Bij de Zuid-Afrikaanse stad Pretoria zijn vannacht zeker elf doden gevallen bij een schietincident. Volgens de politie liggen veertien mensen in het ziekenhuis. De daders zijn spoorloos.

Het schieten gebeurde in een pand in Saulsville, ten westen van Pretoria. Onder de doden zijn twee tieners van 12 en 16, en een kind van 3. De anderen zijn volwassenen.

Volgens de politie waren er op zijn minst drie gewapende schutters die rond 04.00 uur het gebouw binnengingen. Er was een illegaal café gevestigd waar een groep mensen aan het drinken was. Het pand zou ook fungeren als hostel. De schutters schoten in het wilde weg, zegt de politie.

De hulpdiensten werden rond 06.00 uur gewaarschuwd. De politie is op zoek naar de daders. Over een motief is nog niets bekend.

Illegale bars

Illegale alcoholverkoop is in Zuid-Afrika een groot probleem. De politie meldt dat dit soort illegale bars vaker het toneel zijn van schietpartijen. Bij een grote operatie zijn dit jaar in een paar maanden bijna 12.000 van dit soort bars gesloten.

In Moerdijk is opschudding ontstaan over een mail waarin ene 'Joshua' juridische ondersteuning belooft tegen een eenmalige bijdrage van 24,95 euro. Experts zijn er zeker van dat de verzender van de mail misbruik wil maken van de onrust in het dorp, dat mogelijk wordt opgeheven.

"Dit is nog extremer dan ik gewend ben. Het lijkt me duidelijk een scam", zegt hoogleraar onteigeningsrecht Jacques Sluysmans bij Omroep Brabant. Sluysmans geeft aan vaker dubieuze partijen te zien opduiken bij onteigenings- en letselschadezaken, want "daar valt geld te halen".

De mail dook van de week op in de mailbox bij veel Moerdijkers. Aanleiding was het besluit dat de gemeente op 19 november nam om het dorp op te heffen. Het idee is dat er op die manier ruimte komt voor industrie. Provincie en Rijk hebben daar nog niet mee ingestemd: zij willen eerst meer onderzoek doen en komen naar verwachting over een half jaar met een definitief besluit.

Groepskorting

Voor de ruim 1100 bewoners van het Brabantse dorp zijn het onzekere tijden. Zij vrezen vroeg of laat uitgekocht of onteigend te worden. Precies op die angst lijkt 'Joshua' in zijn mail in te spelen. Tegen betaling van een eenmalige bijdrage belooft hij juridische ondersteuning en toegang tot een besloten WhatsApp-groep.

Ook schermt de afzender, zonder achternaam, met "groepskorting" bij toekomstige juridische processen. Hij schrijft daarover dat hij offertes gaat opvragen bij "gespecialiseerde advocaten", met als doel "collectieve tarieven te krijgen".

Alarmbellen

"Dit is wel heel vaag. Het begint er al mee dat de afzender een Gmail-adres gebruikt, dan gaan alle alarmbellen wel rinkelen", reageert hoogleraar Sluysmans. "Als je heel zorgvuldig leest, zie je dat het enige concrete dat hij belooft toegang tot een appgroep is, de rest is vaag. Als honderd mensen hierin trappen heb je 2500 euro verdiend met een appgroep."

Marianne Quik van Stichting Bewonerscollectief Moerdijk waarschuwt online voor de e-mail. Ze wijst erop dat niemand in Moerdijk deze 'Joshua' kent, en dat hij geen telefoonnummer, website, KVK-nummer of contactadres in zijn mail noemt. "Een klassieke scam", zegt ook zij.

Wat haar vooral stoort, is dat misbruik wordt gemaakt van mensen in een lastige positie. Zij noemt de timing zo vlak na het besluit over het opheffen van het dorp typisch voor "scams die sociale onrust benutten".

De beschermende koepel over de kerncentrale van Tsjernobyl, die moet voorkomen dat radioactief materiaal uit de rampreactor van 1986 ontsnapt, functioneert niet meer volledig sinds een drone-aanval in februari. Dat meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA).

Uit een inspectie afgelopen week blijkt dat de stalen overkapping door de inslag is beschadigd en daardoor in kwaliteit is achteruitgegaan. Het IAEA voerde de inspectie uit tegelijk met een landelijk onderzoek naar schade aan elektriciteitsstations sinds de oorlog tussen Oekraïne en Rusland.

Volgens IAEA-directeur Grossi zijn er inmiddels reparaties uitgevoerd, "maar is een volledige restauratie noodzakelijk om verdere aantasting te voorkomen en de langdurige nucleaire veiligheid te waarborgen".

Op 14 februari maakten Oekraïense autoriteiten bekend dat een drone met een hoogexplosieve lading de centrale had geraakt. Door de inslag ontstond een brand en raakte de beschermende structuur rond reactor 4 beschadigd. Dat is de reactor die in 1986 werd verwoest. De stralingsniveaus bleven na de aanval normaal en er waren geen meldingen van lekkages, aldus de Verenigde Naties.

Oekraïense autoriteiten verklaarden dat de drone Russisch was. Moskou ontkende dat het de centrale had aangevallen.

Betonnen sarcofaag vervangen

De huidige koepel werd in 2019 voltooid en kostte zo'n anderhalf miljard euro. Meer dan veertig landen droegen financieel bij aan de bouw. De nieuwe structuur verving de betonnen sarcofaag die direct na de ramp in 1986 over de reactor werd geplaatst, maar later scheuren vertoonde.

De koepel is 110 meter hoog, 260 meter lang en 165 meter breed. Omdat de straling ter plaatse te gevaarlijk was, werd hij naast de centrale gebouwd en vervolgens over de reactor heen geschoven. Binnenin bevindt zich nog altijd een grote hoeveelheid radioactief materiaal, naar schatting zo'n 200 ton verrijkt uranium.

26 april 1986

Op 26 april 1986 ontplofte reactor 4 en vloog een deel van de centrale in brand. Het was de grootste kernramp in de geschiedenis.

Onduidelijk is hoeveel slachtoffers de ramp precies heeft gekost, maar vast staat dat tientallen mensen kort na de ramp om het leven kwamen door acute stralingsziekte. Dat waren voornamelijk brandweerlieden en aanwezige medewerkers.

Kijk hier naar een videoterugblik van de kernramp in 1986: