dat er verschillende onderzoeken gaande zijn, waaronder een onder leiding van het terrorismebestrijdingscommando van de politie.

Hij zei ook dat er een onderzoek is ingesteld naar de schoten die zijn afgevuurd door de politie op de daders. De 50-jarige vader werd daarbij gedood. Zijn zoon raakte zwaargewond.

In het hele land zijn vlaggen halfstok gehangen als teken van rouw. Premier Albanese heeft de plek van de aanslag bezocht en er bloemen neergelegd. Hij sprak van "een donkere dag" in de geschiedenis van Australië.

In Chili heeft de ultrarechtse José Antonio Kast de presidentsverkiezingen gewonnen. Hij kreeg meer dan 58 procent van de stemmen in de tweede ronde. De communistische Jeannette Jara bleef steken op ruim 41 procent. Ze heeft haar nederlaag erkend.

Chili kiest met de uitslag voor een flinke verschuiving naar rechts. De verkiezingscampagne stond vooral in het teken van criminaliteit en migratie. Kast heeft beloofd daar hard tegen op te treden. Hij wil strengere controles aan de grenzen, illegale migratie strafbaar stellen en migranten zonder papieren uitzetten. Ook wil hij nieuwe gevangenissen bouwen en het leger inzetten in probleemwijken. Daarnaast wil hij miljarden aan bezuinigingen doorvoeren.

Vergeleken bij veel andere landen in Zuid-Amerika is Chili een relatief veilig land. De afgelopen jaren is het geweld wel toegenomen. Vooral door de instroom van migranten uit Venezuela en de opkomst van georganiseerde misdaad zijn de politieke tegenstellingen toegenomen.

Voor het eerst gold er bij deze verkiezingen een stemverplichting in Chili. Ruim 15 miljoen kiesgerechtigden gingen naar de stembus. In de eerste ronde waren andere kandidaten, onder wie de centrumrechtse Evelyn Matthei en de reactionaire Johannes Kaiser afgevallen.

Strenggelovig

Kast komt uit een invloedrijke familie. Zijn vader kwam uit Duitsland en was een voormalig Wehrmacht-officier en NSDAP-lid uit Beieren. Hij emigreerde na de Tweede Wereldoorlog naar Chili en richtte daar een fabriek voor vlees- en worstproducten op.

Zijn zoon José Antonio Kast is vader van negen kinderen en strenggelovig katholiek, tegen het homohuwelijk en abortus. Hij richtte de Republikeinse Partij op in Chili en probeerde al twee keer eerder president te worden. In 2021 verloor hij van de huidige president Gabriel Boric.

Felicitaties

Kast wordt vaak vergeleken met de Amerikaanse president Trump, mede door de manier waarop hij campagne heeft gevoerd. Daarin sprak hij over het 'deporteren' van illegale migranten en zei hij een hoge muur langs de grens te willen bouwen.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio heeft Kast gefeliciteerd met de overwinning. Ook financiële markten reageerden positief op zijn verkiezing. Chili is de grootste koperproducent van de wereld en een belangrijke leverancier van lithium. Beleggers verwachten van de nieuwe president minder regulering vanuit de overheid.

Nina Jurna, correspondent Latijns-Amerika

"De nieuwgekozen Kast is de meest rechtse leider sinds de militaire dictatuur in het land onder leiding van oud-generaal Augusto Pinochet die aan de macht was tussen 1973 en 1990. Bovendien is van Kast bekend dat hij persoonlijk een groot bewonderaar is van Pinochet, onder wiens regime duizenden mensen werden vermoord, verdwenen, gemarteld of gevangen werden gezet.

Wat deze uitslag ook laat zien is dat ultrarechtse en Trump-gezinde leiders in Latijns-Amerika fors aan terrein winnen, op een moment dat de Verenigde Staten druk bezig is invloed en macht in de regio te verstevigen.

Chili komt nu in het rijtje van voormalige linkse landen waar de afgelopen jaren een ruk naar rechts plaatsvond zoals Argentinië onder leiding van president Javier Milei, Ecuador, en recentelijk nog Bolivia."

In Marokko zijn zeker 21 mensen omgekomen door plotselinge overstromingen, melden plaatselijke autoriteiten. Zeker 32 mensen zijn gewond geraakt.

De overstromingen in de provincie Safi, ruim 300 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Rabat, werden veroorzaakt door hevige regenval. In een uur viel er zoveel regen dat huizen en winkels onderliepen in het oude centrum van de stad Safi. Veel wegen raakten onbruikbaar.

Ook elders in het land is wateroverlast gemeld. In de provincie Tinghir werd het lichaam van een overleden persoon in een auto gevonden nadat het voertuig door een overstroming was meegesleurd. Naar twee vermisten wordt nog gezocht. In de stad Fnideq, in het noorden van het land, liepen parkeergarages en auto's onder water.

Veel bewoners kwamen vast te zitten in het verkeer. Er is een reddingsoperatie opgestart. De meeste gewonden hebben het ziekenhuis verlaten.

Marokko heeft de laatste dagen te maken met storm langs de kust en hevige regen en sneeuwval in het Atlasgebergte. Vanwege de zware weersomstandigheden en de onrustige zee was eerder al het veerbootverkeer over de Straat van Gibraltar stilgelegd.

Correspondent Samira Jadir in Marokko:

"Gezien de droogte waar het land de afgelopen acht jaar onder heeft geleden, zien veel Marokkanen dit als iets positiefs deze winter. In de zuidelijke stad Safi is dit echter op een drama uitgelopen. De stad die bekendstaat om zijn pottenbakkers kwamen de woningen en winkels in minder dan een uur tijd onder water te staan.

Op sociale media zijn heftige beelden te zien van een kolkende stroom water die door de straten raast en van slachtoffers die levenloos in het water drijven. Een oudere vrouw die zich aan de oude stadsmuur vastklampte, kon nog worden gered. De hulpdiensten zijn momenteel op zoek naar vermisten, al is het nog niet precies duidelijk om hoeveel mensen het gaat.

De inwoners van het stadje hebben direct na de ramp flinke kritiek geuit op de lokale autoriteiten. Zo melden burgers dat de riolering van Safi niet deugt en totaal niet is berekend op een plotselinge overstroming zoals deze. Ook zou de hulpverlening te laat op gang zijn gekomen en hekelen de inwoners de lokale bestuurders die sinds de overstroming nog niet te zien of te horen zijn geweest.

Aan de andere kant van het land in Errachdia zorgt hevige regenval ook voor problemen. Daar zijn uit voorzorg mensen geëvacueerd. Niet alleen omdat sommige wijken onder dreigen te lopen. Bij veel oude gebouwen die op een traditionele manier zijn gebouwd, is er instortingsgevaar. Ook uit het stadje Tinghir komen berichten dat de regen daar heeft gezorgd voor een noodsituatie."