Treinreizigers op de lijn Arnhem-Breda hadden vorig jaar het vaakst te maken met een station dat werd overgeslagen, blijkt uit cijfers die de NOS heeft opgevraagd bij de NS. Van de tien meest gepasseerde stations in Nederland liggen er acht aan dat traject. Het overslaan van een station gebeurt vrijwel altijd omdat een trein vertraging heeft opgelopen.

Tilburg Universiteit is het meest gepasseerde NS-station van Nederland. 0,8 procent van de NS-treinritten die daar hadden moeten stoppen, reed voor de ogen van de mensen op het perron voorbij. Het gaat in alle gevallen om Sprinters, want Intercity's stoppen daar niet.

Het overslaan gebeurt bewust: de NS wil voorkomen dat een trein door de vertraging helemaal uitvalt. "En dan hebben alle reizigers langs de route er last van", zegt een NS-woordvoerder.

Regio Nijmegen

Tilburg Universiteit wordt op de lijst van meest gepasseerde stations gevolgd door Nijmegen Dukenburg en Nijmegen Goffert. In die regio gaat het al langer geregeld mis. In een lijstje van ruim tien jaar geleden stonden de stations Arnhem Zuid, Elst en Nijmegen Lent bovenaan de lijst met meest gepasseerde stations.

De NS slaat bijna 2800 keer per jaar een station over, gemiddeld ruim 7,6 keer per dag. Dat komt neer op 0,02 procent van het totale aantal keer dat een trein moet stoppen en dat percentage is vergelijkbaar met de cijfers van tien jaar geleden.

Dat reizigers tussen Arnhem en Tilburg relatief vaak de klos zijn, komt onder meer doordat er op het stuk tussen Nijmegen en Oss minder hard kan worden gereden. Over een lengte van 2 kilometer mag maar 40 kilometer per uur worden gereden in plaats van 140 kilometer per uur.

Daar komt volgens de NS bij dat er in de provincie Noord-Brabant noodgedwongen meer goederentreinen over het spoor gaan. Die nemen normaal gesproken de Betuweroute, maar dat is nu maar beperkt mogelijk doordat in Duitsland aan het spoor wordt gewerkt.

Op korte termijn wordt het daar ook niet beter. Volgend jaar zal vanwege die werkzaamheden nog veel meer goederenvervoer over het 'reguliere' spoor moeten. Goederentreinen zijn bovendien minder stipt dan passagierstreinen, waardoor ze relatief vaak vertraging veroorzaken.

Meer dan acht minuten te laat

Een machinist beslist niet op eigen houtje of een trein moet doorrijden, daar zijn afspraken over gemaakt. In het geval van Tilburg Universiteit wordt het station door de verkeersleiding van ProRail overgeslagen als de Sprinter meer dan acht minuten vertraging heeft.

Bij de universiteit vinden ze het vervelend dat het station geregeld wordt gepasseerd. Rector magnificus Wim van de Donk schreef eind vorig jaar een brief naar de NS om zijn ongenoegen daarover te uiten. In een reactie liet het vervoersbedrijf weten dat de maatregel alleen wordt genomen als het echt niet anders kan. Tilburg University heeft vooralsnog geen plannen om verdere actie te ondernemen.

Instortingsgevaar

De stations buiten de lijn Arnhem-Tilburg die op de lijst staan zijn Utrecht Lunetten en Zoetermeer. Bij Lunetten worden Sprinters soms over een spoor geleid dat niet langs een perron gaat. Daar is op dit moment geen oplossing voor, zegt de NS. Het heeft te maken met een aanpassing bij station Utrecht Centraal van een aantal jaar geleden om de doorstroming daar te bevorderen.

Dat station Zoetermeer in het lijstje staat, komt doordat er begin vorig jaar korte tijd geen treinen mochten stoppen. De loop- en fietsbrug over het spoor was door de gemeente gesloten vanwege instortingsgevaar. Treinen die op het traject reden lieten het station daarom tijdelijk links liggen.

Wie waren de mannen die gevangen zaten in het bijna vergeten kamp Erika, in de bossen bij Ommen? En wat hebben ze daar meegemaakt? Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwamen er zo'n 7000 voornamelijk niet-Joodse mannen terecht in dit extreem gewelddadige Duitse concentratiekamp in Overijssel. Toch is de herinnering aan kamp Erika uit het collectieve geheugen verdwenen.

"Vrijwel niets herinnert hier meer aan de gruwelen die zich hier tijdens de oorlog hebben afgespeeld. Zelfs geen informatiebordje", zegt historicus en onderzoeksjournalist Hester den Boer. "Wie nu de sporen zoekt van kamp Erika komt terecht op een idyllisch gelegen vakantiepark in de bossen van Ommen."

Den Boer wil het kamp aan de vergetelheid ontrukken. Zij deed uitgebreid onderzoek naar kamp Erika en sprak met overlevenden. Ze is ook de drijvende kracht achter de website kamperika.nl, waarop vanaf vandaag een lijst beschikbaar is met 1500 namen van mannen die in de periode juni 1944 tot en met maart 1945 in het kamp hebben gezeten.

Nabestaanden kunnen hier nagaan of en wanneer hun familielid in kamp Erika is terechtgekomen. De namen komen uit het archief van het NIOD en zijn handmatig gedigitaliseerd. De lijst wordt in de loop van de tijd verder aangevuld.

Littekens

Den Boer kwam op het spoor van kamp Erika door haar opa, Jan den Boer. Ze had hem enkele jaren voor zijn dood gevraagd of ze hem mocht interviewen. In de familie was bekend dat hij aan het einde van de oorlog in kamp Westerbork had gezeten. Verder had hij nooit iets gezegd, maar ze voelde dat de oorlog littekens had achtergelaten.

Haar opa stemde eerst in met het interview, maar later belde hij haar huilend op. "Ik kan het niet." Pas na zijn dood in 2018 kwam ze er via kamp Westerbork achter dat haar opa daar nooit is geweest. Op een archiefkaartje stond bij zijn naam het haar onbekende 'kamp Erika' gekrabbeld.

Volgens Den Boer, die haar bevindingen beschreef in het vorig jaar verschenen boek Kamp Erika, kregen Nederlandse gevangenen hier tijdens de oorlog te maken met martelingen en extreem geweld door Nederlandse bewakers, soms met dodelijke afloop.

Uit de reacties die ze op haar onderzoek krijgt, blijkt dat haar opa niet de enige was die na de oorlog heeft gezwegen over kamp Erika. Veel mannen wilden niet spreken over hun traumatische ervaringen.

In deze video vertellen nabestaanden wat het kamp met hun vader heeft gedaan en welke invloed dat heeft gehad op hun eigen leven:

In kamp Erika komen tussen juni 1942 en april 1943 Nederlandse mannen terecht die veroordeeld zijn voor kleine economische delicten, zoals zwarthandel en illegaal slachten. Ze moeten dwangarbeid verrichten in de bossen en bij boeren. Hun bewakers zijn Nederlanders, in de meeste gevallen werklozen afkomstig uit het westen. Die worden door de Duitse leiding aangemoedigd zo hard mogelijk op te treden.

In deze periode komen ten minste 170 gevangenen om door uitputting, ziekte en zware mishandeling. "Gewoon slaan was niet genoeg", vertelt Den Boer. "De bewakers bedachten altijd iets om de vernedering zo groot mogelijk te maken. Sadistische spelletjes, uithongering, schoppen in de geslachtsdelen, dagenlange opsluiting in een lage bunker. Er was sprake van een geweldsspiraal."

Haar opa komt aan het einde van de oorlog in kamp Erika terecht vanwege het stelen van melk uit de melkfabriek. Kamp Erika is tegen die tijd een strafkamp, onder meer voor mensen uit het verzet en de onderduik. Er zijn ook Duitse bewakers bij gekomen. Mishandeling en vernedering zijn nog steeds aan de orde van de dag.

Na de oorlog worden de kampbewakers berecht, maar de herinnering aan kamp Erika verdwijnt naar de achtergrond. "Er lag een taboe op kamp Erika", zegt Den Boer. "Veel mannen waren getraumatiseerd en hielden zich stil uit schaamte, omdat de gevangenen vaak werden gezien als 'criminelen' die hun straf verdiend hadden."

Ook in Ommen keek men liever niet terug. "Sommige Ommenaren hebben ook financieel geprofiteerd van het kamp. Zoals de aannemer die de barakken bouwde, de bakker die het brood leverde en boeren die goedkope arbeidskrachten kregen. De voormalige Nederlandse kampcommandant Lodewijk Diepgrond en ook andere oud-kampbewakers kwamen na hun vrijlating in Ommen wonen. In die kleine gemeenschap moesten ze ook samen weer verder."

Jan den Boer zocht na de oorlog Ommen toch weer op. Er zijn foto's waarop hij met zijn gezin in Ommen kampeert, vlak bij de plek waar het allemaal is gebeurd. "En toch wist zijn vrouw van niets. Dat is heel gek, maar ik heb zulke verhalen vaker gehoord."

Goedemorgen! Op tal van plekken worden oorlogsslachtoffers herdacht. Voor de Nationale Herdenking op de Dam moest iedereen die hierbij aanwezig wilde zijn zich vooraf aanmelden. En Max Verstappen stapt vandaag in Miami in zijn auto voor zowel een sprintrace als een kwalificatie.

Eerst het weer: in de ochtend wisselen zon en stapelwolken elkaar af. Later neemt de bewolking vanuit het zuidwesten toe, gevolgd door buien. Het wordt zo'n 14 tot 18 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. En hier zie je de actuele situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Een brand in een distributiecentrum in Oss die sinds gisterochtend woedt, is nog steeds niet uit. De brand is in de loop van de avond alleen maar groter geworden. Rond 23.00 uur waren zo'n 250 brandweerlieden uit de hele regio in touw om het vuur te blussen.

Het blussen duurt zo lang omdat de brandhaard zich bevindt in een grote koelcel. Bluswater bevriest, waardoor het glad is en hulpdiensten moeilijk hun werk kunnen doen. De rook van de brand was gisteravond op tientallen kilometers afstand te zien.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Joost Klein repeteerde gisteren voor de tweede keer zijn nummer Europapa op het Songfestivalpodium in Malmö. Volgende week donderdag toont Klein zijn nummer voor het eerst aan de wereld in de tweede halve finale. Uit de beelden van de tweede repetitie blijkt in ieder geval dat het emotionele slotstuk van het lied overeind is gebleven.

Fijne zaterdag!